Foto: zhaikpress.kz

Auıldardağı qañğıbas itterdiñ ülken mäselege aynalğanın mına jwrt bileme eken?
Bolmasa, qoradağı malğa tüsken, balalardı talap tastağan jağdaylar az bolıp jatqan joq. Osı jılı säuir ayınıñ basında Almatı oblısı Jambıl audanı Aqseñgir auılında 9 jasar balanı it qauıp aldı, küni keşe ğana Aqtöbede 13 jasar qızdı mektepten qaytıp kele jatqanda itter jabılıp talağan, 2021j jeltoqsan ayında Öskemen Leshoz auılında 7 jasar qızdıñ ayağın it jwlıp ketip, sol jerde qaytıs bolğan. Osınday jantürşigerlik jäytterdi tizip ayta beruge boladı. Aydıñ-künniñ amanında balalardı itke jem qılıp otırmız. Itterdiñ osınşama auızdıqsız ketuine ne sebep? Bwğan eñ aldımen bıltır jeltoqsanda qabıldanıp, biıl naurız ayında küşine engen “Januarlarğa jauapkerşilikpen qarau turalı zañ” qolbaylau.

Atalğan zañ boyınşa qapqan itter wstalsa, iesi anıqtalğanşa eki ay uaqıtşa qamay twradı, eger iesi tabılmasa ekpe salıp bosatıp jiberedi. Atuğa tiım salınğan.

Zañdı äzirlegen-ekologiya, geologiya jäne täbiği resurstar minstrligi, sizder ittiñ qwqığın qorğap jürgende adamdardıñ japa şegip jürgenin bilesizder me? Älde, qaladağıday ädemi ayaq kiim, kürteşe kigizip ieleri jetelep jüredi dep oylaysızdar ma?
Auıldıñ jağdayı mülde basqa, it tügili öz qarındarın äzer toydırıp jürgen köp halıq twradı, olardıñ ildaldalap asırap otırğan azın-aulaq malına şauıp, oyın balalarına qauip töndiredi.

Ol zañdı qabıldağan eken, arı qaray talaptarın da orındasın. Bwralqı itterdi bir jerde jinap wstap, uaqtılı tamağı men därisin berip, swrağan kisilerge qwjatımen asırauğa bersin. Olay istey almasa, qarjıların ayasa adamdarğa qauip töndirgen ittiñ qwqığın qorğağannan ne payda? Adamnıñ qwqığın qorğay almay jürip, itke janımız aşi qalıptı.
Bwl Talğar audanındağı auıldardıñ biri Qızıl-qayrat auılı. Üş kün bwrın jayılıp jürgen wsaq maldarına it şauıp, jaralap ketken. Eger uaqıtında bayqap qalmağanda öltirip keter edi deydi mal yesi. Osı auılda toptasıp jürgen itter auıl balalarınıñ mektepke barğan kezinde, eresekterdiñ tüngi jwmıstan qaytqan kezinde twrğındardıñ mazasın äbden alğan. Bwl turalı auıl äkimine de habarlağan. Eş şara qoldanbağan soñ osılay köbeyip ketti deydi osındağı jwrt.

 

Aldağı künderde osı qañğıbas itterge şara qoldanbasa, zardabı bwdan da auır bolmasına kim kepil? Ittiñ qwqığı adamnan da biik bolıp twrğanda, twrğındar öz betimen eşteñe istey almay otır. Bolmasa, itke jem bolıp otıra bereme? Mal şığını tolar, adamğa tise densaulığın, ömirin eşkim töley almaydı.

Nwrbätima Baytwrsın,

Talğar audanı.