گەرمانيا كانتسلەرى انگەلا مەركەل. فوتو: Business Insider.

شەتەلدىك ساراپشىلاردىڭ كوزقاراسى بويىنشا، 2017 جىل گەرمانيا ءۇشىن، ەۋرووداق جانە وزگە دە الەم ەلدەرىمەن قارىم-قاتىناستا تەرەڭ بەلگىسىزدىك جايلاعان جىل بولماق. گەرمانيانىڭ الدىندا، 24 قىركۇيەكتە فەدەرالدىق سايلاۋدان سىرت، ەل ىشىندە جانە ەو-دا كوپتەگەن تۇيتكىلدى تۇيىندەرگە ءدوپ كەلگەلى تۇر.

گەرمانيانىڭ الداعى ۋاقىتتاعى شەشۋگە ءتيىستى ەل ىشىدەگى باستى  پروبلەمالارى:  ەڭ الدىمەن، نەمىس قوعامىنىڭ بولاشاقتاعى ەڭ ۇلكەن پروبلەماسى بولعالى تۇرعان بوسقىندار ينتەگراتسياسى ماسەلەسىن ايتۋعا بولادى. وعان قوسا لاڭكەستىككە قارسى كۇرەس ءالى دە وزەكتى بولۋدا.  سونداي-اق وڭشىل پوپۋليستىك كۇشتەردىڭ ءوسۋى گەرمانيا ءۇشىن  جاڭا ساياسي اينىمالىنى ورتانى الىپ كەلگەلى تۇر.

گەرمانياعا ىقپال ەتەتىن ەۋروپا وداعىنداعى ماسەلەلەر: وڭشىل پوپۋليستىك كۇشتەردىڭ ىقپالى ءالى دە تومەندەگەن جوق; ۇلىبريتانيانىڭ ەو-دان شىعۋىنىڭ پروتسەسى باستالماق; ەۋروپالىق وداق ءوزىنىڭ بولاشاقتىق جەدەل دامۋ جوباسىن جاساۋى كەرەك.

گەرمانيانىڭ الەمدىك ساياساتتا ءدوپ كەلەتىن پروبلەمالار: ترامپتىڭ اقش پرەزيدەنت تاعىنا كەلۋىمەن، ونىڭ جۇرگىزىپ وتىرعان ترانساتلانتيكالىق قاتىناستاردا وقشاۋلاۋ ساياساتىنىڭ ىقپالى جانە ەروزياسى; گەرمانيا ءۇشىن ەۋروپا جانە جاھاندىق قاۋىپسىزدىگى قامتاماسىز ەتۋ مەن جاھاندانۋ پروتسەسىنە جاڭا سەنىمدى سەرىكتەس تابۋى كەرەك.

سايلاۋدان كەيىن گەرمانيانىڭ ىشكى جاعدايى قالاي بولۋىنا قاراماستان، جاڭا ۇكىمەت وسىعان دەيىنگى بولىپ وتىرعان پروبلەمالاردى بىردەن رەتتەپ كەتە المايدى. اسىرەسە، ميگراتسيا ماسەلەسى مەن ەۋروپا وداعىنىڭ الداعى تاعدىرى جونىندە ول ەلدەگى بارلىق پارتيانىڭ قارارى مەن كوزقاراستارى بىردەي دەۋگە بولادى. سوندىقتان، گەرمانيادا ورنايتىن جاڭا ۇكىمەت تە اعىمداعى انگەلا مەركەلدىڭ ساياساتىن جالعاستىرۋشى بولادى دەپ بولجاۋعا بولادى.

ال، ەكونوميكالىق تۇرعىدان الىپ قاراعاندا، گەرمانيا 2017 جىلى نەمىس ەكونوميكاسى ىشكى جانە سىرتقى قىسىمداردان كوپ زارداپ شەگەدى دەگەن بولجامدار كوبىرەك كەزدەسەدى. بۇل جىلداعى نەمىس ەكونوميكاسىنىڭ ءبىر عانا تالعامى سۇرانىس پەن ورىنداۋدىڭ ۇيلەسىمدىلىگىن ساقتاپ وتىرۋ عانا. دەگەنمەن ىشكى جالپى ءونىم قۇنى 1,7 پايىزدان 1,8 پايىزعا وسەدى دەپ بولجايدى قىتاي مەن اقش ساراپشىلارى. ال، ەكونوميكالىق يمپۋلسى 2017 جىلدان كەيىن جاسالادى.

الەمدىك باسىلىمدارداعى، سونىڭ ىشىندە «Washington Post»، «The Wall Street Journal» جانە قىتايدىڭ «شينلاڭ»، «شينحۋا» اگەنتتىكتەرىنىڭ رەسمي سايتتارىنداعى ساراپتامالاردى قورىتا كەلە، ەۋروپانىڭ الداعى باستى پروبلەماسىنىڭ ءبىرى بولىپ وتىرعان ۇلىبريتانيانىڭ ەو-دان باس تارتۋىنىڭ باستى سەبەپتەرى مىنالار دەپ كورسەتۋگە بولادى: بىرىنشىدەن، تولىقتاي مادەني بىرلەستىكتىڭ بولماۋى; ەكىنشىدەن،  ورتاق ۆاليۋتا جانە ەگەمەن ۇلت-مەملەكەتتەر اراسىنداعى قايشىلىق; ۇشىنشىدەن، كاپيتالداردىڭ جەڭىل جانە كۇردەلى ۇقساماعان ەڭبەك موبيلدىگىنە اعىلۋى مەن وسىعان ۇقساس كۇردەلى ماسەلەلەر ەۋروپالىق ينتەگراتسيا پروتسەسىنە كەدەرگى ناقتى فاكتورلار دەپ ايتۋعا بولادى.

وسىلارمەن قاتار باستاپقى «ەۋروپانىڭ ءۇش قوزعاۋشى كۇشى» بولىپ وتىرعان ۇلىبريتانيا، فرانتسيا، گەرمانيا اراسىنداعى كوشباسشىلىق قۇرلىمنىڭ جۇيەسىزدىگى، فرانتسيانىڭ ۇلتتىق السىزدىك تانىتۋىن دا اعىمداعى ەۋروپا جاعدايىن كەلتىرىپ شىعاردى دەۋگە نەگىز بار. ال، الداعى ۋاقىتتا گەرمانيا سىرتقى ساياساتتا ەكونوميكالىق جاھاندانۋ جانە ەۋروپالىق ينتەگراتسيا اراسىنداعى جاڭا تەپە-تەڭدىك نۇكتەسىن تابۋعا مىندەتتى بولىپ وتىر.

“The Qazaq Times”