Foto: QT

Bügin Almatı qalasında BAQ narığın damıtu mäselelerine arnalğan «Hİ-MEDIA qwrıltay» konferenciyası ötti. Qwrıltayda «Qazaqstannıñ media narığı: jıl sayınğı käsibi tekseru jäne diagnostika», «Cifrlik däuirdegi Qazaqstan televiziyasınıñ auditoriyası», «Qazaq tilindegi BAQ-tıñ şınayı jağdayı men keleşegi» siyaqtı özekti mäseleler talqılandı. Osığan baylanıstı bügin biz qwrıltayda qızu talqılanğan «Cifrlik däuirdegi Qazaqstan televiziyasınıñ auditoriyası» taqırıbına qatıstı jasalğan bayandamalardı ıqşamdap berudi jön kördik.

Qwrıltay barısında atalmış mäseleni talqılauğa sayasattanuşı Aydos Sarım, «Alaş Media grupp» JŞS bas direktorı Batır Qazıbaev, «Strategiya» äleumettik strategiyalıq zertteuler ortalığınıñ basşısı Gülmira Ileuova, «Atameken» biznes telearnasınıñ bas direktorı Qanat Sahariyanov, Wlttıq media qauımdastıq sarapşısı Rinat Jünisov jäne «TNS Central Asia» saraptama ortalığınıñ bas direktorı Tat'yana Starceva qatıstı. Talqılaudıñ negizgi bağıtı däl osı «TNS Central Asia» mañında boldı. Sebebi qazirgi tañda Qazaqstan aumağında otandıq telearnalardıñ reytingin anıqtaytın bir ğana ortalıq bar. Ol Starcevanıñ basqaruındağı «TNS Central Asia» saraptama ortalığı.

Jalpı, «TNS Central Asia» saraptama ortalığınıñ Qazaqstan telearnalarınıñ reytingin anıqtauğa qatıstı jwmıstarına osığan deyinde san märte sın aytılğan. Qazaqstandıq telearna basşılarınıñ pikirinşe, «TNS Central Asia» ortalığı orıs tilinde habar taratatın arnalardıñ reytingin köterip, qazaq tildi bağdarlamalardıñ reytingin şamadan tıs tömen körsetude.  Bwl jolğı bas qosuda da «TNS Central Asia» sınnan tıs qalğan joq.

«Alaş Media grupp» JŞS bas direktorı Batır Qazıbaevtıñ sözinşe, «TNS Central Asia» şığarğan reytingtermen «YouTube», «Instagram», «Facebook»  siyaqtı äleumettik jelilerdegi qazaq tildi telearnalardıñ qaralım reytingi säykes kelmeydi:

«YouTube jelisindegi qazaq tildi kontentterge jazılğan körermender sanı jartı milliardtan asadı. Naqtılap aytqanda 630 millionğa juıq. Eger siz «TNS Central Asia» wsınıp otırğan reytingke qarasañız mülde basqa körsetkişti köresiz. Sol sebepti biz qazaq tildi kontenttiñ mañızdılığı jöninde jii aytamız. Sebebi qazaq tildi auditoriyanıñ soñğı altı jılda joğarı qarqınmen ösip kele jatqanın körmeu mümkin emes. Mısalı, «Instagram» äleumettik jelisin alıp qarayıqşı. Qazaq tildi auditoriya tolıqtay osında şoğırlanğan. Eger biz osındağı qazaq tildi radio, telearna paraqşalarındağı oqırmandardı alıp qarasañız olardıñ sanı orıs tildi kontentti oqitındardan älde qayda köp ekendigin bayqaysız. Biz orıs tildi «Tengri n'yus» saytı bizdiñ instragramımız ben qazaq jwldızdarınıñ instagarmın salıstırıp qarap otırmız. Bwlardı salıstıru mümkin emes. Jetinşi arna nemese Qazaqstan wlttıq telearnasınıñ auditoriyası alıp qarayıqşı. Olardıñ auditoriyası öte ülken. Eger qazaq tildi kontentterdiñ äleumettik jelilerdegi oqırmandarın bir jerge biriktiretin bolsaq, onda aldıñğı bes orın qazaq tildi telearnalardıñ enşisinde bolar edi. «TNS Central Asia» 2018 jıldıñ soñğı 10 ay boyınşa jasağan reytingin qarayıqşı. Tek üş qana qazaq tildi bağdarlama TOP-20 üzdikter qatarına engen. Qazaq tildi kontent wlken eseppen wtıluda. Bwnımen kelisu öte qiın. Sebebi  qazaq tildi kontenttiñ ülken swranısqa ie ekenin körmey otırmız. Bwnıñ barlığı nege mañızdı? Öytkeni biılğı jılı Qazaqstan jarnama narığında şamamen 64 million dollardı qwradı. Onıñ 90 payızı telearnalardıñ enşisine ketip jatır. Qalğan qarjı internet, baspasöz siyaqtı BAQ-qa tiesili. Sol sebepti qazaq tildi kontentke kelmey jatqan jarnama qarjısı ülken problema bolıp twr. Qazaq tildi kontetterdi twtınuşılar öte köp. Biz olardıñ swranısın qanağattandıruğa dayınbız. Biraq bizge qarjı jetispeydi. Al telearnalar reytingindegi jağday joğarıdağıday. Osıdan barıp qazaq tildi auditoriya özge arnalarğa auısuda. Olardıñ işinde radikaldı islamdı nasihattaytın BAQ-ta bar» - dedi Batır Qazıbaev öz bayandamasında.

Biz ärine «TNS Central Asia» siyaqtı Qazaqstan aumağında telearnalar reytingin jalğız özi anıqtaytın ortalıq jwmısınıñ nätijelerine kümän keltiruden aulaqpız. Biraq täuelsizdik alğalı beri elimizdegi mektep, kolledj, universitetterde toqtausız ösip kele jatqan qazaq sınıptarı men toptarına qarap, «TNS Central Asia» jwmısına küdikpen qaraudan basqa amal joq. Bwl jerde mäsele qazaq tildi habar taratatın telearna, gazat, jurnaldardıñ jarnama qarjısınan qağılıp jatqanında emes, mäsele telearnalar reytingin jasauda bäsekelestiktiñ joqtığında. Osınıñ saldarınan qazaq tildi auditoriyanıñ özi körgisi keletin sapalı dünielerden qwr qalıp otırğanında. Jalpı, monopolister iemdengen salanıñ artı nege aparıp soğatının sanalı adamğa bayağıdan biledi. Endi osını tiisti orındar wğınsa eken degen tilek qana biz de.

"The Qazaq Times"