Aqberen ELGEZEK, aqın. Almatı

Telefon

Meniñ telefonımda - bolaşaq aruaqtardıñ atı-jönderi,
nömirleri jazulı,
Olardıñ işinde ağalarım da bar,
inilerim de bar azulı,
Olardıñ işinde
qatal apalarım da bar,
botalarım da bar maqtaulı,
dos-qastarımnıñ da,
qarındastarımnıñ da nömirleri saqtaulı.

Olar bir birimen xabarlasıp jatadı,
Dabırlasıp jatadı küni-tün,
Olarmen söylessem degen meniñ de bar ümitim.
Eşqaysısına qoñırau şalmaymın,
süykey salmaymın nömirin,
Süykey salsamşı, swray salsamşı köñilin.
Olar da mağan xabarlaspaydı,
qoñırau şalmaydı, keñesip,
Özderi ğana söylese beretinderi,
söylese beretinderi ne osı?!
Eşkim mağan xabarlaspaydı,
Men de eşkimge xabarlaspaymın, o, nesi?!
...Ölip qalğan joqpın ba, albastı basıp, men osı?!..

 

 

TÜNGİ KOLLAJ        

 

Kerikmoyın mwrjalar... kömeylerinen jın  wşıp...

Japıraq-jändik sıñsidı, öz işinde bürisip.

Ertegilik keyipker şığardayın qwmardan,

Tükpirinde esimniñ şar ürleydi twmannan...

 

Qwbılmalı ömir bwl, keyde qiyal, keyde mwñ,

Özim de adam emespin, sıra añqığan jeydemin.

Biraq tiri jeydemin,

Söyleuge de tilim bar,

Oylap qoyam, sıra iisin jaqsılıqqa ırımdap.

Qalıqtaydı äuede may şam janğan bölmem de.

Qwtırınğan qws sındı jağa-jeñim erbeñdep...

Tüngi jındı köbelek nwr izdeydi közimnen...

Aman qalsam igi edi şalığı zor sezimnen!

 

İşimdegi şaytanım şayqap-şayqap qayğısın,

Jüregime toltıra işip otır, bayğwsım...

Köşe kezip, baq kezip, qanbay qalğan oyını ma,

Qalğıp jatqan taulardıñ bwlttar enip qoynına,

Özim ekken jas taldıñ tüs körude bürşigi.

Ay da qondı aulağa, kök ala qal – twmsığı.

Tek sen joqsın bwl tünde,

Sağındırmay kelşi, erkem,

Qwlazığan ğwmırğa egiz bolğan köleñkem...

 

  

KROSSVORD

 

Tüysigimmen türtip qaldım tılsımdı,

kökjiekke tün siñdi.

Kim tüsine ayar eken mwñşıldı?

İşimde bireu kürsindi...

 

Jüregimmen türtip qaldım ğalamdı,

şu qwrsadı sanamdı...

Qaydan keldim, qayda ğana qamaldım?..

Ayap kettim Anamdı...

 

Sodan keyin...

türtip qaldım Aspandı,

jwldız bitken jasqandı...

Şeşip qoyıp jatır edim maskamdı,

bet-jüzim-ay tastandı!

 

Kirpigimmen tüyrep qaldım auanı,

bilmeydi eken dauanı.

Oylar kimnen qayda, qalay auadı?

Söz jañbırı qaydan kelip jauadı?

 

Aydı türttim... jıljımadı eş tömen...

Bilmeydi ekem eşteñe.

Bireu Kökte jazıp otır bir öleñ,

miımdağı krossvordtıq kestege...

  

 

QAS-QAĞIM

 

Ayqasqanda kirpikterim, köz jasımen baptalğan,

Qorqınışqa qozğau salıp qarañğılıq qatparlı,

Qaydağı bir älemderden (altınmenen aptalğan)

Jwlınıma jwldız jaudı, kök tübinde saqtaulı.

 

Jar qasında aşılğanda jalğızdıqtıñ qwşağı...

Bir bwrışta bölektenem bar ğalamnan, bürisip.

Köz wşında wşıp jürdi jürek qana qwsalı,

Qıp-qızıl bir köbelektey tün işi...

 

Köz işinde kürsinuli köleñkeler köşude,

Köleñkeler - jüykemdegi säulelerdiñ mürdesi.

Aynalamnan ızıñ-quıñ estiledi dıbıstar,

Barşa adam men ösimdiktiñ auısqanday mülde esi...

 

Uaqıttıñ özi, sirä, qap-qara tas pişinde...

Erteñ qayta qaq töbemnen Kün jaynay ma, kim bilgen.

Bir jwmılıp, bir aşılğan janarımnıñ işinde

Wşıp jürdi bir qara qws, qanatına tündi ilgen...

 

 

KÜZGİ SERUEN

 

Japıraqtan jañğırıp Küz dauısı,
Altın boyau ürleydi Tüz ğarışı.
Tüysigiñe jwmaqtı sezdiredi,
Bilep twrğan tüsterdiñ qozğalısı.

 

Aspannan sıñğır etse kümis xabar,
Şırşalardıñ jüykesi tınıştalar.
Jorıqqa attanğanda qws ataulı,
Şeru tartıp wrandar qwmırsqalar!

 

Şöpterdiñ arasınan dabırlasqan,
Saqalın sauıp otır adıraspan!
Terbeledi itmwrın öz änine,
Terbeledi eşkimdi tanımastan.

 

Jel de mine, tal tappay qağınarğa,
Swlap tüsti soğılıp käri jarğa.
Qarta oynaydı talasıp tas üstinde:
Jarqanat-oy,
Qiyal-qañbaq,
Sarı qarğa.

 

Bwl kezde kökjiekte nwr qwlağan,
Gülder üni öltirdi-au şırqırağan!
Basın şayqap bal aşar ermen-kempir,
Şaşınan jusan isi bwrqırağan.

 

Ermen-kempir bal aşsa - talağanı,
Qara jidek - kök tiın sanağanı.
Qasında otırsa eger tatır-äje,
Şırğanaqtan tastay sal sadağanı!

 

Üyeñkige sälem ber,
(aqın ol da),
Şarabınan biraq ta tatıp alma.
Küzge aynalıp ağadı arıq işi,
Bir şetinen tistelgen uaqıt-alma...

 

Mınau baudıñ jayqalıp bau bolğalı,
Küz kelse de jatadı tar joldarı.
Ğalam üşin Täñirden sauğa swrar,
Kökke qaray sozılıp tal qoldarı.

 

Qwla beldiñ şırmalğan nu etegi,
Beytanıs bir dıbıstar guletedi.
Keuip qalğan kögaldıñ orayınan,
Köbelektiñ ruxtarı pır-r-r etedi!

 

Künniñ qızıl oyınan tonğanı ma,
Torğay qondı köñildiñ şarbağına?..
Birin biri sekeñdep qualap jür,
Bağanalar süyenip baldağına.

 

Jetim küşik ayırılğan enesinen,
Öz beynesin jalaydı tegeşinen...
Añqauım-ay!
Añtarılıp qarap qalar,
Poyız bolıp bwlt ötse töbesinen!

 

Keş qaraydı.
Keşti de qoş kördik-ay!
Zäu kökte jas qaraul - on kündik Ay.
Ertegilik älemniñ bir şetinde,
Adam ötip baradı, o, swmdıq-ay!

 

Jüregimde şayqalıp az ğana mwñ,
Men mwnday qoyılımğa mäz bolamın!
...Qırküyektiñ şetinde sınıp jatır,
Oyınşığı keşegi jaz-balanıñ...

 

 

GENETIKA

 

Jetinşi äkem jadımda meniñ.

Jañbırlatar aspan tezinen,

Sansız belgi...

Tüsinbegenmin.

Bayqamağanmın.

Sezinem.

 

Böten sezim, özge payımmen,

öte me eken tegi ömir?

Endi kimmen, qanday oyınmen

sınaydı eken meni Täñir?

 

Tañırqatadı körgen tüsterim...

Tım beytanıs – mağan älem.

Özegimdi örteydi ünemi, iştegi,

sırtqa şıqpay qalğan öleñ...

 

Qayda bastap baradı meni

mına sürleu?.. künä-jarıq?..

Künder, jıldar tonadı meni

qay qaltarısta twra qalıp?

 

Qwpiyağa jetemin dedim,

«Oylan, swra, aqımağım!..»

Qıs kelgende, sönedi seniñ

japırağıñ...

 

Jadımdağı jetinşi äkeniñ

dauısı twr ğoy jañğırıp!..

– Kimsiñ öziñ, meniñ bötenim?

Qayda jürgensiñ qañğırıp? ..

 

Jauap bermeydi.

İşimde meniñ,

Jılaydı äli qanşa ruh?..

Men eşteñe tüsinbegenmin,

Aqımaq bolar ma em, sonşalıq...

 

 

ŞAHAR KEZGEN

 

Örtenip wmıt bolğan sağınıştan,

Jwrt işi ağıp kelem, sabılısqan.

Janarımnan san wşqın şaşıraydı,

İştegi bitpeytwğın jarılıstan.

Ağıp kelem...

Teñizdey halıq işi,

Kekilimdi sipaydı jarıq wşı.

Men turalı bilmeytin mına jwrttıñ,

Wnaytını nesi eken sabılısı?

Ağıp kelem...

Özgelerdiñ qimılın bağıp kelem,

Mi qozıp,

Lapıldaydı janıp denem.

Süye alamın bilemin, bärin-bärin,

Jüregimdi twtatıp, jarıq berem!

Ağıp kelem...

Amalsız, qarsılıqsız,

Köñil tınış, mi sergek, jan-qwlıqsız.

Mına nöpir äketsiñ, adastırsın,

Qamasın bir bwrışqa jañğırıqsız!

 

Közderi közderimmen şağılısqan,

Bir sätte Mwñım – mıstan

bwrılıstan,

Atıp şığıp alqımıma qolın sozar,

Aumaytın käri türi ıbılıstan.

Qorıqpaymın!

Sadaqağa öleñ örip bere salam,

Jwlıp alıp kez kelgen qwbılıstan!

 

Sıñğır etse säulesi sınıq oydıñ,

Jüregi jılıp keter, swmıraydıñ!

Al, men arı jwrt işi ağa berem,

Eşqaşan eşteñeden jılımaymın....

 

 

JALĞIZ

 

Şeksiz ğarış şetinde

jetimsirer Jer-jwldız.

Sol jwldızdıñ betinde

Sen jalğız da, men jalğız.

 

Jalğızdardıñ älemi?...

Sen köpşil de, men köpşil?

Tor toqidı ädemi,

Köbelekke örmekşi...

 

Qwray – jalğız, mıs – jalğız,

Jalğız – barlıq atomdar.

Qws – jalğız

jäne

barlıq Aqındar.

 

Jürek – jalğız, mi – jalğız.

Şılım jalğız şoqtanıp...

Ayarlanğan jüziñe

Ay qaraydı swqtanıp.

 

Bäri – jalğız.

Täñir de.

Ajal – bölek, Ar – bölek.

Ömir mäni, teginde,

örmekşi men köbelek...

 

 

ÄDEMİ

 

Zwlımdıq joq älemde, bäri ädemi,

Japalaqtap jauatın qar ädemi,

Qızday näzik bwralğan tal ädemi,

Öziñ süygen jalğanda jar ädemi.

 

Zwlımdıq joq älemdi, bäri ädemi,

Şuaq şaşa atatın tañ ädemi,

Möldiregen jürekte jan ädemi,

Jaratqannan wyalğan Ar ädemi.

 

 

***

 

Beymälim bir jağdaylardı tüsinem,

Tüsinem de, auır-auır kürsinem.

Sodan keyin bir tılsımnıñ küşimen,

Öleñ jazıp otıramın, qarayıp,

Arqamdağı qanatımnıñ wşımen...

 

Körip qoyıp aq gülderdiñ jüregin,

Men olardıñ mwñ men şerin bilemin.

Serpip tastap, mına älemniñ tünegin,

Jarıq şaşıp janarımnan, swlbamnan,

Özge älemniñ joldarımen jüremin.

 

Bayqap qalıp özge älemniñ şırağın,

Men olardıñ belgilerin wğamın.

Sodan keyin tausılğanşa şıdamım,

Bir nükteniñ şetine kep, jautañdap,

Jäbireyil janarında twnamın...

 

 

***

 

Jatqanıñda köziñmen tañ asırıp,

Jüregiñde bür jarar bala-şıbıq.

Älemniñ ajal kezip är bwrışın,

Tänder jatar Kök-Aspanğa Jan wşırıp.

Kere sozıp aq nwrday qanatımdı,

Qaq jarıp Jan wşsa ğoy qara tündi!..

Twğırdan şırqap Kökke ketkim kelse,

Dauıstap qaytaradı Jar atıñdı.

Täñirimnen alıstap tağı bir sät,

Qamalğan qwsqa qayta Janım wqsap.

Jwmısqa bara jatam Mwñ keypinde,

Aspanğa qayta-qayta qarağıştap...

 

 

ANTIQWSALIQ

 

Kökiregin kökjiekpen kömkerip,

Jwldız jwtpaq, Kök tösinen jwlıp ap!

Bwlt  şaynamaq, öz-özinen örtenip...

Pa deseñşi! Qılıq-aq!

 

Qarğap-silep mına bes kün jalğandı,

Dätin tırnap, zarlandı.

Ökinişiniñ örtin swmdıq laulatıp,

Örtemekşi ormandı!..

 

Oğan endi ne deyin-ay, ne deyin,

Saqal-mwrtı – qudan aq.

Köl bop aqqan köz jasımen, ädeyi,

Mwhittardı ulamaq!

 

Tekten-tekke köñirsigen ğwmır-ay!..

İzdemeydi dauanı.

Wnjırğası üñireyip,

Swmıray

Wrlap ketpek auanı!

 

Aqırınıp aytqan sözi – ala jel...

Qay adamğa paydalı?

Qara Aspanğa kürsinedi Qara Jer,

Aydan – kümis aydarı.

 

Zär şaşadı alabwrtqan qoğamğa

Közindegi swqtan da!

Jwqpasa eken onıñ derti  mağan da,

Jwğıp ketse, bitti onda!

 

Jürek qılın jın ünimen jalğap men,

Küresimdi qwsalıqtan bastaymın:

peşenesin közdep twrıp barmaqpen...

Bir künderi atamın da tastaymın!..

 

 

***

 

Aspannan alabwrtqan jetse bir än,

Sanamnan pendege tän ketse kümän.

Körer em tüysigimmen özge älemdi,

Köz aldımnan özen bop ötse twman.

 

Sayahat iisi şıqsa at jalınan,

Keşirim üni jetse jat janınan.

Jarıqqa enip ketip, baq tabar em,

Ömirdiñ eñ alğaşqı bastauınan.

 

Sodan soñ köñilimmen şat şadıman,

Swlbamdı jarqıratıp aq sağımnan.

Eñ ülken jwmbaq jaylı öleñ oqıp,

Añqıldaq perişte bop aqtarılam!

 

Bwrın mağan jau bolğan, wnağan bar,

Sender sonda ökinip jılamañdar,

«Tiriñde nege mwnı jasırdıñ?» - dep,

Swramañdar!

“The Qazaq Times”