Mwzdı mwhit aq ayuı. Foto: scisne.net

Science Advances jurnalında jaña zertteu jarıq kördi. Maqala avtorları soñğı on bes jılda älemdik jılınudıñ bayaulağanı turalı teoriyanıñ jalğandığın äşkereleuge tırısıptı. Bwl turalı bbc.com ğılım jañalıqtarında habarlandı. 

Ğılımi eñbektiñ ieleri soñğı jiırma jılda jañağı teoriyanı jaqtauşılar su men mwhittardıñ ortaşa tempraturasın tolıq esepke almay otır degen pikirin ortağa saldı.

Biraz ğalımdar 1998-2014 jıldar aralığında ğalamdıq jılınu toqtadı degen. Alayda,qayta tekseru nätijesinen keyin, bwl wğımdı jañağı maqala avtorları teriske şığarıp otır. Negizi, olar ğalamdıq jılınudıñ äli jürip jatqanın däleldeuge tırısıp jürgen birinşi adamdar emes.

Bwl teoriya basqa da bir top ğalımdardıñ küdigin tudırğan bolatın. Olardıñ işindegi eñ äygilisi – amerikalıq Mwhit pen atfosfera qwbılısı wlttıq basqarmasınıñ (NOAA) bıltır jariyalağan mälimeti bolatın.

Onda da su men mwhittağı tempraturasınıñ özgeru şapşañdığı esepke alınbay otırğanı basa aytılğan. Ğalımdardıñ pikirinşe, bwl özgeris jıldamdığı eki ret tömendegen.

Ğalımdar endi jaña zertteu qorıtındısı boyınşa, älemdik jılınu toqtadı degen bos söz degenge keldi. Ğalamdıq jılınu, şındığında sol bayağı 1950-1999 jıldardağı küyin äli saqtap keledi.

Endi, zertteu nätijesine say, NOAA önerkäsip alpauıttarı men sayasatkerlerdiñ sın sadağına ilindi. Olar Wlttıq basqarmanı ğalamdıq jılınu mäselesin wlğaytıp otır dep kinäladı. Biraq, NOAA köptegen ğalımdardıñ qoldauına ie boluda. Olardıñ qatarında älgi jaña zertteu eñbeginiñ ieleri de bar.

Olardıñ pikirinşe, su men mwhittıñ tempraturası qanşa jıldar boyı dwrıs eseptelmegen. NOAA mamandarı qoldan eşteñe wyımdastırıp otırğan joq, kerisinşe, jağdaydı oñauğa tırısuda.

Ğalamdıq jılınu 1998-2014 jıldarı toqtadı degen teoriya alğaş 2013 jılı payda boldı. Onıñ avtorları Klimat özgerisi boyınşa ükimetaralıq sarapşılar tobı edi. Olardıñ mälimdemesi soñğı birneşe jılda zor tanımaldıqqa tipti, ülken qoldauğa ie boldı.

"The Qazaq Times"

Bek AYDAR