تەلەفون
مەنىڭ تەلەفونىمدا - بولاشاق ارۋاقتاردىڭ اتى-جوندەرى،
نومىرلەرى جازۋلى،
ولاردىڭ ىشىندە اعالارىم دا بار،
ىنىلەرىم دە بار ازۋلى،
ولاردىڭ ىشىندە
قاتال اپالارىم دا بار،
بوتالارىم دا بار ماقتاۋلى،
دوس-قاستارىمنىڭ دا،
قارىنداستارىمنىڭ دا نومىرلەرى ساقتاۋلى.
ولار ءبىر بىرىمەن xابارلاسىپ جاتادى،
دابىرلاسىپ جاتادى كۇنى-ءتۇن،
ولارمەن سويلەسسەم دەگەن مەنىڭ دە بار ءۇمىتىم.
ەشقايسىسىنا قوڭىراۋ شالمايمىن،
سۇيكەي سالمايمىن ءنومىرىن،
سۇيكەي سالسامشى، سۇراي سالسامشى كوڭىلىن.
ولار دا ماعان xابارلاسپايدى،
قوڭىراۋ شالمايدى، كەڭەسىپ،
وزدەرى عانا سويلەسە بەرەتىندەرى،
سويلەسە بەرەتىندەرى نە وسى؟!
ەشكىم ماعان xابارلاسپايدى،
مەن دە ەشكىمگە xابارلاسپايمىن، و، نەسى؟!
...ءولىپ قالعان جوقپىن با، الباستى باسىپ، مەن وسى؟!..
تۇنگى كوللاج
كەرىكمويىن مۇرجالار... كومەيلەرىنەن جىن ۇشىپ...
جاپىراق-جاندىك سىڭسيدى، ءوز ىشىندە ءبۇرىسىپ.
ەرتەگىلىك كەيىپكەر شىعاردايىن قۇماردان،
تۇكپىرىندە ەسىمنىڭ شار ۇرلەيدى تۇماننان...
قۇبىلمالى ءومىر بۇل، كەيدە قيال، كەيدە مۇڭ،
ءوزىم دە ادام ەمەسپىن، سىرا اڭقىعان جەيدەمىن.
بىراق ءتىرى جەيدەمىن،
سويلەۋگە دە ءتىلىم بار،
ويلاپ قويام، سىرا ءيىسىن جاقسىلىققا ىرىمداپ.
قالىقتايدى اۋەدە ماي شام جانعان بولمەم دە.
قۇتىرىنعان قۇس سىندى جاعا-جەڭىم ەربەڭدەپ...
تۇنگى جىندى كوبەلەك نۇر ىزدەيدى كوزىمنەن...
امان قالسام يگى ەدى شالىعى زور سەزىمنەن!
ىشىمدەگى شايتانىم شايقاپ-شايقاپ قايعىسىن،
جۇرەگىمە تولتىرا ءىشىپ وتىر، بايعۇسىم...
كوشە كەزىپ، باق كەزىپ، قانباي قالعان ويىنى ما،
قالعىپ جاتقان تاۋلاردىڭ بۇلتتار ەنىپ قوينىنا،
ءوزىم ەككەن جاس تالدىڭ ءتۇس كورۋدە بۇرشىگى.
اي دا قوندى اۋلاعا، كوك الا قال – تۇمسىعى.
تەك سەن جوقسىن بۇل تۇندە،
ساعىندىرماي كەلشى، ەركەم،
قۇلازىعان عۇمىرعا ەگىز بولعان كولەڭكەم...
كروسسۆورد
تۇيسىگىممەن ءتۇرتىپ قالدىم تىلسىمدى،
كوكجيەككە ءتۇن ءسىڭدى.
كىم تۇسىنە ايار ەكەن مۇڭشىلدى؟
ىشىمدە بىرەۋ كۇرسىندى...
جۇرەگىممەن ءتۇرتىپ قالدىم عالامدى،
شۋ قۇرسادى سانامدى...
قايدان كەلدىم، قايدا عانا قامالدىم؟..
اياپ كەتتىم انامدى...
سودان كەيىن...
ءتۇرتىپ قالدىم اسپاندى،
جۇلدىز بىتكەن جاسقاندى...
شەشىپ قويىپ جاتىر ەدىم ماسكامدى،
بەت-ءجۇزىم-اي تاستاندى!
كىرپىگىممەن تۇيرەپ قالدىم اۋانى،
بىلمەيدى ەكەن داۋانى.
ويلار كىمنەن قايدا، قالاي اۋادى؟
ءسوز جاڭبىرى قايدان كەلىپ جاۋادى؟
ايدى ءتۇرتتىم... جىلجىمادى ەش تومەن...
بىلمەيدى ەكەم ەشتەڭە.
بىرەۋ كوكتە جازىپ وتىر ءبىر ولەڭ،
ميىمداعى كروسسۆوردتىق كەستەگە...
قاس-قاعىم
ايقاسقاندا كىرپىكتەرىم، كوز جاسىمەن باپتالعان،
قورقىنىشقا قوزعاۋ سالىپ قاراڭعىلىق قاتپارلى،
قايداعى ءبىر الەمدەردەن (التىنمەنەن اپتالعان)
جۇلىنىما جۇلدىز جاۋدى، كوك تۇبىندە ساقتاۋلى.
جار قاسىندا اشىلعاندا جالعىزدىقتىڭ قۇشاعى...
ءبىر بۇرىشتا بولەكتەنەم بار عالامنان، ءبۇرىسىپ.
كوز ۇشىندا ۇشىپ ءجۇردى جۇرەك قانا قۇسالى،
قىپ-قىزىل ءبىر كوبەلەكتەي ءتۇن ءىشى...
كوز ىشىندە كۇرسىنۋلى كولەڭكەلەر كوشۋدە،
كولەڭكەلەر - جۇيكەمدەگى ساۋلەلەردىڭ مۇردەسى.
اينالامنان ىزىڭ-قۋىڭ ەستىلەدى دىبىستار،
بارشا ادام مەن وسىمدىكتىڭ اۋىسقانداي مۇلدە ەسى...
ۋاقىتتىڭ ءوزى، ءسىرا، قاپ-قارا تاس پىشىندە...
ەرتەڭ قايتا قاق توبەمنەن كۇن جايناي ما، كىم بىلگەن.
ءبىر جۇمىلىپ، ءبىر اشىلعان جانارىمنىڭ ىشىندە
ۇشىپ ءجۇردى ءبىر قارا قۇس، قاناتىنا ءتۇندى ىلگەن...
كۇزگى سەرۋەن
جاپىراقتان جاڭعىرىپ كۇز داۋىسى،
التىن بوياۋ ۇرلەيدى ءتۇز عارىشى.
تۇيسىگىڭە جۇماقتى سەزدىرەدى،
بيلەپ تۇرعان تۇستەردىڭ قوزعالىسى.
اسپاننان سىڭعىر ەتسە كۇمىس xابار،
شىرشالاردىڭ جۇيكەسى تىنىشتالار.
جورىققا اتتانعاندا قۇس اتاۋلى،
شەرۋ تارتىپ ۇراندار قۇمىرسقالار!
شوپتەردىڭ اراسىنان دابىرلاسقان،
ساقالىن ساۋىپ وتىر ادىراسپان!
تەربەلەدى يتمۇرىن ءوز انىنە،
تەربەلەدى ەشكىمدى تانىماستان.
جەل دە مىنە، تال تاپپاي قاعىنارعا،
سۇلاپ ءتۇستى سوعىلىپ كارى جارعا.
قارتا وينايدى تالاسىپ تاس ۇستىندە:
جارقانات-وي،
قيال-قاڭباق،
سارى قارعا.
بۇل كەزدە كوكجيەكتە نۇر قۇلاعان،
گۇلدەر ءۇنى ءولتىردى-اۋ شىرقىراعان!
باسىن شايقاپ بال اشار ەرمەن-كەمپىر،
شاشىنان جۋسان ءيسى بۇرقىراعان.
ەرمەن-كەمپىر بال اشسا - تالاعانى،
قارا جيدەك - كوك تيىن ساناعانى.
قاسىندا وتىرسا ەگەر تاتىر-اجە،
شىرعاناقتان تاستاي سال ساداعانى!
ۇيەڭكىگە سالەم بەر،
(اقىن ول دا),
شارابىنان بىراق تا تاتىپ الما.
كۇزگە اينالىپ اعادى ارىق ءىشى،
ءبىر شەتىنەن تىستەلگەن ۋاقىت-الما...
مىناۋ باۋدىڭ جايقالىپ باۋ بولعالى،
كۇز كەلسە دە جاتادى تار جولدارى.
عالام ءۇشىن تاڭىردەن ساۋعا سۇرار،
كوككە قاراي سوزىلىپ تال قولدارى.
قۇلا بەلدىڭ شىرمالعان نۋ ەتەگى،
بەيتانىس ءبىر دىبىستار گۋلەتەدى.
كەۋىپ قالعان كوگالدىڭ ورايىنان،
كوبەلەكتىڭ رۋxتارى پىر-ر-ر ەتەدى!
كۇننىڭ قىزىل ويىنان تونعانى ما،
تورعاي قوندى كوڭىلدىڭ شارباعىنا؟..
ءبىرىن ءبىرى سەكەڭدەپ قۋالاپ ءجۇر،
باعانالار سۇيەنىپ بالداعىنا.
جەتىم كۇشىك ايىرىلعان ەنەسىنەن،
ءوز بەينەسىن جالايدى تەگەشىنەن...
اڭقاۋىم-اي!
اڭتارىلىپ قاراپ قالار،
پويىز بولىپ بۇلت وتسە توبەسىنەن!
كەش قارايدى.
كەشتى دە قوش كوردىك-اي!
ءزاۋ كوكتە جاس قاراۋل - ون كۇندىك اي.
ەرتەگىلىك الەمنىڭ ءبىر شەتىندە،
ادام ءوتىپ بارادى، و، سۇمدىق-اي!
جۇرەگىمدە شايقالىپ از عانا مۇڭ،
مەن مۇنداي قويىلىمعا ءماز بولامىن!
...قىركۇيەكتىڭ شەتىندە سىنىپ جاتىر،
ويىنشىعى كەشەگى جاز-بالانىڭ...
گەنەتيكا
جەتىنشى اكەم جادىمدا مەنىڭ.
جاڭبىرلاتار اسپان تەزىنەن،
سانسىز بەلگى...
تۇسىنبەگەنمىن.
بايقاماعانمىن.
سەزىنەم.
بوتەن سەزىم، وزگە پايىممەن،
وتە مە ەكەن تەگى ءومىر؟
ەندى كىممەن، قانداي ويىنمەن
سىنايدى ەكەن مەنى ءتاڭىر؟
تاڭىرقاتادى كورگەن تۇستەرىم...
تىم بەيتانىس – ماعان الەم.
وزەگىمدى ورتەيدى ۇنەمى، ىشتەگى،
سىرتقا شىقپاي قالعان ولەڭ...
قايدا باستاپ بارادى مەنى
مىنا سۇرلەۋ؟.. كۇنا-جارىق؟..
كۇندەر، جىلدار تونادى مەنى
قاي قالتارىستا تۇرا قالىپ؟
قۇپياعا جەتەمىن دەدىم،
«ويلان، سۇرا، اقىماعىم!..»
قىس كەلگەندە، سونەدى سەنىڭ
جاپىراعىڭ...
جادىمداعى جەتىنشى اكەنىڭ
داۋىسى تۇر عوي جاڭعىرىپ!..
– كىمسىڭ ءوزىڭ، مەنىڭ بوتەنىم؟
قايدا جۇرگەنسىڭ قاڭعىرىپ؟ ..
جاۋاپ بەرمەيدى.
ىشىمدە مەنىڭ،
جىلايدى ءالى قانشا رۋح؟..
مەن ەشتەڭە تۇسىنبەگەنمىن،
اقىماق بولار ما ەم، سونشالىق...
شاھار كەزگەن
ورتەنىپ ۇمىت بولعان ساعىنىشتان،
جۇرت ءىشى اعىپ كەلەم، سابىلىسقان.
جانارىمنان سان ۇشقىن شاشىرايدى،
ىشتەگى بىتپەيتۇعىن جارىلىستان.
اعىپ كەلەم...
تەڭىزدەي حالىق ءىشى،
كەكىلىمدى سيپايدى جارىق ۇشى.
مەن تۋرالى بىلمەيتىن مىنا جۇرتتىڭ،
ۇنايتىنى نەسى ەكەن سابىلىسى؟
اعىپ كەلەم...
وزگەلەردىڭ قيمىلىن باعىپ كەلەم،
مي قوزىپ،
لاپىلدايدى جانىپ دەنەم.
سۇيە الامىن بىلەمىن، ءبارىن-ءبارىن،
جۇرەگىمدى تۇتاتىپ، جارىق بەرەم!
اعىپ كەلەم...
امالسىز، قارسىلىقسىز،
كوڭىل تىنىش، مي سەرگەك، جان-قۇلىقسىز.
مىنا ءنوپىر اكەتسىڭ، اداستىرسىن،
قاماسىن ءبىر بۇرىشقا جاڭعىرىقسىز!
كوزدەرى كوزدەرىممەن شاعىلىسقان،
ءبىر ساتتە مۇڭىم – مىستان
بۇرىلىستان،
اتىپ شىعىپ القىمىما قولىن سوزار،
اۋمايتىن كارى ءتۇرى ىبىلىستان.
قورىقپايمىن!
ساداقاعا ولەڭ ءورىپ بەرە سالام،
جۇلىپ الىپ كەز كەلگەن قۇبىلىستان!
سىڭعىر ەتسە ساۋلەسى سىنىق ويدىڭ،
جۇرەگى جىلىپ كەتەر، سۇمىرايدىڭ!
ال، مەن ارى جۇرت ءىشى اعا بەرەم،
ەشقاشان ەشتەڭەدەن جىلىمايمىن....
جالعىز
شەكسىز عارىش شەتىندە
جەتىمسىرەر جەر-جۇلدىز.
سول جۇلدىزدىڭ بەتىندە
سەن جالعىز دا، مەن جالعىز.
جالعىزداردىڭ الەمى؟...
سەن كوپشىل دە، مەن كوپشىل؟
تور توقيدى ادەمى،
كوبەلەككە ورمەكشى...
قۇراي – جالعىز، مىس – جالعىز،
جالعىز – بارلىق اتومدار.
قۇس – جالعىز
جانە
بارلىق اقىندار.
جۇرەك – جالعىز، مي – جالعىز.
شىلىم جالعىز شوقتانىپ...
ايارلانعان جۇزىڭە
اي قارايدى سۇقتانىپ.
ءبارى – جالعىز.
ءتاڭىر دە.
اجال – بولەك، ار – بولەك.
ءومىر ءمانى، تەگىندە،
ورمەكشى مەن كوبەلەك...
ادەمى
زۇلىمدىق جوق الەمدە، ءبارى ادەمى،
جاپالاقتاپ جاۋاتىن قار ادەمى،
قىزداي نازىك بۇرالعان تال ادەمى،
ءوزىڭ سۇيگەن جالعاندا جار ادەمى.
زۇلىمدىق جوق الەمدى، ءبارى ادەمى،
شۋاق شاشا اتاتىن تاڭ ادەمى،
مولدىرەگەن جۇرەكتە جان ادەمى،
جاراتقاننان ۇيالعان ار ادەمى.
***
بەيمالىم ءبىر جاعدايلاردى تۇسىنەم،
تۇسىنەم دە، اۋىر-اۋىر كۇرسىنەم.
سودان كەيىن ءبىر تىلسىمنىڭ كۇشىمەن،
ولەڭ جازىپ وتىرامىن، قارايىپ،
ارقامداعى قاناتىمنىڭ ۇشىمەن...
كورىپ قويىپ اق گۇلدەردىڭ جۇرەگىن،
مەن ولاردىڭ مۇڭ مەن شەرىن بىلەمىن.
سەرپىپ تاستاپ، مىنا الەمنىڭ تۇنەگىن،
جارىق شاشىپ جانارىمنان، سۇلبامنان،
وزگە الەمنىڭ جولدارىمەن جۇرەمىن.
بايقاپ قالىپ وزگە الەمنىڭ شىراعىن،
مەن ولاردىڭ بەلگىلەرىن ۇعامىن.
سودان كەيىن تاۋسىلعانشا شىدامىم،
ءبىر نۇكتەنىڭ شەتىنە كەپ، جاۋتاڭداپ،
جابىرەيىل جانارىندا تۇنامىن...
***
جاتقانىڭدا كوزىڭمەن تاڭ اسىرىپ،
جۇرەگىڭدە ءبۇر جارار بالا-شىبىق.
الەمنىڭ اجال كەزىپ ءار بۇرىشىن،
تاندەر جاتار كوك-اسپانعا جان ۇشىرىپ.
كەرە سوزىپ اق نۇرداي قاناتىمدى،
قاق جارىپ جان ۇشسا عوي قارا ءتۇندى!..
تۇعىردان شىرقاپ كوككە كەتكىم كەلسە،
داۋىستاپ قايتارادى جار اتىڭدى.
تاڭىرىمنەن الىستاپ تاعى ءبىر ءسات،
قامالعان قۇسقا قايتا جانىم ۇقساپ.
جۇمىسقا بارا جاتام مۇڭ كەيپىندە،
اسپانعا قايتا-قايتا قاراعىشتاپ...
انتيقۇسالىق
كوكىرەگىن كوكجيەكپەن كومكەرiپ،
جۇلدىز جۇتپاق، كوك توسىنەن جۇلىپ اپ!
بۇلت شايناماق، ءوز-وزىنەن ورتەنىپ...
پا دەسەڭشى! قىلىق-اق!
قارعاپ-سىلەپ مىنا بەس كۇن جالعاندى،
ءداتىن تىرناپ، زارلاندى.
وكىنىشىنىڭ ءورتىن سۇمدىق لاۋلاتىپ،
ورتەمەكشى ورماندى!..
وعان ەندى نە دەيىن-اي، نە دەيىن،
ساقال-مۇرتى – قۋدان اق.
كول بوپ اققان كوز جاسىمەن، ادەيى،
مۇحيتتاردى ۋلاماق!
تەكتەن-تەككە كوڭىرسىگەن عۇمىر-اي!..
ىزدەمەيدى داۋانى.
ۇنجىرعاسى ۇڭىرەيىپ،
سۇمىراي
ۇرلاپ كەتپەك اۋانى!
اقىرىنىپ ايتقان ءسوزى – الا جەل...
قاي ادامعا پايدالى؟
قارا اسپانعا كۇرسىنەدى قارا جەر،
ايدان – كۇمىس ايدارى.
ءزار شاشادى الابۇرتقان قوعامعا
كوزىندەگى سۇقتان دا!
جۇقپاسا ەكەن ونىڭ دەرتى ماعان دا،
جۇعىپ كەتسە، ءبىتتى وندا!
جۇرەك قىلىن جىن ۇنىمەن جالعاپ مەن،
كۇرەسىمدى قۇسالىقتان باستايمىن:
پەشەنەسىن كوزدەپ تۇرىپ بارماقپەن...
ءبىر كۇندەرى اتامىن دا تاستايمىن!..
***
اسپاننان الابۇرتقان جەتسە ءبىر ءان،
سانامنان پەندەگە ءتان كەتسە كۇمان.
كورەر ەم تۇيسىگىممەن وزگە الەمدى،
كوز الدىمنان وزەن بوپ وتسە تۇمان.
ساياحات ءيىسى شىقسا ات جالىنان،
كەشىرىم ءۇنى جەتسە جات جانىنان.
جارىققا ەنىپ كەتىپ، باق تابار ەم،
ءومىردىڭ ەڭ العاشقى باستاۋىنان.
سودان سوڭ كوڭىلىممەن شات شادىمان،
سۇلبامدى جارقىراتىپ اق ساعىمنان.
ەڭ ۇلكەن جۇمباق جايلى ولەڭ وقىپ،
اڭقىلداق پەرىشتە بوپ اقتارىلام!
بۇرىن ماعان جاۋ بولعان، ۇناعان بار،
سەندەر سوندا وكىنىپ جىلاماڭدار،
«تىرىڭدە نەگە مۇنى جاسىردىڭ؟» - دەپ،
سۇراماڭدار!
شەرزاتتىڭ ءولىمى ىسىنە قاتىستى قۇپيا ۆيدەونى جاريالاۋ كىمگە كەرەك بولدى؟ – ساراپشىلار مەديا سىنى
24 قازان – كىتاپحاناشىلار مەرەكەسى قۇتتى بولسىن!
«ۋچاسكەدەن ارۋاققا كوك حات»: الماتىدا مارقۇمعا كەلگەن شاقىرتۋ
كوميسسيا مەن باقىلاۋشى ەسەبىندەگى ايىرماشىلىق: الماتىدا رەفەرەندۋم قالاي ءوتىپ جاتىر؟
ء"ادىل قازاقستان، ەستيتىن مەملەكەت" ەندى ادۆوكاتتارعا قىسىم جاساي باستادى ما؟
«پسەۆدو-بايقاۋشى» الدە كاسىبي باقىلاۋشى: رەفەرەندۋمدى كىم باقىلايدى؟