Foto: pensii.info

Köptegen zeynetkerler qwrmetti eñbek demalısına şığıp, negizgi tabıs közin joğaltqannan keyin zeynetaqısı şetelge şığıp demaludı bılay qoyğanda, azıq-tülik,  däri-därmekter satıp aluğa, kommunaldıq qızmet aqısın töleuge jetpey qala ma dep qorqadı. Bwl äsirese zeynetaqı jüyesi dwrıs jolğa qoyılmağan elderdegi alañdauşılıq. Oğan Qazaqstandı da jatqızuğa boladı. Öytkeni eldegi zeynetaqı mölşeriniñ az boluı, zeynetaqı qorındağı aqşa jımqıru, zeynetaqı aktivterin problemalı bankterge audaru sındı jağdaylar qazirgi emes, bolaşaqta zeynetke şığatındardı alañdatpay qoyması anıq. Osı twrğıda "zeynetkerleri beyqam ömir süretin qanday elder?", degen swraq tuındaydı. Anıqtap köreyik.

Jalpı älemde zeynetkerlerdiñ äl-auqatın anıqtaytın negizgi parametrler bar. Olar mınalar:

  • memleket tağayındağan bastapqı zeynetaqı mölşeri;
  • inflyaciyanı esepke ala otırıp, zeynetaqı tölemderin kezeñ-kezeñimen indeksaciyalau;
  • zeynetaqı tölemderiniñ kölemine qaramastan, zeynetkerlerge jeñildikter qarastıru;
  • eldegi halıqtıñ ömir süru wzaqtığı men twtınu sebetin, ömir süru deñgeyin esepke ala otırıp, zeynet jasın belgileu;

Al bwl parametrler tolıq jüzege asatın memleketter zeynetkerlerdiñ äl-auqatı men zeynetaqı tölemderi eñ joğarğı elder reytinginde ärqaşan birinşi boladı. Al olardıñ köpşiligi ädettegidey Europa elderi.

Europadağı zeynetaqı reytingi

  1. Daniya – zeynetkerler üşin "Mekke" deuge boladı. Europalıqtardıñ köpşiligi zeynet jasına jaqındağan kezde osı elde jwmıs istep, zeynetke şıqqıları keledi eken.
  2. Finlyandiyadağı zeynetkerler eñ joğarğı zeynetaqı qanşa ekenin bilmeydi. Sebebi mwnda zeynetaqınıñ kölemi qanşa jıl jwmıs istep, qanşa qarajat tapqanına baylanıstı. Al eger zeynetaqı tölenui tiis eñ tömengi qarajat kölemi jinalmasa, onda memleket qosımşa töleydi.
  3. Norvegiya - zeynetke şığu jası eñ joğarı memleket. Biraq mwnda zeynetaqını basqaru jüyesi basqa elderge qarağanda äldeqayda senimdi.
  4. Çehiya. Mwnda zeynetke şığu jası tım joğarı emes äri olar tım kedeylikte de ömir sürmeydi. Zeynetaqılarınıñ 50 payızı azıq-tülik sebetindegi tauarlardı satıp aluğa jäne  qızmet aqısın töleue jwmsaladı.
  5. Germaniyada halıqtıñ törtten bir böligi zeynetkerler. Sondıqtan memleket eñ tömengi zeynetaqını barlığına tipti, emigranttarğa da töleydi. Barlıq zeynetkerlerge kommunaldıq qızmet tölemderin  töleuge kepildik beriledi.
  6. Al Franciya bolsa basqa europalıq elderdegi principterdi negizge aladı. Jwmıs ötili qanşalıqtı köp bolsa, alatın zeynetaqı da sonşalıqtı köp boladı. Alayda memleket aldağı uaqıtta zeynet jasın wlğaytudı josparlap otır.

TMD elderindegi zeynetaqı deñgeyi qanday?

  • Ukraina

Ukrainadağı zeynetaqı jüyesi reformalau satısında twr. Qazirgi kezde qoldanılatın jüye boyınşa zeynetaqı qorına jalaqınıñ 34 payızı audarıladı jäne bwl älemdegi eñ joğarğı körsetkiş. 2015 jılı Ukrainadağı ortaşa zeynetaqı 52 dollar (1100 griven) bolğan. Bwl körsetkiş eldegi kürdeli sayasi jağday men wlttıq valyutanıñ qwldırauına baylanıstı qalıptastı.

  • Belarus'

Mwnda ortaşa jalaqı 175 dollardı nemese 349,65 belarus' rublin qwraydı. Eldegi ortaşa jalaqı men zeynetaqınıñ araqatınası - 38 payız.

  • Qazaqstan 

2017 jıldıñ 1 qırküyegindegi esep boyınşa ortaşa zeynetaqı 66 051 teñgeni qwradı jäne TMD elderindegi zeynetaqı körsetkişimen salıstırğanda ekinşi orında. Alayda inflyaciyanı esepke alsaq, onda zeynetaqı deñgeyi özgerissiz deuge boladı.

  • Resey

Reseyde ortaşa zeynetaqı bizdegi körsetkişpen deñgeyles. Jası boyınşa zeynetke şıqqandar şamamen 13,7 mıñ rubl' aladı. Alayda bwl eldegi ekonomisterdiñ sözinşe, eñ tömengi zeynetaqı mölşeri künköris deñgeyiniñ mölşerimen säykes kelmeydi eken.

  • Armeniya

Bwl elde äli de zeynetaqını taratu jüyesi jwmıs isteydi. Biraq jinaqtau jüyesin engizu josparlanğan. 2015 jılı elde zeynetaqınıñ ortaşa körsetkişi 100 dollardan az bolğan.

Mine, bwl bwrınğı KSRO qwramında bolğan biraz elder men damığan elder arasındağı zeynetaqı jüyesi. Araları jermen köktey. Damığan elderdegi zeynetaqı mölşeriniñ kölemi TMD elderimen salıstırğanda şamamen 20 esege joğarı. Tiisinşe zeynetkerler arasında da ayırmaşılıq jeterlik. Daniya sındı elderdiñ zeynekerleri qwrmetti demalısına şıqqan soñ şetel aralaudı josparlasa, bizdikiler alğan zeynetaqısımen kredit jabudı, azıq-tülik satıp aludı, kommunaldıq qızmet aqısın töleudi josparlaydı.

“The Qazaq Times”