الماتى قاراشاسىنىڭ سوڭعى جۇماسى، كەشە قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا اقىن، ج.ناجىمەدەنوۆ اتىنداعى سىيلىقتىڭ يەگەرى، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى مۇرات شايماراننىڭ 50 جاسقا تولعان مەرەيتويىنا وراي "تالپىنعان شالعايعا شايىردىڭ جانى – قۇس" اتتى ادەبي-سازدى كەشى ءوتتى.
بۇل كەش بۇرىنعى كەشتەردەن وزگەرەك بولىپ، التاي مەن اتىراۋدىڭ اراسىنداعى بەلگىلى قالام ۇستاعان زيالى قاۋىم وكىلدەرىنىڭ باسىن قوسقان كەش بولدى. ولاي دەيتىنىمىز ماڭعىستاۋدان سۆەتقالي نۇرجان، ماڭعوليادان سۇراعان راحمەتۇلى، سەمەيدەن تىنىشتىقبەك ابدىكاكىمۇلى، وسكەمەننەن قالقامان سارين ارنايى كەلدى.
بۇدان بولەك كەشكە قازاقتىڭ بەلگىلى اقىن-جازۋشىلارى: قابدەش ءجۇمادىلوۆ، جاركەن بودەش، ەسەنعالي راۋشانوۆ، اقبەرەن ەلگەزەك ت.ب جانە جاس اقىندار، اقىننىڭ وقىرماندارى مەن تۋعان-تۋىستارى قاتىستى. كەش تىزگىنىن اقىن باقىت بەدەلحانۇلى ۇستادى.
اقىن جاركەن بودەش اقىن مەرەيتويى ءۇشىن ارنايى اۋرۋحانادان سۇرانىپ كەلگەنىن ايتىپ اعىنان جارىلا اق تىلەگىن ءبىلدىردى.
كەش شىمىلدىعىن اشقان ەسەنعالي راۋشانوۆ بۇل توي تەك مۇرات شايماراننىڭ ەمەس،پوەزيانىڭ تويى ەكەندىگىن، قازاقتىڭ تويى ەكەندىگىن ايتىپ مەرەيتوي يەسىنە شاپان جاپتى.
وسىدان سوڭ قازۇۋدىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى ءومىرحان ءابديمانۇلى جانە جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى ساعاتبەك مەدەۋبەكۇلى ءسوز الدى.
قارا شاڭىراق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتتەگى جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى ساعاتبەك مەدەۋبەكۇلى الدىمەن مۇرات شايمارانداي اقىندى ومىرگە اكەلگەن اتا-اناسىنا راحمەت ايتتى.
– مۇراتتى ءبىزدىڭ فاكۋلتەتتە اقىن عانا ەمەس ازامات رەتىندە دە تانيدى. مۇراتتى اقىن قىلعان قازاق ەلى مۇراتتاي ۇلدارىمەن باقىتتى دەپ ويلايمىن. ونىڭ ازاماتتىعىن ستۋدەنتتەر دە جاقسى بىلەدى. اينالاسىنان جاستار شۇپىرلەپ كەتپەيدى»، – دەدى.
"ەر جانىبەك" قورىنىڭ باسشىسى جەڭىس تۇركيا مەرەيتوي يەسىن قۇتتىقتاپ، وسپان باتىردىڭ پورترەتىن سىيلادى.
ال مۇرات شايمارانعا ارناپ ولەڭىن وقىعان “باقكەلدى – 2012” جشس-ءنىڭ ديرەكتورى، سازگەر جانە دارىگەر تولقىن احانۇلى بۇگىنگى مەرەيتوي يەسىنە تەمىر تۇلپار سىيلادى.
بۇگىنگى كەشتە مۇرات شايماراننىڭ “جاسىل ءتۇن” اتتى كىتابىنىڭ تۇساۋى كەسىلدى. كىتاپتىڭ تۇساۋىن كەسۋ ءۇشىن ساحناعا اعا بۋىن وكىلدەرىنەن – قابدەش ءجۇمادىلوۆ، جاركەن بودەشۇلى جانە تىنىشتىقبەك ابدىكاكىمۇلى، ورتا بۋىننان – ەسەنعالي راۋشانۇلى، سۆەتقالي نۇرجان جانە سۇراعان راحمەتۇلى، كەيىنگى بۋىن اقىندارىنان اقبەرەن ەلگەزەك، قالقامان سارين جانە قۋانىش دالەي شىقتى.
العاش بوپ ءسوز العان قابدەش ءجۇمادىلوۆ مۇرات شايماراننىڭ “بويىنا بىتكەن اقىندىق الدىمەن تۋعان جەرى – مايلى-جايىردىڭ توپىراعى مەن قاسيەتتى سۋىنان” ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
– مۇرات سيرەك جازادى، بىراق جۇمىر جازادى. قازاقتىڭ اسىل ءسوزى دارىعان. ەمىن-ەركىن، توگىلتىپ جازادى. مۇنداي قاسيەت مۇقاعاليدە بار ەدى. شىعار بيىگى ءالى الدا، – دەدى حالىق جازۋشىسى.
ال تىنىشتىقبەك ابدىكاكىمۇلى بۇگىنگى زالدىڭ تولىپ وتىرعاندىعىنا قۋانىشتى ەكەندىگىن جەتكىزدى.
– قازاق ەجەلدەن اقىن حالىق. كەيىنگى جاستار ادەبيەتكە تولقىن-تولقىن بولىپ كەلىپ جاتىر. بۇل ماڭگىلىك ەل بولاتىندىعىمىزدىڭ بەلگىسى. نەكراسوۆ ايتتى دەگەن ءسوز بار: “اقىن بولۋ مىندەت ەمەس، ازامات بولۋ پارىزىڭ” دەگەن. ءبىز قازاق ءوزى وزگە جۇرتتىڭ ءسوزىن قاتتى قادىرلەيتىن حالىقپىز. ول دۇرىس ەمەس. مەنىڭ ويىمشا: “الدىمەن اقىن بولۋ كەرەك. مۇرات باۋىرىمنىڭ اقىندىعى جوعارى بولعاندىقتان دا ازاماتتىعى جوعارى، – دەدى ول.
ماڭعاز ولكە ماڭعىستاۋدان ارنايىلاپ ات تەرلەتىپ كەلگەن اقىن سۆەتقالي نۇرجان:
– مەن مىنا مۇرات دەگەن جىگىتتى ومىرىمدە وسىمەن ەكىنشى رەت كورىپ تۇرمىن. بىلتىر استاناداعى فورۋمدا 5 مينۋتتاي تىلدەستىك. بىراق ءىنىمدى تۋعالى بىلەتىن سياقتىمىن. ءبىر كىسىلەر ايتىپ جاتادى “قىتايدان كەلگەن قازاقتىڭ ەكىنىڭ ءبىرى اقىن” دەپ ول زاڭدىلىق. قازاقتىڭ تازا رۋحى ساقتالعان جەر سونداي بولادى. ابايدىڭ اينالاسىن قاراڭىزشى ءبارى دە اقىن عوي. اباي مەن شاكارىم شىڭعا شىعىپ كەتكەسىن باسقالارى كورىنبەي قالعان. سول قازاقي قالىپتى ارعى بەتتەن الىپ كەلگەن اقىندارىمىزدىڭ ماڭداي الدىسى، ايقاسقاسى وسى مۇرات باۋىرىمىز دەپ ەسەپتەيمىن. توي ۇزاعىنان ءسۇيىندىرسىن، – دەپ مەرەيتوي يەسىنە ارنالعان ولەڭىن وقىپ بەردى.
ال اقىن قالقامان سارين وسكەمەن اكىمى جاقسىلىق وماردىڭ سالەمىن جەتكىزدى.
تۇساۋ كەسەردەن سوڭ مۇرات شايماراننىڭ ولەڭىنەن تۇراتىن كومپوزيتسيالىق قويىلىم قويىلدى. ولەڭدى ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىنىڭ اكتەرلەرىنەن بولەك، پوەزيادا جۇرگەن جاقسىلىق قازىمۇراتۇلى، ءارىبي داۋىل، دوسحان جىلقىباي سىندى جاستار دا وقىدى.
اقىن ءوز وقىرماندارىنىڭ ورتاسىندا.
كەش سوڭىندا ءسوز العان مۇرات شايماران بارىنە العىس ايتا وتىرىپ، كوپشىلىكتىڭ الدىندا “كوك تۋمىز جەلبىرەي بەرسىن، قازاق ولەڭى ولمەسىن. ەشقاشان ولەڭگە كىر قوسپاۋعا، داق تۇسىرمەۋگە انت ەتەمىن» دەپ اقجارما پەيىلىن ءبىلدىردى.
سونداي-اق اقىننىڭ اكەسى شايماران اقساقال ەلگە اق باتاسىن بەردى.
قوسىمشا اقپارات: مۇرات شايماران – 1969 جىلى دۇنيەگە كەلگەن. 1988 جىلدان 1993 جىلعا دەيىن قحر، شۇار ىلە پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ قازاق ءتىلى-ادەبيەتى فاكۋلتەتىندە وقىعان. 1993 جىلى قحر، شۇار «كۇيتىن گازەتىندە» باس رەداكتور بولىپ قىزمەت اتقارعان. 1996 جىلدان 1998-ءشى جىلعا دەيىن قحر، ءنانجين قالاسىندا قىتاي حالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۋرناليستيكا ينستيتۋتىندا (سىرتتاي) ماگيسترانت بولىمىندە وقىعان. 2000 جىلى قحر، شۇار جۋرناليستەر وداعى تاراپىنان «ۇزدىك ادەبي رەداكتور» مارتەبەسىنە يە بولعان. 2004 جىلى اتامەكەنى –قازاقستانعا بىر جولا قونىس اۋدارعان. مۇرات شايماران 2006 جىلدان ال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ حالىقارالىق جۋرناليستيكا كافدراسىندا وقىتۋشى بولىپ قىزمەت اتقارادى.
اقىن مۇرات شايماراننىڭ "تۇنگى سارىن" جىر جيناعى. فوتو: اقىننىڭ جەكە مۇراعاتىنان