قىتاي مەن رەسەي قازاقستان قارۋلى كۇشتەرىنىڭ قۋاتىن ءبىلىپ وتىر

كورشىلەس رەسەي مەن قىتاي ەلىنىڭ اسكەري سالاعا ارنالعان سايتتارىندا قازاقستان قارۋلى كۇشتەرى تۋرالى مالىمەتتەر كوپتەپ كەزدەسەدى. ءتىپتى، ولاردىڭ كورسەتكەن ساندى مالىمەتتەرى كىسىنى قايران قالدىرارلىق. ال، بۇنى قازاقستان ازاماتتارىنىڭ باسىم كوبى بىلە بەرمەيدى. وسىدان-اق، كورشىلەس ەلدەردىڭ قازاقستاندىق قورعانىس كۇشتەرىن قالت جىبەرمەي قاراپ وتىراتىنىن اڭعارۋ قيىن ەمەس. ارينە، ينفورماتسيا داۋىرىندە ءبىر ەلدەگى قۇپيالىقتىڭ شەتەلدەردە جاريالانىپ جاتۋى تاڭقالدىرا قويماس.  دەسەك تە، ولاردىڭ ءبىزدى مۇنشالىق دەڭگەيدە بىلگەنىنە قاراپ، ءبىز ولاردى قانشالىق بىلەمىز دەگەن سۇراق تۋادى.

قىتايدا جالپى اسكەري ىستەرگە ارنالعان ءىرىلى-ۇساقتى 30-دان استام سايت بار. ونىڭ 18-ءى اسا ماڭىزدى دەگەن اسكەري ىستەر تۋرالى حاباردى ۇزبەي تاراتىپ تۇرادى. سولاردىڭ ءبىرى (cankaoxiaoxi.com) رەسەيلىك اسكەري سايتتاردىڭ بىرىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ «ورتا ازياداعى اسكەري قۋاتى ەڭ كۇشتى قازاقستان ءارمياسى – ورتالىق ازياداعى تەڭدەسسىز ارميا» دەگەن تاقىرىپتا ماقالا جاريالاپ، قازاقستان قارۋلى كۇشتەرى تۋرالى ەگجەي-تەگجەيلى مالىمەتتەر بەرگەن ەكەن. اتالعان ماقالادا قازاقستان ارمياسى تۋرالى بىلاي دەگەن:

قازاقستان ارمياسى 1992 جىلى قر پرەزيدەنتى ن.نازارباەۆتىڭ بۇيرىعىمەن قۇرىلعان. قازىر قازاقستان ارمياسى ورتا ازيا بويىنشا ءبىرىنشى ورىندا، تمد كولەمىندە ەكىنشى ورىنداعى اسكەري قوسىن. كەڭەس وداعى كەزىندە قازاقستاندا تۇراقتى ورنالاسقان كەڭەستىك قۋاتتى اسكەري بازالارى بولدى. ستراتەگيالىق باسقارىلمالى راكەتالار قوسىنى (ەكى بولىمنەن تۇراتىن زىمىران بولىمشەسى) جانە ستراتەگيالىق اۆياتسيالىق قوسىن (№79 اۋىر ءتيپتى بومبىلاۋشى ۇشاقتار پولكى) قاتارلى ماڭىزدى اسكەري قوسىندار ۇزاق ۋاقىت قازاقستاندا تۇرعان.  بۇدان باسقا قازاقستان جەرىندە حالىقارالىق عارىشقا ۇشىرۋ ايلاعى مەن يادرولىق سىناق پوليگوندارى دا ورنالاسقان. (سەمەي پولويگونى، بايقوڭىر عارىشقا ۇشۋ ورتالىعى، تاعى باسقا دا زىمىرانداردى اتۋ-جارۋ سىناق الاڭدارى).

قر قۋرلىقتىق قوسىنى فوتو: ەگەمەن قازاقستان

كەڭەس وداعى ىدىراعاننان كەيىن، قازاقستان، جوعارىدا ايتىلعانداي، 200 مىڭ ادامدىق اسكەري تەحنيكاعا يەلىك ەتتى. بۇرىنعى ستراتەگيالىق زىمىراندار قوسىنى تمد-نىڭ بىرىككەن ارمياسى بولىپ قالىپتاستى. 1993 جىلى قازاقستان اتوم قارۋلارىنان باستارتۋ كەلىسىمىنە قول قويدى. 1996 جىلعا دەيىن قازاقستاندا اتوم قارۋلارىنىڭ بازاسى جويىلىپ، وزگە يادرولىق قارۋلاردى، 95MS ءتيپتى سوعىس ۇشاقتارى مەن قۇدىق تۇبىنەن اتىلاتىن باسقارىلمالى بومبىلار رەسەيگە تاسىپ اكەتىلدى.

قازىر قازاقستاندا ءتورت ءىرى اسكەري وڭىرلىك قولباسشىلىق شتاپ بار. قر قۇرلىق ارمياسىندا 10 ءىرى برونو تەحنيكالار مەن جابدىقتالعان بريگادا، 7 ارتيللەريا بريگاداسى، 3 زىمىراندار قوسىنى، ەكى تانككە قارسى بريگادامەن قوسا ءۇش ينجەنەرلىك باتالوننان قۇرالعان.

قازاقستاننىڭ اۋە قورعانىس كۇشتەرى ەڭ سۇرىپتالعان اسكەري قوسىن بولىپ تابىلادى. ول تەك ەڭ جوعارى اسكەري قولباسشىنىڭ (پرەزيدەنتتىڭ) بۇيرىعىنا باعىنادى. اسكەري نەمەسە ساياسي وزگەرىستەر سەكىلدى شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋ ءۇشىن پايدالانىلادى. اسكەر سانى شامامەن 6 مىڭنىڭ اينالاسىندا. ء(تورت قۇرلىقتىق شابۋىل قوسىنى مەن ءبىر بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ قوسىنىنان قۇرام تابادى).

اۋە قورعانىس كۇشتەرى فوتو: survincity.com

قر اۋە شابۋىلىنان قورعانۋ قوسىنى اۋە ارمياسى مەن سىمسىز-راديو تەحنيكا قوسىنى جانە اۋە شابۋىلىنان ساقتانۋ قوسىنىنان قۇرالعان. اۋە كۇشتەرىندە ەكى شابۋىلداۋشى ۇشاقتار قوسىنى (شامامەن 100-گە تارتا شابۋىلداۋشى ۇشاق بار، بۇلار نەگىزىنەن ميگ-29 بەن ميگ-31 تۇرپاتتى ۇشاقتىڭ وزگەرتىلگەن نۇسقاسى), اۋە تاسىمالى جانە اۆياتسيالىق وپەراتسيالار قوسىنى، بارلاۋ پولكى (سۋ-24MR), ءۇش اۋەدەن شابۋىلداۋشى پولك (شامامەن 50-گە جۋىق سۋ-24, سۋ-25, سۋ-27 تەحنيكالارى بار) جانە ءۇش تىكۇشاق پولكى (40-تان استام مي-24, 70 شاماسىنداعى مي-8 جانە مي 171, 6 دانا Bell-205) بار. بۇل تەحنيكالاردى جۇرگىزەتىن اسكەرلەردىڭ جىلدىق ۇشۋ-جاتىعۋى 100 ساعاتتان اسادى.

قازاقستان قارۋلى كۇشى، بۇنىمەن قوسا، تەڭىز ارمياسى، تەڭىز ارمياسىنىڭ قۇرلىقتا سوعىس جۇرگىزۋ قوسىنى، كاسپي تەڭىز فلوتى، تەڭىز ماڭى اسكەري ارتيللەرياسى مەن تەڭىز ءۇستى اۋە سوعىس قۇرامالارىمەن تولىقتانادى. كاسپي فلوتىندا 20-عا جۋىق اسكەري كورابلدەر بار.

"T-72BA" فوتو: survincity.com

بۇعان قوسىمشا، مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىكتى ساقتاۋ قوسىندارى وزگە دە قارۋلى قۇرامالار بار. ايتالىق، پرەزيدەنت پەن ۇكىمەتتىڭ اماندىعىن قورعايتىن 25 مىڭ ادامدىق ۇلتتىق گۆاردياسى، 20 مىڭ ادامنان تۇراتىن ىشىكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ قاراماعىنداعى ىشكى قاۋىپسىزدىك كۇشتەرى جانە ۇقك-نىڭ شەكارا قورعاۋ قوسىندارى (9 مىڭ ادام). سوعىس كەزىندە ىشكى اسكەردىڭ باسقارۋ قۇقىعى قارۋلى كۇشتەرگە قولباسشىلىق ەتۋ باس شتابىنا وتەدى.

اۋد. ماۋە ماقان

"The Qazaq Times"