عالىمجان ورازىمبەت: Respublika قانداي دا ءبىر ىقپال، باعىتتاۋدان تاۋەلسىز

قازىرگى قازاقستاننىڭ ساياسي ءومىرى اقپارات قۇرالدارىنا سۇبەلى ولجا بولعانى بەلگىلى. بۇقارانىڭ بويىندا ءبىر بۇلقىنىس ءجۇرىپ جاتقانداي. جابىق قوعام اشىق الەمگە قول سوزىپ، قۇقىقتىق ساۋاتىن ارتتىرىپ، تۇسىنىكتەر ترانسفورماتسياسىن باستان كەشىرۋدە. ساياسي ۇدەرىستەر قوعامنىڭ قىزۋ تالقىسىنا تۇسكەن شاقتى بيلىكتىڭ وزىمەن ساناسۋىن كوزدەيتىن ازاماتتىق قوعام وكىلدەرى، اسىرەسە جاستار جاعى بەلسەنىپ، ەل ىسىنە ارالاسۋعا تالپىنىس جاساۋدا. ساياساتتاعى كوپاستارلى قىرعي-قاباق قۇبىلىستار، جاڭادان قۇرىلىپ جاتقان پارتيالار جانە ولاردىڭ «ءرولى» مەن كەلەشەگى جايىندا پارتيالىققا ۇمتىلعان «رەسپۋبليكا» قوعامدىق قوزعالىسىنىڭ بەلسەندى مۇشەسى ساراپشى عالىمجان ورازىمبەتپەن ەل ىشىندە ءجۇزدى-ءبىرلى اۋىزبەن ايتىلىپ جۇرگەن وتكىر ماسەلەلەر (ونىڭ ىشىندە قاۋەسەت-سىبىستار) جونىندە سۇحباتتاسىپ كوردىك.

Respublika قوزعالىسىنىڭ بەلسەندى مۇشەسى، ساراپشى عالىمجان ورازىمبەت. فوتو: ماسساگەت

«...بيلىك ايتقان جىلىمىق شىن بولسا، تاۋەلسىز پارتيالاردىڭ شىعۋى ابدەن مۇمكىن!»

– بەللا ورىنبەتوۆا سايلاۋدان كەيىنگى ءبىر سۇحباتىندا «رەسپۋبليكا» قوزعالىسىن قۇرۋداعى تۇپكى ماقسات پارتيا رەتىندە تىركەلۋ دەگەن بولاتىن. راسىندا دا، قازىرگى قازاقستاننىڭ جاعدايىندا ازاماتتىق قوعاماراسىنان تاۋەلسىز پارتيا شىعارۋ مۇمكىن بە؟

– راحمەت سۇراعىڭىزعا! بۇل ەندى قازىرگى بيلىككە قوياتىن سۇراق. وكىنىشكە وراي، قازىرگى ساياسي جاعداي سولاي، بيلىك بارلىق شەشىم قابىلداۋ تەتىگىن قولىنا جيىپ العان. قالاسا، پارتيالاردىڭ قۇرىلۋىنا جول بەرەدى، قالاماسا، ءجاي عانا ءتۇرلى سىلتاۋلارمەن جولىن كەسىپ تاستايدى. «العا» پارتياسىنىڭ (رەسمي تىركەلمەگەن) قانشا جىلدان بەرى تىركەلە الماي كەلە جاتقانى سونىڭ ءبىر دالەلى. ودان بولەك مۇحتار شاحانوۆ كەزىندە «حالىق رۋحى» اتتى پارتيا قۇرۋعا تالپىنعان. ول دا تىركەۋدەن وتكەن جوق. وندا قازىرگى تالپىنىستارىڭىزعا نە جورىق دەگەن زاڭدى سۇراق تۋى مۇمكىن. قازىر، ناۋرىز ايىنان بەرى جىلىمىق كەزەڭى دەپ بيلىكتىڭ ءوزى جان-جاقتى ايتىپ جاتىر. بىرىنشىدەن، بۇل وعان دەيىنگى كەزەڭدە ساياسي الاڭدى تولىق مونوپوليالاپ العانىن مويىنداۋى. ەكىنشىدەن، وزدەرى جاريالاپ وتىرعان جىلىمىققا جاقسى سىناق. ول باسقا، ءوزى سياقتى ويلامايتىن، وزىمەن كەلىسپەيتىن كۇشتەرمەن، توپتارمەن سۇحباتقا، ارەكەتتەسۋگە ازىرلىگى قانداي. جالپى، وزىنىكىنە قارسى كوزقاراستاردى قابىلداۋعا قانشالىقتى دايىن. سونى دا ءبىر سىناپ كورەتىن كەزەڭ قازىر. جاقىندا، قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ساياسي كەڭەسشىسى ەرلان قارين مىرزا «ازاتتىق رۋحىنا» بەرگەن سۇحباتىندا بيلىك وزگەرىسكە بەيىم دەگەن بولاتىن. سودان كەيىن «ازاتتىق راديوسىنا» بەرگەن سۇحباتىندا ساياسي پليۋراليزم ورنىقتى دەدى. قازىر بىرنەشە توپ پارتيا قۇرۋ تۋرالى باستاما كوتەرىپ جاتىر. سونىڭ بارلىعىنا قالاي قارايدى، تىركەيدى مە، تىركەمەسە، ونى قالاي تۇسىندىرەدى, وسىنىڭ بارلىعىن ءىس جۇزىندە كورەمىز. ەگەر بيلىك ءوزى جاريالاعان جىلىمىق، وزگەرىستەر تۋرالى ءسوزى شىن بولسا, تاۋەلسىز پارتيالاردىڭ شىعۋى ابدەن مۇمكىن. قوعامدا دا باسقا پارتيالارعا، باسقا ساياسي كۇشتەر مەن كوزقاراستارعا سۇرانىس ۇلكەن. بىراق، وسىعان دەيىن دە، قازىر دە بيلىكتىڭ ءبىردى جاريالاپ، باياعى ادەتىنشە ءوز ادىسىمەن ارەكەت ەتەتىنىن ەسكەرسەك، ول وتە قيىن.

«ەۋروستاندارتتار ەمەس، جالپىادامزاتقا ورتاق قۇندىلىقتار»

– ەلدىڭ  الەۋمەتتىك ماسەلەسىن شەشەتىن پارتيا بولۋدى كوزدەيتىن «رەسپۋبليكا» قوزعالىسىنىڭ باعدارلاماسىندا نازارباەۆ ايتقانداي «ەۋروستاندارتتارعا»، قۇقىق فەنومەنىنە باسىمدىق بەرىلگەنى بايقالادى. دەموكراتيالىق قۇندىلىقتاردىڭ ەڭ جوعارى نورمالارىن ارقالاعان باعدارلاما مىندەتتەمەلەرىن ايقىنداۋعا كىمدەر اتسالىستى جانە باعدارلاماعا بيلىكتەن قاندايدا ءبىر قىزىعۋشىلىق تۋدى ما، سۇراۋ سالىپ دەگەندەي؟

– نەگىزى، بۇل ستاندارتتار ەۋروپا ەلدەرىندە باستالىپ، ورنىعىپ، جۇزەگە اسقاندىقتان، بىزدە ولارعا ەۋروستاندارتتار دەپ قاراۋ باسىم. انىعىندا ول ەشقانداي دا ەۋروستاندارتتار ەمەس، جالپىادامزاتقا ورتاق قۇندىلىقتار. ال ونى ەۋرو- نەمەسە افروستاندارتتار دەپ قاراۋ، ءبىزدى باسقا، وزىمىزگە ءتان ەمەس ستاندارتتار مەن قۇندىلىقتارعا ۇمتىلىپ وتىرعانداي قىلىپ كورسەتەدى. ناقتىلاپ كەتەيىك. ءبىزدىڭ باعدارلامادا كورسەتىلگەن ساپالى ەم الۋ، ساپالى ءبىلىم الۋ، ادامنىڭ ءتۋابىتتى قۇقىقتارى قازاقتارعا ءتان ەمەس پە؟ ولار تەك ەۋروپالىقتاردا، نەمەسە امەريكالىقتاردا بولۋى كەرەك پە؟ بۇل قۇندىلىقتار مەن قۇقىقتار بىزدە دە بولۋى شارت. ول ءۇشىن ولارعا بىزگە ءتان ەمەس، بىزگە جات دۇنيەلەر رەتىندە قاراۋدى قويۋ كەرەك. ونى ەۋروستاندارتتار دەپ اتاۋدى توقتاتۋدان باستاۋ كەرەك. ال باعدارلامانى كىم جازدى دەگەنگە كەلسەك، باسىم بولىگىن امانگەلدى قالىبەك دەگەن ساياساتتانۋشى جىگىت جازدى. قالعانىمىز ءوز ويىمىزدى قوسىپ، تۇزەۋ-وزگەرتۋ، جەتىلدىرۋ-تولىقتىرۋ بويىنشا وي قوسىپ، ءبىر جۇيەگە كەلتىردىك. بۇل اياقتالعان، تولىق بىتكەن نۇسقاسى ەمەس. ءوزىمىزدىڭ كوزقاراس، ۇستانىمدارىمىزعا سايكەس جاساپ كوردىك. ءسويتىپ كوپشىلىكتىڭ تالقىسىنا ۇسىندىق. سىناعاندار دا، قىزىققاندار دا، ءوز ۇسىنىسى مەن نۇسقالارىن ۇسىنعاندار دا بولدى. الداعى ۋاقىتتا دا باعدارلامانى جاقسارتامىن، جەتىلدىرەمىن دەگەن ۇسىنىستارعا اشىقپىز. ول ءبىر ادامنىڭ نەمەسە وتباسىنىڭ ماسەلەلەرىنە ارنالماعان، جالپىحالىقتىق دۇنيە بولعاندىقتان، قوعامنىڭ ءار مۇشەسىنىڭ پىكىرىن ەسكەرۋ ماڭىزدى.

بيلىك جاعىنان ەشقانداي قىزىعۋ، سۇرانىس بولعان جوق. ونى كۇتپەيمىز دە. قالاسا، بيلىكتىڭ مۇنداي باعدارلامانىڭ بىنەشەۋىن جازىپ الاتىن رەسۋرس بار. ءتىپتى بىزگە ايتىپ، ەسكەرتپەي-اق، الىپ پايدالانامىن دەسە، اشىق كوزدە تۇر. قالاعان ۋاقىتىندا الىپ قولدانا الادى. ماسەلە باعدارلامانىڭ قانداي بولۋىندا ەمەس، ونى ءىس جۇزىندە جاساۋ-جاساماۋدا.

«ساياسي تۇتقىندار اۆتوريتار رەجيمدە كوبەيمەسە، ازايمايدى»

– تۇسىنىكتى. بۇل پىكىرىڭىز كوپكە قىزىق بولارىنا سەنىمىم زور. بەلسەندى ازامات قايىرلى وماردىڭ ەكى جىلعا باس بوستاندىعىنان ايرىلۋى مەن ميتينگ وتكىزۋگە ءوتىنىم بەرگەن استانالىق جانات نۇركيشەۆتىڭ اياقاستىنان 15 تاۋلىككە قامالۋىن، «ساياسي تۇتقىندار» قاتارىنىڭ ارتۋىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ مۇنى بيلىك ءوزى جاريا ەتكەن «جىلىمىق كەزەڭنىڭ» سوڭى دەپ باعالاۋعا بولا ما؟

– جالپى، بىزدە جىلىمىق باستالدى ما دەگەن سۇراق تۋادى وسىندايدا. ول كەزەڭ اياقتالۋى ءۇشىن الدىمەن باستالۋى كەرەك قوي. بىراق بىزدەگى جاعدايعا قاراساق، ول باستالماعان دا سياقتى. نۇرسۇلتان نازارباەۆ پرەزيدەنت بولىپ وتىرعان كەز بەن قازىردىڭ اراسىندا قانداي دا ءبىر ايىرما بار ما؟ ساياسي ەركىندىك، ساياسي پليۋراليزم جاعىنان؟ مەن ونداي وزگەرىستەردى بايقاپ جۇرگەن جوقپىن. ول ازاماتتار ەلدە ەشقانداي توڭكەرىس، سەپاراتيستىك يدەيالار تاراتقان جوق. بار بولعانى ساياسي بوستاندىق، ساياسي وزگەرىستەر ماسەلەسىن كوتەردى. ول ەشقانداي دا زاڭعا قايشى ارەكەت ەمەس. ال ول ءۇشىن قۋدالاۋ – بىرىنشىدەن، زاڭعا قايشى ارەكەت بولسا، ەكىنشىدەن، بيلىك ەشقانداي وزگەرىسكە دايىن ەمەستىگىنىڭ، ەشقانداي وزگەرىسكە مۇددەلى ەمەستىگىنىڭ دالەلى عانا. ساياسي تۇتقىندار اۆتوريتار رەجيمدە كوبەيمەسە، ازايمايدى. ول وسىنداي رەجيمنىڭ ءبىر كورىنىسى، اجىراماس بولىگى. ءبىرىنسىز ءبىرىن ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. ماسەلە سول رەجيم ول تۇتقىنداردى ساياسي تۇتقىن دەپ مويىندايدى ما، وسىندا. ارينە، مويىندامايدى. ويتكەنى جاۋاپقا تارتىپ وتىرعاندارى كوبىنە ساياسي باپتار ەمەس. الاياقتىق، بۇزاقىلىق، جەمقورلىق، الاۋىزدىق، نەگىز، سەبەپ كوپ. وتكەن جولى «ازاتتىق راديوسىنا» بەرگەن سۇحباتىندا ەرلان قارين مىرزا دا ولاردىڭ ساياسي تۇتقىن ەكەنىنە كۇمىن كەلتىرگەن. ارينە ول كىسىدەن ودان باسقانى كۇتپەدىك تە. ساياسي تۇتقىندار ماسەلەسى كوتەرىلگەندە بيلىكتىڭ بەرەتىن جاۋابى سولاي بولاتىنى ءاۋ باستان بەلگىلى. جالپى، بۇل جۇيەدە، بيلىكتە جاڭالىق بولاتىنداي ەشتەڭە قالمادى. سونشا جىلدان بەرى قايتالانا بەرىپ، ابدەن جاتتاندى بوپ قالعان  جاۋاپتار مەن قادامدار.

«بيلىككە ەشقانداي سەنىم قالماعان»

– Oyan, Qazaqstan  مەن Respublika بىرلەسىپ 9 قاراشا «ساياسي رەفورمالار مەن پارلامەنتتىك رەسپۋبليكا ءۇشىن» ميتينگ  وتكىزبەكسىزدەر.  بۇعان قاتىستى كۇشتىك قۇرىلىمدار بىرنەشە رەت سۇراۋ سالىپ، شاقىرتقانىن مالىمدەدىڭىزدەر. قوعامدا بەللا باستاعان توپ «جابىرلەنۋشى» رەتىندە وبراز قالىپتاستىرىپ، بۇقارا سەنىمىن يەلەنبەك» دەگەن پىكىر ايتىلىپ ءجۇر. دوس كوشىم ايتقانداي، «رەسپۋبليكا» دا  «حاق» قاتارلى «جوعارىدان قۇرىلىپ جاتقان» ۇيىم با؟

– جوق، ەشقانداي جابىرلەنۋشى وبرازى بىزگە كەرەك ەمەس. ءيا، قىسىمنىڭ بارى راس. ميتينگ ۇيىمداستىرعىمىز كەلەدى دەپ جاريالاعان سوڭ، شاقىرىپ، قىسىم كورسەتكەنى دە راس. ول تاڭعالاتىن جاعداي ەمەس. ءبىزدىڭ قوعامدا ادەيى جابىرلەنۋشى ءتۇر ىستەۋدىڭ قاجەتى جوق. تەك بيلىكپەن كەلىسپەيتىنىڭدى، وعان قارسى ەكەنىڭدى ايتساڭ جەتكىلىكتى. وزدەرى قالاعانىنشا جابىرلەپ الادى. ءتىپتى قالاعان وبرازىڭدى ارتىعىمەن جاساپ بەرەدى. ال قوعام قازىر جابىرلەنۋشىنى الاياقتان اجىراتا المايتىنداي ەمەس. ولاي دەيتىندەر ءبىزدىڭ قوعام تۋرال تىم تومەن ويلايدى. ال كىمنىڭ قۇرالى، ارتىندا كىم تۇر دەگەن سۇراققا كەلسەك، بۇل دا بۇگىن ەستىپ وتىرعان جاڭالىعىمىز ەمەس. ءاۋ باستا، وسىلاي ارەكەت قىلساق دەگەندە-اق ايتىلا باستاعان. سوندىقتان، دوس كوشىم اعامىز بۇلاي دەپ وتىرعان ءبىرىنشى ادام ەمەس. مەن ءۇشىن ونداي اڭگىمەنىڭ بولۋ-بولماۋى سونشالىقتى ماڭىزدى ەمەس. ءيا، قوعامنىڭ ءبىراز بولىگىنە سونداي وي سالىپ، زيانىن تيگىزۋى دە مۇمكىن. تۇپتەپ كەلگەندە قوعام ايتقان سوزىڭە ەمەس، ىسىڭە قارايدى. سوندىقتان، ول اڭگىمەگە ونشالىقتى ۋايىمدامايمىن. ماعان بۇل اڭگىمەلەر باسقا جاعىنان قىزىق. ءبىز ءبىرازدان ايتىپ كەلە جاتىرمىز، باعانا ءبىر سۇراعىڭىزعا دا ايتتىم، بىزدە ساياسي الاڭدى جۇيە تولىق مونوپوليالاپ العان. ول قالاماعان كۇش، توپتار بۇل جەرگە كىرۋى ەكىتالاي قىلىپ تاستاعان. الگىندەگىدەي كوزقاراستار سودان كەپ شىعادى. سەن بۇل الاڭعا كىردىڭ، نەمەسە تالپىندىڭ با، دەمەك، سەنىڭ ارتىڭدا بيلىكتىڭ ءوزى تۇر. ويتكەنى ول قالاماعان توپتىڭ الاڭدا پايدا بولۋى مۇمكىن ەمەس دەگەن تالقىلانبايتىن، كۇمان تۋدىرمايتىن اكسيومالىق اقيقاتقا اينالىپ كەتكەن. ال ونداي جۇيەدە مىناداي كوزقاراستاردىڭ بولۋى زاڭدى. سوندىقتان، ولاي دەپ وتىرعان ازاماتتارعا رەنجۋ ورىنسىز. بۇل بيلىكتىڭ «سۇحباتقا، تەڭ ارىپتەستىككە دايىنبىز، بىزدە ساياسي ەركىندىك بار» دەگەن وتىرىگىن تولىق جوققا شىعاراتىن دالەل. قازاقتا «وتىرىكشىنىڭ ءولدىم دەگەنىنە سەنبە»  دەگەن ءسوز بار. ءدال قازىر بيلىك شىن جىلىمىق جاساپ، باسقا كۇشتەردىڭ پايدا بولۋىنا مۇمكىندىك بەرسە دە، ونداي كوزقاراستار بولادى. ويتكەنى حالىق بيلىكتىڭ ءسوزى مەن ءىسى ءبىر-بىرىنە كەرى كەلىپ وتىراتىنىنا ابدەن ۇيرەنگەن. بيلىككە ەشقانداي سەنىم قالماعان. وعان حالىقتى كىنالاۋدىڭ كەرەگى جوق.

«بيلىك بىرەۋ-اق. تەك ول اق وردادان كىتاپحاناعا كوشتى» 

– كەلەسى سۇراق ەلدە قىزۋ تالقىلانىپ جاتقان، ءتىپتى پرەزيدەنت اكىمشىلىگىن تۇسىندىرمە جاساۋعا ماجبۇرلەگەن  «قوس بيلىكتىك» قۇبىلىسىن قالاي قابىلدايسىز؟ «اتىشۋلى №184 جارلىق اقوردا مەن كىتاپحانا اراسىنداعى «تايتالاستىقتىڭ» سوڭعى ايقىن بەلگىسى» دەگەن ويعا  نە دەيسىز؟

– راس، قازىر سونداي ەكىورتالىق كۇش  قالىپتاسقانداي پىكىر ايتىلىپ ءجۇر. شىنىندا بىزدە ەشقانداي ەكى كۇش جوق. ەرلان قارين دۇرىس ايتادى، بىزدە قوس بيلىك جوق. بيلىك بىرەۋ-اق. تەك ول اق وردادان كىتاپحاناعا كوشتى. باسقا پالەندەي وزگەرىس كورىپ وتىرعانىم جوق. ال ول جارلىق رەسمي تۇردە ەكىنشى پرەزيدەنت بيلىگىن جويدى دەۋگە بولاتىن شىعار. ياعني، بيلىك كىمنىڭ قولىندا ەكەنىن بۇرىن بەيرەسمي بىلسەك، ونى ەندى رەسمي نەگىزدە ايتا الامىز. ادىلەت مينيسترلىگى قاتە پىكىر ايتتى دەپ ويلامايمىن. ونى تەز تەرىسكە شىعارۋعا تىرىسىپ كەتكەنى دە قوعامدى سەندىرە العان جوق. ادىلەت ءمينيسترى وسى ەلدە قابىلدانعان زاڭدارعا تۇسىنىكتەمە بەرە الاتىن، زاڭعا تۇسىنىكتەمە بەرۋ تۇرعىسىنان باسقا ورگانداردان قۇزىرەتى مەن كاسىبيلىگى جوعارى ورگان. ال سول جارلىقتاعى «قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ كەلىسىمىنسىز دە شەشە الادى» دەگەن تۇسى دە-فاكتو بولاتىن نارسەنى جاسىرۋ، ءوڭىن اينالدىرىپ تۇسىندىرۋگە نەگىز عانا دەپ ويلايمىن. ماعان جارلىقتىڭ مازمۇنىنان گورى ونى تۋدىرۋ قاجەتتىگى قىزىعىراق. شىن مانىندە، ەكى تاراپتا تايتالاستىق بار دەپ ويلامايمىن. كۇش تەڭ ەمەس. تايتالاسۋ ءۇشىن كۇش اراسالماعى تەڭ بولۋى كەرەك. ال بىزدە ولاي ەمەس. مەن مۇنى تەك ەكس-پرەزيدەنتتىڭ ءوز كومانداسىنا دا سەنبەۋى دەپ قابىلدايمىن. ەشكىمگە سەنبەۋ. اياق استىنان بىردەڭە جاساپ جىبەرەدى مە، قارسى ءبىر قادامدار جاساپ قويادى ما دەگەن قورقىنىش. ال قورقىنىش نەعۇرلىم ۇلكەن بولعان سايىن، قورعانىس تا سونشالىق كۇشتى، جاسالاتىن قادامدار دا اقىلعا قونىمسىز بوپ كەتەدى. ءبىرىنشى پرەزيدەنت تۋرالى زاڭ دا سونىڭ ءبىر دالەلى. بارلىق قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىكتەن، قۋدالاۋدان قورعانىپ الۋ. بارلىعىن جاقسى جاساسا، تازا جاساسا، ونداي قورعانىسقا، ونى زاڭداستىرۋعا قاجەتتىك بولار ما ەدى؟ سوندىقتان، بۇل جارلىق مەن ءۇشىن ەكس-پرەزيدەنتتىڭ قورقىنىشى مەن اينالاسىنا سەنبەۋىنىڭ كورىنىسى عانا. ال كەلىسىپ تاعايىنداۋ، كەلىسىپ شەشۋ سونشالىق جاڭالىق ەمەس. كىم كىممەن كەلىسەدى، كىم كىمگە تاپسىرما بەرە الاتىنىن ءبارىمىز بىلەمىز.

«قانداي دا ءبىر ىقپال، باعىتتاۋدان تاۋەلسىزبىز»

– جۋىق ارادا، جەلتوقساندا توسىننان پارلامەنتتىك سايلاۋ وتپەك دەگەن قاۋەسەت ەسىپ ءجۇر ەل اراسىندا. قازىر ج.ماماي «قازاقستان دەموكراتيالىق پارتياسىن»، ب.تىلەۋحانوۆتىڭ كەلىنى ت.قوجاليەۆا وزدەرىن «بيلىك پەن حالىقتىڭ ورتاسىنا كوپىرمىز» دەيتىن «حاق» پارتياسىن قۇرىپ جاتىر، ال بەللا ورىنبەتوۆا «ساياسي ولىك» دەپ اتاعان ءا.قوسانوۆ الدەبىر پارتيانىڭ مۇشەلىگىنە كىرمەك ويى بارىن مالىمدەدى. وسىلايشا «پارلامەنتتەگى ءداستۇرلى، باعىتى بولەك، بىراق «ءبىرىن-ءبىرى ءبىراۋىزدان ماقۇلداعىش» 7 پارتياعا ەرىپ، جۇيەنىڭ عۇمىرىن ۇزارتپاق» دەگەن ويعا نە دەيسىز؟ «بيلىك ىقپالىنان ادا، تاپسىرىستان قۇلان تازا قوزعالىس» ەكەنىن كەپىلدىكپەن ايتا الاسىز با؟

– پارلامەنت سايلاۋى بولادى دەگەن قاۋەسەتتىڭ بارى راس. ول پرەزيدەنت سايلاۋىنان كەيىن-اق پايدا بولعان اڭگىمە. بىراق جەلتوقسان ايىندا بولادى دەگەن قاۋەسەتتى ەستىمەپپىن. سايلاۋ تۋرالى زاڭعا سايكەس، بىزدە سايلاۋ تۋرالى ەكى اي بۇرىن جاريالانۋى كەرەك. ال قازىر قاراشا ايى كىرىپ قويدى. سوندىقتان، ول قاۋەسەتكە ەشقانداي نەگىز جوق. كوپشىلىك بولجاۋشىلار ونى كەلەسى جىلدىڭ اقپان نەمەسە ناۋرىز ايلارىندا بولۋى مۇمكىن دەپ وتىر. ول ابدەن مۇمكىن. قازىر پارلامەنتتە قارالىپ جاتقان 2020-2022 جىلدارعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت جوباسىندا كەلەسى جىلعا «سايلاۋ وتكىزۋدى ۇيىمداستىرۋ» باعدارلاماسى بويىنشا شىعىندار 675,8 ملن تەڭگە دەپ كورسەتىلگەن. ارينە، بۇل ءالى بەكىتىلمەگەن بيۋدجەت. قاراشا ايىنىڭ سوڭىندا بەكىتىلىپ، جەلتوقساننىڭ باسىندا پرەزيدەنت قول قويعان كەزدە تاعى ءبىر كورۋ كەرەك. سوعان قاراپ تا بولجاۋعا بولادى. بىراق بۇل سوڭعى شەشىم، تەك وسىدان بىلۋگە بولادى دەگەن ءسوز ەمەس. كەلەسى جىلى سايلاۋ وتكىزەمىز دەپ شەشسە، رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە وزگەرىس ەنگىزۋ وڭاي. ال نەگىزى زاڭ بويىنشا سايلاۋ 2021 جىلى ءوتۋى كەرەك. بىراق بىزدە سايلاۋلار بار ۋاقىتتا مەرزىمىنەن بۇرىن ءوتىپ كەلگەن. ءبارى مۇمكىن. مەنىڭشە، كەلەسى جىلى بولۋ ىقتيمالى جوعارى. ەكس-پرەزيدەنت مەرزىمىنەن بۇرىن وتكىزىپ، وزىنە لويالدى (ىڭعايلى) ادامداردى جيناپ الۋ، ءوز ىقپالىن تاعى نىقتاپ الۋ ءۇشىن ونداي قادامعا بارۋى ابدەن مۇمكىن.

ال جاڭا پارتيالار، كۇشتەر مەن ءتىل العىشتار تۋرالى ەشتەڭە ايتا المايمىن. قالاي بولعاندا دا جاڭا كۇش كەرەك. ال وعان بيلىك دايىن با دەگەن سۇراققا جاۋابىم: «جوق، دايىن ەمەس». دەمەك، جاڭا پارتيالاردىڭ قۇرىلۋ مۇمكىندىگى دە از. قانشا جەردەن پارتيا قۇرعىمىز كەلگەنىمەن، وعان رەاليستىك تۇرعىدان قاراۋ كەرەك. بۇل جۇيە وزىنە التەرناتيۆ كۇشتىڭ، وزىنەن كوزقاراسى باسقا توپتىڭ بار بولۋىنا مۇددەلى ەمەس. مەن تەك ءوز قوزعالىسىمىز تۋرالى سەنىمدى ايتا الامىن. ەشكىمنىڭ ەشقانداي ىقپالى، نۇسقاۋى جوق. قانداي دا ءبىر ىقپال، باعىتتاۋدان تاۋەلسىزبىز. ال مىناۋ بيلىككە قارسىمىن، وڭ وزگەرىس جاساعىم كەلەدى دەگەن كەز كەلگەن توپتى، پارتيانى قولداۋعا ءازىرمىز.

– جاقسى، عالىمجان مىرزا، سۇحباتىڭىزعا راحمەت!

"The Qazaq Times"