بەيجىڭ اۋعانستان ماسەلەسىنە باسا نازار اۋدارىپ وتىر. فوتو: The Diplomat.

كەشە قىتاي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى ءباسپاسوز جينالىسىن وتكىزىپ، رەسمي بەيجىڭنىڭ اقش پەن «تاليبان» اراسىنداعى بەيبىتشىلىك كەلىسىمىن قولدايتىنىن جەتكىزدى.

قىتاي ءسىم وكىلى جاۋ ليجيان سوزىندە: «قىتاي تارابى اقش پەن «تاليبان» ۇيىمىنىڭ بەيبىت كەلىسىمگە قول قويۋىن قالايدى. بۇل اۋعانستان ماسەلەسىنىڭ ساياسي شەشىمىن العا ىلگەرىلەتەدى»، – دەگەن. ونىڭ ايتۋىنشا، بەيبىتشىلىك كەلىسىمى وڭىردەگى داعدارىستىڭ ەرتەرەك رەتتەلۋىنە، بەيبىتشىلىكتىڭ ورنىعۋىنا اسەر ەتەدى. سونداي-اق، قىتاي تارابى كەلىسىمنەن كەيىن اۋعان جەرىندەگى شەتەلدىك اسكەري كۇشتەردىڭ وڭىردەگى قاۋىپسىزدىككە دەگەن جاۋاپكەرشىلىگى ءتىپتى دە كۇشتى بولۋى كەرەك دەپ قارايدى. بەيجىڭ تەررورلىق كۇشتەردىڭ اۋعانستانداعى جاعدايدى پايدالانىپ كەتپەۋىن قاداعالاۋدى تالاپ ەتەدى.

اۋعانستان قىتايدىڭ شىنجاڭ جەرىمەن شەكتەسىپ جاتىر. سوندىقتان دا، قىتاي بيلىگى اۋعان جەرىندەگى تەررورلىق توپتاردىڭ كۇش الۋىنان جانە ونىڭ جاقىن تۇرعان شىنجاڭ جەرىنە ىقپال ەتۋىنەن قاتتى الاڭدايدى. شىنجاڭداعى جەرگىلىكتى حالىقتاردىڭ نارازىلىعىنىڭ كۇشەيۋىنە بايلانىستى قىتايدىڭ شىنجاڭ ساياساتى قاتاڭ كۇيىندە تۇر. سوڭعى جىلدارى شىنجاڭ سىرتقى الەمگە مۇلدە جابىق.

شىنجاڭ ماسەلەسىنەن تىس قىتاي ۇكىمەتى اۋعانستانعا قولداۋ كورسەتۋ ارقىلى ونداعى تاۋ-كەن بايلىقتارىن اشىپ پايدالانۋعا قول جەتكىزۋگە دامەلى. اسىرەسە، اۋعان جەرىندەگى مىس كەن بايلىعى قىتاي ءوندىرىسى ءۇشىن ىرگەدەگى تاپتىرماس بايلىق بولىپ سانالادى.

بىراق، بۇل قىتاي ءۇشىن وڭاي قولعا كەلە قويماق ەمەس. سەبەبى، اۋعناستاندا تۇيىسكەن دەرجاۆالار مۇددەسىنىڭ ويىنى اسا نازىك ءجۇرىپ جاتىر. قىتاي ۇكىمەتى بەيبىتشىلىك پروتسەسىن قولداي وتىرىپ، تەرروريزمنىڭ جايىلىپ كەتۋىنەن دە الاڭدايدى. سوندىقتان دا بەيجىڭ كابۋل بيلىگىمەن قوسا تالىپتەرمەن دە تىعىز بايلانىس ورناتۋعا تىرىسىپ جاتىر.

 

“The Qazaq Times”