ميداعى قاتەرلى ىسىك – جازىلمايتىن دەرت ەمەس

ادامزات بالاسىنىڭ ورگانيزمىنە بەلگىلى ءبىر پرەپاراتتاردىڭ دۇرىس اسەر ەتۋ-ەتپەۋىن انىقتاۋ ءۇشىن عالىمداردىڭ العاشقى تاجىريبەسىن ەگەۋقۇيرىقتارعا جاسايتىنى بەلگىلى. سونداي ءبىر تاجىريبەنىڭ ءبىرىن ناتيجەسىمەن وزدەرىڭىزگە ۇسىنعالى وتىرمىز.

«عالىمدار ەگەۋقۇيرىقتىڭ ميىنداعى گيوبلاستما اتالاتىن ىسىكتەن گەنەتيكالىق موديفيكاتسيالانعان «سالمونوللا»-نىڭ كومەگىمەن ارىلعان. بۇل دەگەنىڭىز ادامزات ميىنداعى ىسىكتى ەمدەۋدىڭ جاڭا جولدارىن اشادى»، – دەپ مالىمدەيدى اقش-تاعى تاجىريبە جاساۋشى ديۋك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ماماندارى.

گيوبلاستما دەگەنىمىز – ميداعى قاتەرلى ىسىكتىڭ كەڭ تارالعان ءارى ەڭ قاۋىپتى ءتۇرى. ول باستاپقى مي قاتەرلى ىسىگىنىڭ 52 پايىزىن، بارلىق باس سۇيەك ىسىكتەرىنىڭ 20 پايىزىن قۇرايدى. گيوبلاستمانى ەمدەۋ دە وتە اۋىر. سەبەبى، ىسىككى قان اينالىمى جۇيەسىن ورتالىق جۇيكە جۇيەسىنەن ءبولىپ وتىراتىن، قان-مي جولدارى ارقىلى ءدارى-دارمەكتەر اسەر ەتپەيدى. ال ونى وتا ارقىلى الىپ تاستاۋ ودان دا قاۋىپتى: ونىڭ قالدىقتارى قالىپ قالسا، جاڭا ىسىكتىڭ پايدا بولۋىنا اكەلىپ سوعادى.

وسى قيىندىقتاردى ەسكەرە كەلە، عالىمدار salmonella typhimurium اتالاتىن گەنەتيكالىق موديفيكاتسيالانعان سالمونەللانى قولدانعان. قۇرامىندا باكتەريالاردىڭ باستاۋىن انىقتايتىن «پۋرين» بار. ال وسى پۋريندەر ىسىكتىڭ ىشىندە دە بولادى. دەمەك ونىڭ باستاۋى بولىپ تا ەسەپتەلمەك. تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى: ىسىك كلەتكالارىنىڭ ءوزىن-ءوزى ولتىرەتىن  ازۋرين جانە ر53-ءتى وندىرەتىندىگى. عالىمداردىڭ بۇل جاڭالىعى قازاقتاردا كەڭ تاراپ كەتكەن «ۋدى ۋ قايتارادى» دەگەن سوزىنە سايكەس كەلەتىندەي.

سالمونەللانىڭ فورماسى تاياقشا تارىزدەس. ۇزىندىعى – 1-7مكم، ەنى – 0,3-0,7 مكم. ەگەۋقۇيرىقتارعا جاسالعان تاجىريبە ءساتتى اياقتالدى. 100 كۇننىڭ ىشىندە  گيوبلاستمامەن ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى 20 پايىزدى قۇراعان. ايتا كەتەتىنى، ەگەۋقۇيرىقتاردىڭ 100 كۇنى – ادامزاتتىڭ 10 جىلىمەن تەڭ. عالىمدار، ەگەر ەمدەۋدى ءداستۇرلى ادىسپەن جاسايتىن بولسا، ونداي ناتيجەگە قول جەتكىزە المايتىندىقتارىن ايتادى. وعان وسى گيوبلاستما اۋىرى انىقتالعان  ادامداردىڭ 10 پايىزى عانا 5 جىل ءومىر سۇرە الاتىندىعىن قوسساق... ەندىگى جەردە سالمونوللانىڭ باسقا اعزا مۇشەلەرىنە زيانسىز ەكەنى انىقتالىپ جاتسا، ادامزاتتىڭ ميداعى قاتەرلى ىسىكتىڭ دە جازىلمايتىن دەرت ەمەس ەكەنىنە كوزى جەتەر ەدى...

«The Qazaq Times»