تۇرعىن ءۇي نارىعى ەكونوميكاعا پايدا اكەلمەيدى

قازاقستاننىڭ بىرىككەن ريەلتورلار قاۋىمداستىعىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى نينا لۋكيانەنكو

ال ءۇيدى ساتىپ الۋشىلارعا كەلەر بولساق، لۋكيانەنكو "ساتىپ الۋىشالاردىڭ 80%-ى ءۇيدى جەكە مۇلىك رەتىندە ساتىپ الادى، ال كەيبىرى دەۆالۆاتسيادان كەيىن ءۇي باعاسى ارزانداعالى بەرى جاڭا ۇيلەر ساتىپ الا باستادى" دەگەندى ايتادى.

سونداي-اق، ريەلتوردىڭ سوزىنشە، ءبىرىنشى دەڭگەيلى تۇرعىن ۇيلەردى ساتىپ الۋ ۇلەسى دە ءبىراز جوعارىلاعان.

"ەگەر دەۆالۆاتسيانى ەسكەرەر بولساق، ەكىنشى دەڭگەيلى ۇيلەردىڭ باعاسى ەكى ەسەگە ءوستى. ول كەزدە دوللار ەكۆيۆالەنتى بولدى. سوندىقتان ءۇي سالۋشىلار دۇرىس شەشىم قابىلدادى. ياعني ءىرى جىلجىمايتىن مۇلىككە يەلىك ەتەتىندەر باعانى وزگەرتكەن جوق. لوگيكالىق تۇرعىدان الىپ قارايتىن بولساق تا ولار ەسكى باعامەن باعالانعان. سوندىقتان ءبىرىنشى نارىقتاعى باعا قايتالاما نارىق باعاسىمەن سالىستىرمالى تۇردە بىردەي بولدى", - دەيدى لۋكيانەنكو.

ونىڭ ايتۋىنشا، الماتى قالاسىنىڭ شىعىس اينالما جولى ماڭىنداعى ۇيلەر، مۇز قالاشىعى، اتلەتيكالىق اۋىلداعى ۇيلەردىڭ باعاسى قىمبات ەمەس. بۇل ۇيلەر شەت اۋدانداردا ورنالاسسا دا ءبىرىنشى دەڭگەيلى ۇيلەر قۇرامىنا كىرەدى.

ال «Global» قۇرىلىس كومپانياسىنىڭ باقىلاۋ كەڭەسىنىڭ توراعاسى مۇحيت ازىرباەۆتىڭ سوزىنشە، قازىرگى كەزدە ءۇي ساتىپ الۋشىلار ءبىرىنشى كەزەكتە ساپاعا، ساۋلەتىنە جانە سەرۆيسكە كوپ ءمان بەرەدى. ياعني قىمبات سەگمەنتكە بەت بۇرىپ كەلەدى.

"نارىقتا بىرقالىپتى ءوسىم بولادى. ونىڭ ۇستىنە ينۆەستيتسيالىق قىزىعۋشىلىق بار", - دەيدى ول.

«Global» قۇرىلىس كومپانياسىنىڭ باقىلاۋ كەڭەسىنىڭ توراعاسى مۇحيت ازىرباەۆ

ستاتيستيكا

«Krisha.kz» پورتالىنىڭ شولۋشىسى الينا بۋراۆتسەۆا كەلتىرگەن مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، وسى جىلدىڭ سوڭعى بەس ايىندا قازاقستاننىڭ ءىرى قالالارىندا تۇرعىن ءۇي باعاسى -4 %-عا ارزانداعان. ءۇي باعاسى ەڭ كوپ تومەندەگەن قالا اقتاۋ (قاڭتار ايىندا -6,9 %). قازىر بۇل قالادا تۇرعىن ءۇيدىڭ شارشى مەترى 232,1 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى. شىمكەنتتە باعا -6.1%-عا تومەندەگەن. شارشى مەترى 204 مىڭ تەڭگە.  ال الماتى قالاسىندا باعا يندەكسى -5,4 %-عا تومەندەگەن.

«Krisha.kz» پورتالىنىڭ شولۋشىسى الينا بۋراۆتسەۆا ۇسىنعان مالىمەتتەر

دەسەك تە الماتى مەن اقتاۋدا باعا تومەندەگەنمەن، بۇل قالالار تۇرعىن ءۇي باعاسى ەڭ قىمبات ءوڭىر بولىپ قالا بەرەدى.

ال ەڭ ارزان ءۇيدى اقتوبەدەن تابۋعا بولادى. مامىر ايىنداعى ناتيجە بويىنشا مۇنداعى پاتەردىڭ شارشى مەترى  151 775 تەڭگەنى قۇرايدى.

تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى  پايدا اكەلمەيدى

دەگەنمەن «بانك تسەنتركرەديت» اق باسقارۋشى ديرەكتورى، ەكونوميست عالىم قۇسايىنوۆ نارىقتاعى جاعدايعا ءوز كوزقاراسىن ايتا كەلىپ، جوعارىداعى تۇلعالاردىڭ وپتيميستىك كوزقاراسى نارىق قاتىسۋشىسى بولۋىمەن بايلانىستى" دەگەن پىكىر ءبىلدىردى. ونىڭ سوزىنشە، ناقتى تسيفرلارعا ءمان بەرەتىن بولساق، جىلجىمايتىن مۇلىككە سۇرانىس كەرىسىنشە تومەندەپ جاتىر. ال يندەكستى ەسەپكە الساق، باعا كوتەرىلگەن.

«2008 جىلدان بەرى باعا 120 مىڭ تەڭگەگە، ياعني 43%-عا ءوستى. ينفلياتسيا دەڭگەيى شامامەن 150%. ەگەر 9 جىل ىشىندەگى باعا يندەكسىن الىپ ونى كوبەيتەتىن بولساق، باعا 1,5 ەسەگە وسكەن. يندەكس بويىنشا باعانى ناقتىلاساق، ول ەشقاندايدا تومەندەگەن جوق. سايكەسىنشە، جىلجىمايتىن مۇلىككە سۇرانىس ازايىپ وتىر. تۇتىنۋشىلار قابىلەتى تومەندەپ جاتىر دەگەن ءسوز. ولار وزىندە بار قارجىدان ارتىق تولەم جاساي المايدى. ولاردا يپوتەكاعا تولەيتىندەي اقشا جوق»، - دەيدى قۇسايىنوۆ.

ونىڭ سوزىنشە، پاتەردى جالعا العان دۇرىسىراق. ال ينۆەستورلار بۇدان ەشتەمە ۇتپايدى.

"مىسالى ءسىز پاتەردىڭ ورتاشا باعاسى مەن ءۇيدى جالعا الۋدىڭ ورتاشا باعاسىن الىپ، ونى پاتەردىڭ باعاسىنا ءبولىپ، 12 ايعا كوبەيتەر بولساڭىز  3-4% كولەمىندە ايىرماشىلىقتى بايقايسىز. ماكسيمۋم 5% دەيىك. جالپى العاندا جالعا العان تيىمدىرەك. ال تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكى مەن قازاقستاننىڭ يپوتەكالىق كومپانياسىنىڭ باعدارلامالارى قولدانىلماسا، ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەر ارقىلى يپوتەكانىڭ پايىزى 16% بولادى. ال جالعا الاتىن بولساڭىز وعان مۇنشا كوپ تولەمەيسىز. سوندىقتان ينۆەستورلار ايتارلىقتاي تابىسقا يە بولمايدى", - دەيدى ەكونوميست.

ەكونوميست عالىم قۇسايىنوۆ. فوتو: Kapital.kz

سونداي-اق، عالىم قۇسايىنوۆتىڭ سوزىنشە، قۇرىلىستىڭ وزىندىك قۇنى جوعارىلاپ كەتكەن. ال قۇرىلىس كومپانيالار ەشقانداي تابىسقا جۇمىس ىستەپ وتىرعان جوق.

«قۇرىلىستىڭ وزىندىك قۇنى تىم جوعارى. قۇرىلىس كومپانيالارى شىعىنمەن كۇرەسىپ جاتىر، بىراق قۇرىلىس يمپورتقا تاۋەلدى... بۇل نە دەگەن ءسوز؟ ياعني ەكى رەت بولعان دەۆالۆاتسيادان كەيىن يمپورتتىق قۇرىلىس تاۋارلارىنىڭ وزىندىك قۇنى ەكى ەسەگە ءوستى. ەگەر بىزدە يمپورتتىق تاۋاردىڭ 50%-ىنىڭ وزىندىك قۇنى ەكى ەسەگەن وسسە، وندا تاۋاردىڭ باعاسى 25%-عا قىمبات. ياعني ءبىزدىڭ قۇرىلىس كومپانيالارى ەشقانداي پايدا تاۋىپ جاتقان جوق", - دەيدى ول.

سونداي-اق، ول مەملەكەت جالپى ىشكى ونىمگە ارقا سۇيەپ، تۇرعىن ءۇي نارىعىنا بارىنشا ارالاسىپ وتىر. ال بۇل شىن مانىندە ءساتسىز قادام.

«قازىر مەملەكەت نە ىستەپ جاتىر دەيسىز عوي؟ «نۇرلى جول» جانە «نۇرلى جەر» باعدارلامالارىن قۇردى. ونىڭ ماقساتى - ەكونوميكاعا قولداۋ كورسەتۋ. ياعني قۇرىلىس سالاسى ەڭ قاراپايىم ءتاسىل. مىسالى جالپى ىشكى ءونىم قۇرىلىمىن قاراپ وتىرساڭىز وتكەن جىلى نەگىزگى ءوسىمدى اۋىل شارۋاشىلىعى مەن قۇرىلىس سالاسى قامتاماسىز ەتتى. ەگەر مەملەكەت بۇل سالاعا قارجى قۇيماعاندا ەكونوميكا 3-4%-عا ءالسىز بولار ەدى. الايدا قۇرىلىس سالاسى ۇنەمى دامىپ وتىراتىن سالا ەمەس. ياعني الداعى ۋاقىتتا تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى پايدا اكەلمەيدى. سەبەبى سالىنعان ءۇي ساتىلادى، ال ودان ارتىق قوسىمشا پايدا بولمايدى. ول قىزمەت نەمەسە تاۋار ەمەس. بۇل ەكونوميكالىق ءوسىم ءۇشىن جاسالعان تەك ءبىر رەتتىك قادام بولىپ قالادى. سوندىقتان مەملەكەتتىڭ نەلىكتەن تۇرعىن ءۇي نارىعىنا قارجى سالىپ وتىرعانى تۇسىنىكسىز", - دەيدى قۇسايىنوۆ.

قورىتا كەلگەندە قازىرگى كەزدە مەملەكەت تۇرعىن ءۇي نارىعىنا ارالاسىپ، باعانى وزدەرى بەلگىلەپ وتىر. ال بۇدان كەيىن نارىقتا باعا تۇراقسىزدانادى، قۇرىلىس كومپانيالارى شىعىنعا ۇشىراماس ءۇشىن مەملەكەتتىك باعدارلاماعا ءىلىنىپ كەتۋدىڭ جولىن ىزدەيدى. سالدارىنان سالىنعان ۇيلەردىڭ ساپاسى تومەندەپ، "العاباس" ىقشام اۋدانىنداعى سياقتى قۇلاعالى تۇرعان ۇيلەر كوبەيەدى.

“The Qazaq Times”