وليمپيادادان كەيىن ەكى كورەيا قايتا جاۋلاسا ما؟

وڭتۇستىك كورەيادا وتكەن كەزەكتى قىسقى وليمپيادا ويىندارىنىڭ باستى ەرەكشەلىگى جارىستاردان كورى سولتۇستىك كورەيا وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋى بولىپ قالعانداي. سولتۇستىك كورەيا باسشىسى كيم جوڭ ۋننىڭ قارىنداسى كيم يو جوڭ باستاپ كەلگەن دەلەگاتسيا اشىلۋ سالتاناتىندا بولدى جانە وڭتۇستىك كورەيادا ءۇش كۇندىك ساپارىن وتكىزىپ قايتتى. ەكى كورەيانىڭ كوماندالارى الاڭعا بىرگە شىقتى. ايەلدەردىڭ حوككەي كومانداسى بىرىكتىرىلدى. جانكۇيەر سولتۇستىك كورەيا وكىلدەرى جينالعان جۇرتتىڭ اۋزىن اشتىردى. بۇنىڭ ءبارى ەكى كورەيا اراسىنداعى مامىلەنى جاقسارتۋعا كومەكتەسە الدى ما؟

وليمپيادا كەزىندەگى جاعىمدى اتموسفەرانىڭ جۇرتشىلىققا ءۇمىت سىيلاعانى راس. الەمدىك باق قۇرالدارى دا ەكى ەل اراسىنداعى جىلى ءجۇزدى كەزدەسۋلەر تۋرالى جازدى. ءتىپتى سولتۇستىك كورەيانىڭ رەسمي باسىلىمدارى دا وليمپيادا ويىندارىنىڭ بارىسىن ۇزبەي تاراتىپ تۇردى. وڭتۇستىك كورەيا باسىلىمدارى دا ەكى ەل قارىم-قاتىناسىنىڭ جاقسارۋىنا «وليمپيادالىق رۋحتىڭ» جاردەم بەرگەنىن ايتتى. ونى ءمۇن جاين بيلىگى دە راستادى. بىراق، جاعدايدىڭ بۇلاي دامىپ كەلە جاتقانىنان كوپشىلىك قاۋىم الاڭداي باستادى. وليمپيادا ويىندارى وتكەننەن كەيىن ەكى ەلدىڭ اراسىنداعى بايلانىس قالاي بولماق؟

وڭتۇستىك كورەياداعى كونسەرۆاتورلار جاعى بۇل جاعدايعا كوبىرەك الاڭداۋشىلىق بىلدىرۋدە. ولار سەۋل بيلىگىن سولتۇستىك كورەيامەن سويلەسۋلەر كەزىندە تىم كىشىپەيىلدىك ەتىپ جاتىر دەپ سىندايدى. ولاردىڭ بولجامىنا سەنسەك، كحدر تارابى اقش پەن وڭتۇستىك كورەيا اراسىنداعى اسكەري ىنتىماقتاستىقتى توقتاتۋ تالابىن قويادى، ونىڭ وتەمى ءۇشىن وزدەرىنىڭ يادرولىق باعدارلاماسىن بۇعاتتايمىز دەيدى. الايدا، سولتۇستىك كورەيا بۇل ۋادەسىن ورىنداماي قويادى دەپ قارايدى. ولار جانە سپورتتىق شارالار، اۋقىمدى وليمپيادا رۋحى، مۇنىڭ ءبارى ەكى ەل اراسىنداعى ءتۇبىرلى قايشىلىقتى شەشۋگە دارمەنسىز دەپ وتىر.

بۇل سوزدەرىنىڭ جانى بار. سەبەبى، ون نەشە جىلدان بەرگى كەلىسسوزدەر تۇبەك جاعدايىن جاقسىلىققا الىپ كەلە العان جوق. وڭتۇستىك پەن سولتۇستىك كورەيا اراسى بۇرىنعى شيەلەنىستى كۇيىنە قايتا ءوتۋى مۇمكىن دەپ بولجاۋعا دا بولادى. ەكى ەل اراسىنداعى كەلىسىمدەر 65 جىلدىڭ الدىنداعى ەكى كورەيا اراسىنداعى شيەلەنىسكەن جاعدايدا قالا بەرمەك.

سولتۇستىك كورەيا الەمدەگى ەڭ قاۋىپتى مەملەكەتتەردىڭ ءبىرى، ول قاۋىپتىڭ تامىرى يادرولىق قارۋىندا جاتىر. سولتۇستىك كورەيا بيلىگى كەلىسىمگە كەلۋگە كەلگەندە اككى ءارى قاتال. ءتىپتى وتە ۇساق نارسەلەرگە دەيىن ەسەپتەسەدى. ايتالىق، ساۋل مەن ۋاشينگتوننان ويىنا كەلگەنىن تالاپ ەتۋى مۇمكىن، ال وزدەرىنە كەلگەندە تارتىنا قالادى. سوندىقتان بۇل ەلمەن كەلىسىمگە كەلۋ قاشان دا قيىندىقتارعا تاپ بولىپ كەلدى.

قىسقى وليمپيادا ويىندارى بۇل قيىندىقتى شەشەدى دەپ كۇتۋ بوس اڭگىمە بولۋى بەك مۇمكىن. بۇل ويعا يتەرمەلەيتىن تاعى ءبىر ماسەلە بار. ايتالىق، وڭتۇستىك كورەيانىڭ سولشىل ۇلتشىلدارى بولسا سولتۇستىك كورەيا ازاماتتارىن قانداستارى قاتارلى ەسەپتەپ، ولار تەك ەكى ەل اراسىنداعى قىرعي قاباق قاتىناستىڭ سالدارىنان يدەولوگيانىڭ تۇتقىنىنا اينالعان دەپ قارايدى. قازىرگى وڭتۇستىك كورەيا پرەزيدەنتىنىڭ ءوزى تەك 41 پايىز داۋىس جيناپ بيلىككە كەلدى. ونى ەلدەگى سولشىلداردىڭ قولداي قويۋى ەكىتالاي. ءتىپتى سولشىلدار ەكى كورەيا قايشىلىعىندا سەۋل مەن ۋاشينگتوننىڭ دا كىناسى مول دەۋى دە مۇمكىن.

ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، بىرەر ايدان كەيىن وڭتۇستىك كورەيا پرەزيدەنتى ءمۇن جاين سولتۇستىك كورەياعا رەسمي ءارى تاريحي ساپارمەن بارۋى مۇمكىن. وسى جولى كيم يو جوڭ وعان اعاسىنىڭ پيوڭياڭعا (پحەنيان) ىلتيپاتپەن شاقىرعان سالەمىن جەتكىزگەن. ءمۇن جاين بولسا ەشقانداي كەلىسىمدەردىڭ جاسالعانىنا قاراماستان، ءتىپتى كەلىسىم بولاتىن، بولمايتىنىنا دا قاراماستان «ەكى كورەيا مۇنى الدەقاشان ىستەۋى كەرەك ەدى» دەپ ءوزىنىڭ دە سونى كۇتكەنىن جاسىرماي ايتتى. وعان قوسا اقش-تى دا ىمىراعا شاقىردى. دەسە دە، كونسەرۆاتورلار ءمۇن جايننىڭ تىم جەلپىلدەپ كەتكەنىن ۇناتپاي وتىر.

بۇعان دەيىنگى سويلەسۋلەردىڭ ەكى ەل قاتىناسىن جاقسارتا الماعانى راس، دەسە دە جاعداي بىلتىرعىدان جاقسى. ال، الداعى ۋاقىتتا ەكى ەلدىڭ دە ءداستۇرلى اسكەري ارەكەتتەرى بۇل جاعدايدى كۇرت وزگەرتىپ جىبەرۋى دە مۇمكىن. ايتالىق، جىلداعىداي اقش پەن وڭتۇستىك كورەيانىڭ بىرلەسكەن اسكەري جاتتىعۋى باستالا كەتسە، سولتۇستىك كورەيا يادرولىق قارۋىن كورسەتىپ، بىلەگىن تۇرەدى.

مۇمكىن بۇل كەلىسسوزدىڭ توقتاپ قالماۋىن قالاعان سولتۇستىك كورەيا ءوزىنىڭ بالليستيكالىق زىمىران سىناقتارى مەن يادرولىق باعدارلاماسىن ۋاقىتشا توقتاتا تۇرۋى مۇمكىن. ولاي بولماسا ءمۇن جايننىڭ جاعدايى دا قيىنداي تۇسەدى. سەبەبى، وڭتۇستىك كورەيا كونسەرۆاتيۆتى كۇشتەرى ونىڭ ۇكىمەتىن قىسىمعا الا باستايدى. ال، سولتۇستىك كورەيا سەۋلمەن كەلىسىمگە كەلگەن كۇننىڭ وزىندە ءمۇن جاين مەن ترامپتىڭ اراسىنا جىك سالىپ،  الىستاتۋعا تىرىسۋى دا مۇمكىن. ءتىپتى سولتۇستىك كورەيا سەۋل بيلىگى ىستەي المايتىن تالاپتاردى ورتاعا سالىپ، تىعىرىققا تىرەپ، سوڭىندا اقش پەن وڭتۇستىك كورەيانىڭ كۇشكە باسۋىنا مۇرىندىق بولماسىنا كىم كەپىل؟! سوندىقتان، الاۋ-جالاۋ ءوتىپ كەتكەن وليمپيادا كورەي تۇبەگىنە بەيبىتشىلىك گۇلىن كوكتەتەدى دەپ ايتۋ قيىن.

“The Qazaq Times”