YAasaui meşitindegi qwran oqu jarısınan. Arıda YAsaui kesenesi. Foto: QT.

Biıl belgili din ğwlaması, qoğam qayratkeri, Qwrandı twñğış qazaq tiline audarğan biregey twlğa Haifa Altay Ğaqıpwlınıñ 100 jıldığı. Ataulı mereytoyğa oray, respublikamızdıñ jer-jerinde özindik män-mañızğa ie şaralar wyımdastırılıp, twlğanıñ twğırın biiktetuge arnalğan alqalı jiın, basqosular ötude. Solardıñ biri Türkilerdiñ ruhani astanası sanalatın kieli Türkistan şaharında boldı. Alqalı jiın, auqımdı şaranıñ negizgi wyımdastıruşısı äri qarjılay qoldau körsetken "Er Jänibek" halıqaralıq qoğamdıq qorı. 

Qonaqtar kesene estelik kitabına qol tañbaların qaldıruda. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

İs-şara eñ aldımen qonaqtardıñ Ahmet YAsaui kesenesine zyarat jasauımen bastaldı. Şarağa alıstan arnayı kelgen qatısuşılar kesene işindegi baba qabiri jatqan bölmede qwran bağıştap, dwğa-tilek jasadı.

Qonaqtardı meşittiñ bas imamı Omar Köpekov bastağan meşit wjımı qarsı aldı. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

Şaranıñ kelesi kezeñi Ahmet YAsaui atındağı Türkistan qalalıq ortalıq meşitinde ötken bala qarilar arasındağı Qwrandı jatqa oqu jarısınıñ qorıtındısın şığaru edi. Qatısuşılar endi solay betaldı. Qonaqtardı atalğan meşittiñ bas imamı Omar Köpekov bastağan meşit wjımı qarsı aldı.

Qwran oqu jarısına dayındalıp otırğan şäkirt. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

Qwran jarısına qaladağı ülkendi-kişili meişt-medrese şäkirtteri qatısıp, soñğı şeşuşi jarısqa onnan astam qari iriktelip şıqqan eken. Endigi bäseke solardıñ arasında ötti.

Bala qarilar. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

Jarısqa YAsaui meşitiniñ nayb imam Süleymen Qari Moldatileuwlı jäne Almatıdağı Alatau audanına qarastı Baybesik kentinde ornalasqan «Er Jänibek» meşitiniñ nayb imamı Ayub Qalmet qatarlı din ökilderi qazılıq atqardı.

Şeşuşi jarıstıñ qazılar alqası. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

Tartıstı ötken bäsekede qazılar Qwran sürelerinen oqıp, onı qatısuşılar arı qaray jalğastırıp äketip otırdı. Eñ kişisi 7 jastağı bala qarilar bir-birinen qalıspay, müdirmey, öz önerlerin köpke päş etti. Soñında oza şıqqandar anıqtaldı. Jüldegerlerdi tüsten keyin ötetin tanımdıq konferenciya soñında marapattaytın bolıp, jarıs öz märesine jetti.

Jarıstıñ ayaqtalu sätinen. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

Halifa Altaydı eske aluğa arnalğan tanımdıq konferenciya YAsaui universitetiniñ Mädeniet üyinde ötti. Emtihan uaqıtı bolğandıqtan, konferenciya şağın zalda ötkizu josparlanğan eken, alayda qatısuşılardıñ köptiginen konferenciya ornı tez arada ülken jiın zalına auıstırıldı.

Konferenciyağa qatısuşılar ülken zalğa da sıymay. Key jastar türegep twrdı. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

Konferenciya Halifa Altay jaylı derekti fil'mdi körsteuden bastaldı. Zal tolı studentter, wstazdar jäne özge de qonaqtar fil'm arqılı ğwlamanıñ tar soqpaq, tayğaq keşuge tolı ömir jolına qanıq boldı. Sonday-aq, Halifaday twlğanıñ Qazaqstan täuelsizdigin alğanın estigendegi quanıştı sätine birge äserlenip, tipti közine jas alğandar da boldı.

Konferenciyanıñ betaşarı Düniejüzi qazaqtarı qauımdastığı törağasınıñ birinşi orınbasarı Talğat Asılwlı Mamaşevtıñ qwttıqtau jedelhatın oqumen bastaldı. Arı qaray söz Tükistan qalası äkiminiñ orınbasarı Ğani Rısbekovke berildi. Ğani Qwrmaşwlı Halifa Altayday twlğanıñ ornı men elge siñirgen eñbegine toqtalıp, büginde ğwlamanıñ ardaqtaluı, mereytoyınıñ layıqtı deñgeyde ötip jatuı köñilge qonımdı, el men wlt müddesi, ruhaniyat sabaqtastığı üşin asa mañızdı ekenin atap ötti.

Söz soñında äkimniñ orınbasarı osı jolğı is-şarağa eleuli at salısıp, üles qosqan azamattardı qala äkimşiligi atınan alğıs hatpen marapattadı. Sonday-aq, Halifa Altaydıñ balası Abdurahimğa şapan japtı.

Ğwlamanıñ wrpağına Türkistan qalası atınan körsetilgen sıy-siyapat.

Kelesi söz kezegi osı retki şaranıñ wyımdastıruşılardıñ biri äri tikeley qoldauşısı «Er Jänibek» halıqaralıq qoğamdıq qorınıñ prezidenti Jeñis Türkiyağa berildi. Qor prezidenti Halifa Altay sındı iri twlğanı eske alu, mereytoyına atsalısu bügingi wrpağı üşin parız ekenine toqtaldı. Esimi türki jwrtına tanıs din qayratkeriniñ qajırlı eñbegi, dara twlğası bügingi jas wrpaqqa öşpes ülgi, biik önege bolatınına senim bildirdi.

"Er Jänibek" halıqaralıq qoğamdıq qorınıñ prezidenti Jeñis Türkiya. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

Ayta keteyik, «Er Jänibek» halıqaralıq qoğamdıq qorı alğaş qwrılğan künnen beri türli deñgeydegi ruhani-mädeni şaralarğa qoldau körsetip keledi... Osıdan biraz bwrın QMDB Öskemen ökildiginiñ wyımdastıruımen Öskemen qalasında ötken Halifa Altaydı eske alu şarasına da öz ülesin qosqan bolatın.

Konferenciya Memleket tarihı institutınıñ jetekşi ğılımi qızmetkeri tarih ğılımdarınıñ kandidatı Qwndızay Erimbetovanıñ «Qazaqtıñ tektilik fenomeni (Halifa Altay mısalında)» attı bayandamasımen jalğastı. Astanadan arnayı kelgen qonaq, öz taqırıbın keñinen aşıp, Halifa Altaydıñ boyındağı tektilik pen degdarlıq minezdi sätti mısalğa keltirdi.

Memleket tarihı institutınıñ jetekşi ğılımi qızmetkeri tarih ğılımdarınıñ kandidatı Qwndızay Erimbetova. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

Almatıdan arnayı şaqırılğan Abdurahim Halifawlı da äkesi turalı äserli estelikterimen bölisti, Halifa Altay äuletiniñ qazirgi wrpaqtarı turalı da mälimet ayttı. Türkistanday qasietti qalada osınday auqımdı şara wyımdastırıp jatqan wyımdastıruşılarğa äuletteri atınan rahmetin ayttı. Büginde ğwlamanıñ wrpaqtarı Qazaqstan, Türkiya, Franciya qatarlı elderde ömir sürip jatır.

Abdurahim Halifawlı. Telearnağa swhbat berude. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

Sonımen qatar, konferenciyağa arnayı şaqırılğan qonaqtardıñ biri – QMDB janındağı aqparattıq tüsindirme tobınıñ müşesi Arman Quanışbaev ta söz alıp, din men dästür sabaqtastığı jayında jastarğa tolğamdı oy ayttı.

Qoja Ahmet YAsaui atındağı Halıqaralıq Qazaq-Türik universitetiniñ vice-prezidenti, professor Baqıtjan Mwhammedjanov Arman Quanışbaevqa alğıs hat tapsırıp twrğan sät. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

Äredikte universitet studentteri Ümitbek Bağdat, Narqwlan Rayhandar arnau öleñ oqısa, Türkistan qalalıq öner mektebiniñ oqıtuşısı Ayazbek Rustamov Halifa Altaydıñ tuğan jerine sağınşıtı jüreginen şıqqan «Qayran Altay» änin äuelete orındadı.

Ümitbek Bağdat öleñ oqıp twr. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

Konferenciya soñın Qoja Ahmet YAsaui atındağı Halıqaralıq Qazaq-Türik universitetiniñ vice-prezidenti, professor Baqıtjan Mwhammedjanov qorıtındıladı. Baqıtjan Qaljanwlı wyımdastıruşılardıñ biri retinde kelgen qonaqtarğa rahmet ayttı, sonday-aq şarağa demeuşilik jasap, atsalısqan azamattarğa sıy-siyapat bildirip, universitet atınan alğıs hat tabıstadı.

Konferenciya soñında qwran jarısınıñ jeñimpazdarı marapattaldı. Birinşi orındı 7 jasar bala qari Mwstafa ielenip, «Er Jänibek» halıqaralı qoğamdıq qorınıñ jüldesin enşiledi. Özge qatısuşılar da ret-retimen marapattaldı. Ayta keterligi, «Er Jänibek» Qorınıñ prezidenti Jeñis Türkiya kezekten tıs belgilengen eki nominaciya iegeri – bala qarilarğa öz atınan jülde berdi.

"Er Jänibek" halıqaralıq qorı atındağı bas jülde 7 jasar qari Mwstafağa bwyırdı. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

Şaranıñ kelesi kezegi belgili ädebiet sınşısı, ğalım Qwlbek Ergöbek qwrğan Türkitildes halıqtardıñ kitaphanasında jalğastı. Qonaqtar talağan kitaphanada Halifa Altayğa arnalğan kitap böligin tamaşalap, ğwlamanıñ şığarmalarımen tağı bir bet köristi. Sonımen birge, kitaphanağa "Er Jänibek" halıqaralıq qorı şığarğan kitaptar tabıs etildi.

Kitaphanadağı Halifa Altay şığarmaları. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

Şara ayasında jas zertteuşi, ömirden erte ketken marqwm Erbol Rayhannıñ kitap bwrışın aşu räsimi ötip, lentası qiıldı. Şarağa belgili dintaşuı Mwhan Isahan da qatıstı. Osı retki şaranı wyımdastıruğa belsendi atsalısqan azamattıñ biri Nöserbek Janädil jalpı is-şaranıñ män-mañızı turalı ayta kelip, jas zertteuşi Erbol Rayhannıñ ömiri men atqarğan eñbegi turalı aytıp berdi.

Erbol Rayhanğa arnalğan kitap söresiniñ aşıluı. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

Bwl retki jiın soñı universitettiñ ashanasında 500 studentke arnap jayılğan as dastarqanımen ayaqtaldı.

Studentterge arnalğan as dastarqanı. 23.05.2017. Türkistan. Foto: QT.

Osılayşa, ömirdiñ nebir tauqımetin körip, jat el, jat jerde azaptı künder ötkizse de, aqırı Atajwrtına oralıp, tuğan eliniñ dämin tatıp, ıqılasına bölenip, topırağın jastanıp jatqan ğwlamanıñ esimi tağı bir wlıqtalıp ötti. Esimi el jüreginde saqtalğan twlğanıñ atı äli de ardaqtala bermek.

Söz soñında aytarımız, Halifa Altayğa tarih öz bağasın bergen adam. Qazaqtıñ birtuar wlı, Dinmwhammed Qonaev «Ötti däuren osılay» attı ğwmırnamalıq estelik kitabında  Halifa Altay turalı bılay degen eken. «Birde Qwrandı qazaqşa tärjimelegen belgili audarmaşı Halifa Altay sälem bere keldi. Wzaq otırıp äñgimelestik. Ömirden körgeni de, köñilge tüygeni de köp, düniege sergek közben qaraytın zerek kisi eken. Adamgerşilik jolın, izgi qasietterdi, adamdardıñ ruhın näsihat etetin äñgimeleri kökeyge qondı. Tärbielik mäni bar sözder. El işinde osınday ziyalı azamattardıñ bolğanı qanday ğanibet. Halifa Altay eki närseni – qazaq tiline özi audarğan Qwran men jaynamazdı sıyladı. Men olardı qasterlep törime qoydım».

Mine, bwl Halifa Altayday twlağa berilgen ädil de orındı bağa bolmaq

qazaqtimes.com