وسكەمەندە مەكتەپ ديرەكتورىنان قىسىم كورگەنىن ايتقان مۇعالىم كوز جۇمدى. پەداگوگ ءولىمىنىڭ سەبەبى نەدە؟

وسكەمەندەگى ارالاس تىلدە ءبىلىم بەرەتىن №5 مەكتەپتە اعا تالىمگەر قىزمەتىن اتقارعان اسەم نۇرعاليەۆا مەن ونىڭ ارىپتەسى (باستاۋىش سىنىپ مۇعالىمى) ساۋلە باپانوۆ قۇزىرلى ورگاندارعا شاعىم-حات جازعان. شاعىمعا تەكسەرۋ باستالعان تۇستا اسەم نۇرعاليەۆانىڭ ءوزى كوماعا ءتۇسىپ، اقىرى ەس-ءتۇسسىز التى كۇن جاتىپ قايتىس بولدى.

ەكى پەداگوگتىڭ شاعىمى نە جايلى جانە ونداعى فاكتىلەر راستالدى ما؟

بۇل تۋرالى ءبىلىم سالاسىندا ساپانى قامتاماسىز ەتۋ دەپارتامەنتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى جۇمابەك قامبەتوۆ ايتىپ بەردى.

– اسەم نۇرعاليەۆا ءتورت جاستاعى قىزىن جەتەكتەپ 7 ءساۋىر كۇنى بىزگە كەلدى. شاعىمىن قارادىق، ءبىزدىڭ قۇزىرىمىزعا كىرەدى ەكەن. ارنايى كوميسسيا 19-21 ءساۋىر ارالىعىندا مەكتەپكە كەزەكتەن تىس تەكسەرۋ جۇرگىزدى. ناتيجەسىندە مارقۇمنىڭ شاعىمدا جازعان ايعاقتارى تۇگەل راستالدى. 11 شاعىم جازسا، 11-ءى دە راستالدى. ءىشىنارا اتاپ ايتساق، بىلتىر تامىزدا مەكتەپتە جوندەۋ جۇمىسى بولعان، سوندا ول تازالاۋ جۇمىستارىنا تارتىلعان. بۇل پەداگوگ قىزمەتىنە جاتپايدى. اتتەستاتسيالاۋدان وتۋىنە زاڭ بويىنشا قۇقىلى بولسا دا مەكتەپ ديرەكتورى مەن ورىنباسارى كەدەرگى بولعان. سونىمەن قوسا قىستا سايلاۋ ناۋقانىنا تارتىلعان. جالپى ايتساق، مەكتەپ ديرەكتورىنا قاتىستى – التى اكىمشىلىك ءىس، ونىڭ ورىنباسارىنا قاتىستى ءبىر اكىمشىلىك ءىس قوزعالدى. ءبىز قازىر جوعارى ورگاندارعا وسى ەكى تۇلعاعا شارا قولدانۋ كەرەگى تۋرالى ماسەلە قويدىق، – دەدى جۇمابەك قامبەتوۆ.

ونىڭ ايتۋى بويىنشا، اتالعان پەداگوگتاردىڭ ەڭبەكاقىنى ۋاقتىلى الا الماۋى جانە ەڭبەك دەمالىسىنىڭ اقشاسىن تولىق الا الماۋى بويىنشا شاعىمدارى ەڭبەك ينسپەكتسياسىنىڭ قاراۋىنا جونەلتىلدى.

قالالىق ءبىلىم ءبولىمى باسشىسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ساۋلە الاگوزوۆانىڭ ايتۋى بويىنشا، «مۋزىكا» ءپانى قازاق سىنىپتارىنا ورىس تىلىندە جۇرگىزىلىپ كەلگەنى دە راستالدى. بۇل تۋرالى دا شاعىم يەلەرى شاعىم-حاتتا جازىپ، مەكتەپ ديرەكتورى وقىتۋشىلارعا باياندامالاردى ورىس تىلىندە دايىنداۋعا ماجبۇرلەيتىنىن اتاپ كورسەتكەن.

مارقۇم كوماعا قالاي ءتۇستى؟

بۇل تۋرالى ونىڭ تۋىسى مەن ارىپتەستەرى باياندادى.

– اۋرۋحاناعا اسەم تۇسكەندە دارىگەرلەردەن جاعدايىن سۇرادىق. «كتا-دان» وتكىزدىك، كوروناۆيرۋس تەستىن الدىق، جۇلىننان مەنينگيت بويىنشا تالداۋ الدىق – بارلىعى تازا. بىراق نەلىكتەن ەسىنەن ايىرىلعانىن بىلمەي تۇرمىز» دەدى دارىگەر. سوندا مەن مەكتەپتەگى جاعدايى قيىن بولىپ جاتقانىن، ديرەكتورمەن ەكەۋىنىڭ اراسىندا كەلىسپەۋشىلىك بولعانىن ايتتىم. ول كەزدە اسەم قانشا قىزۋى كوتەرىلسە دە ونى ۇيدە دارىمەن ءتۇسىرىپ، جۇمىسقا بارعان ءارى قۇزىرلى ورىندارعا شاعىمىن جەتكىزۋگە شاپقىلاپ جۇرگەن. سودان وعان سول جولى «مي ءىسىنۋى» دەگەن دياگنوز قويىلدى. «قىزۋى كوتەرىلىپ ءجۇرىپ قاتتى كۇيزەلىسكە تۇسكەندە ميى ىسىنەدى» دەپ ءتۇسىندىردى دارىگەر. بىراق ول كومادان شىقپاي، سول كۇيى ومىردەن ءوتىپ كەتتى. سۇيەگىن الۋعا بارعاندا قۇجاتتارىن قاراساق، «مەنينگيت» دەپ دياگنوز قويىپتى. ال ءتۇسىنىپ كور؟ دارىگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، ەكىنشى رەت تاعى اناليز العان، سول كەزدە مەنينگيت انىقتالعان. وسى جەردە ءبىر كۇماندى نارسە بار. جالپى مەنينگيت دەگەن جۇقپالى اۋرۋ عوي. ەندەشە نەگە مەكتەپ كارانتينگە جابىلمادى، ءالى دە ساباق جۇرگىزىلىپ جاتىر عوي؟ – دەيدى مارقۇمنىڭ اپكەسى عافۋرا داراباەۆا.

مەكتەپتىڭ پەداگوگ-پسيحولوگى مارجان قاناتبەكقىزى ۇجىمدا اتموسفەرا اۋىر ەكەنىن ايتادى.

– مەكتەپتەگى اتموسفەرا اۋىر. ويتكەنى باسشى ديرەكتيۆتى ۇستانىم ۇستانادى، ياعني ۇجىممەن ەش اقىلداسپاي، بۇكىل ۇجىم اتىنان ءبىر ءوزى شەشىم شىعارادى. مۇنداعى قىزمەتكەردىڭ كوبى كەدەرگىلەرگە ۇشىراپ جۇرگەنىن اۋىزشا ايتادى، بىراق رەسمي تۇردە ەشقايسى كەڭەس الۋعا كەلگەن ەمەس. مارقۇم اسەم نۇرعاليەۆا دا ماعان ءوزىنىڭ قىسىم كورىپ جۇرگەنى تۋرالى وڭاشادا ايتتى. ول باسشىنىڭ قۋدالاۋىنان كۇيزەلىسكە ءتۇستى، كۇيزەلىس سوڭى ونىڭ قازاسىنا الىپ كەلدى دەپ ويلايمىن، – دەگەن مارجان قاناتبەكقىزى ءوزى دە مارقۇم اسەم نۇرعاليەۆامەن بىرگە مەكتەپتەگى قوقىس پەن كىرپىشتى جيناۋعا قاتىسقانىن ايتادى.

مارقۇممەن بىرگە شاعىم-حات جازعان پەداگوگتىڭ ايتارى بار.

– اسەم جۇمىسقا كىرگەننەن باستاپ ديرەكتورعا ۇناماي قالدى. ديرەكتور ءار جۇمىسىنان ىلىك ىزدەپ، قۋدالادى. مىسالى، ونىڭ بالالارى ءتۇرلى سايىستان جۇلدە الىپ ءجۇردى. ودان كەيىن اسەم اتتەستاتسيالاۋعا ارنالعان تەستى جاقسى تاپسىرىپ، پورتفوليو جيناي باستادى. بىراق ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى بەلوتسەركوۆسكايا  كەدەرگى كەلتىردى. ديرەكتور كارپوۆا دا ونىڭ سوڭىنا اڭدۋ قويىپ، كەلىپ-كەتكەن ۋاقىتىن تۇگەل باقىلاتتى. كۇندەلىكتى قىسىم كورسەتتى. مەكتەپتىڭ ينستاگرام جەلىسىنەن اسەمنىڭ اتى جازىلعان جۇمىستى العىزىپ تاستادى. اسەم: «قاتتى سترەسستەن ميىم قايناپ بارا جاتقان سەكىلدى، مەن بۇدان ارىگە شىداي المايمىن، ابدەن ەسىمدى شىعارىپ ءبىتتى» دەپ ايتتى ماعان. ول، شىنىمەن، كۇيزەلىپ ءجۇردى. «ءسال شىدا، بۇيىرسا، بۇل جۇمىستان شىعاسىڭ، بۇرىنعى ءوزىڭنىڭ سۇيىكتى جۇمىسىڭا قايتىپ بارامىن دەپ ءجۇرسىڭ عوي، شىدا» دەپ قولداۋ كورسەتۋگە تىرىستىم. وعان قايدام... سەنبى كۇنى ساباعىمىز بولماسا دا، ءبىزدى ديرەكتور مەكتەپكە شاقىرتىپ الدى. سول كۇنى كەشكە جاقىن اسەم اۋرۋحاناعا ءتۇسىپ قالدى. ال دۇيسەنبى كۇنى ونىڭ كوماعا  تۇسكەنىن ەستىدىم. ديرەكتور ماعان دا قىسىم كورسەتىپ،  دورەكى سوزدەر ايتقان. ار-نامىسىما تيگەن. ءوز شاعىمىمدى جازباشا تۇردە جازىپ كورسەتكەنمىن، – دەدى ساۋلە باپينوۆا.

مەكتەپ ديرەكتورى نە دەيدى؟

– مەديتسينا اسەم نۇرعاليەۆا «مەنينگيتتەن» قايتىس بولعانىن دالەلدەدى عوي. باسقا ايتارىم جوق. ەلدەگى پاندەمياعا بايلانىستى ادامدار ءبىر اۋىرلىق سەزىنىپ جۇرگەنى راس. بىراق مەكتەپ ىشىندەگى احۋال جاقسى، – دەدى ناتاليا كارپوۆا.

مەكتەپ ديرەكتورى «مارقۇم اسەم نۇرعاليەۆاعا قانداي مىنەزدەمە بەرەسىز؟» دەگەن سۇراعىمىزعا بىلاي جاۋاپ قاتتى: «مارقۇممەن جۇمىس بارىسىندا عانا قارىم-قاتىناسىمىز بولدى. ارامىزدا كەلىسپەۋشىلىك بولعان ەمەس. ول اعا تالىمگەر رەتىندە بالالارمەن جۇمىس ىستەدى، مەكتەپتىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىن جۇرگىزدى. سوڭعى رەت سەنبى كۇنى كوردىم. سوندا «جاس ۇلان» ۇيىمىنىڭ مۇشەلەرىمەن بىرگە ءوزىنىڭ جۇمىسىن ىستەپ جاتتى. بارلىعى جاقسى بولدى. ول كۇلىمدەپ جۇرگەن».

مارقۇمنىڭ قازاسى تۋىستارى مەن ارىپتەستەرىنە اۋىر ءتيىپ وتىر. «مارقۇمنىڭ ارتىندا اڭىراپ اناسى، شىرىلداپ ەكى جانە ءتورت جاستاعى جەتىم بالاسى، سەڭ سوققانداي سەندەلىپ جۇبايى قالدى»، دەيدى باستارىنا قايعى تۇسكەن ادامدار. الايدا ولار كارپوۆانىڭ ديرەكتورلىقتان تۇسكەننەن كەيىن دە مەكتەپتە مۇعالىم بولىپ جۇرۋگە مورالدىق تۇرعىدا حاقى جوق دەپ ەسەپتەيدى. «بۇل – بولاشاقتا مۇنداي جاعدايلار قايتالانباۋى ءۇشىن ىستەلۋگە ءتيىس ماڭىزدى قادام، ۇلكەن ساباق».

قالالىق ءبىلىم ءبولىمى باسشىسىنىڭ ايتۋى بويىنشا، ناتاليا كارپوۆا ديرەكتور لاۋازىمىنان الىنادى. بىراق سول مەكتەپتە مۇعالىم رەتىندە قالا ما، باسقا جاققا جۇمىسقا بارا ما – ول تۋرالى الداعى ۋاقىتتا شەشىم شىعارىلدى.

ءبىلىم سالاسىندا ساپانى قامتاماسىز ەتۋ دەپارتامەنتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى جۇمابەك قامبەتوۆتىڭ ايتۋى بويىنشا، وبلىستا بۇعان دەيىن دە مۇعالىمدەر تاراپىنان شاعىمدار كەلىپ تۇسكەن، بىراق كەلتىرگەن ايعاقتار تولىق دالەلدەنگەن ءبىرىنشى جاعداي – وسى.

پوليتسيا دەپارتامەنتىنە اۋرۋحانادان مارقۇمنىڭ «مەنينگيتتەن» قازا بولعانى تۋرالى اقپارات كەلگەن. وندا اسەم نۇرعاليەۆا «كەنەتتەن قازا بولدى» دەپ جازىلعان. دەپارتامەنتتىڭ ءباسپاسوز حاتشىسىنىڭ ايتۋى بويىنشا، اتالعان ىسكە بايلانىستى قىلمىستىق ءىس قوزعالعان جوق. ويتكەنى تۋىستارى بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ەشقانداي ارىز بەرمەگەن.

تاسقىن بولاتۇلى،

شىعىس قازاقستان.

«The Qazaq Times»