Qazaqstannıñ prezidenti Toqaev. Foto: aşıq derekköz

Jıl basında, 25 qañtar küngi ükimet otırısında qazaqstandıq QazCovid-in vakcinası sınaqtan sätti ötse, «otandıq vakcinanı saldıratının» mälimdegen prezident Toqaevtıñ  säuirdiñ 6-sı reseylik şikizat negizinde Qarağandıda öndiriletin Sputnik V ekpesin alğanı habarlandı. Densaulıq saqtau ministrliginiñ mamandarı prezidentke tek bir vakcinanı egu qajettigin aytadı.

Vakcina tapşılığınan Ükimet josparın orınday almay jatqanda Toqaevtıñ tosın äreketi qoğamdı qalıñ kümänğa batırdı. Jalpıhalıqtıq vakcinaciya nauqanı jolğa qoyılmay twrıp, ekpe qoyması tam-twmdap twrğan sätti uädeli qazaqstandıq vakcinadan aynıp, reseylik ekpege iek artuın jwrttıñ bir böligi Mäskeu ıqpalımen baylanıstırdı.

Osıdan keyin Aqorda hatşısı Berik Uäli «prezident kelesi jolı koronavirusqa qarsı otandıq ekpeni saldıruğa nietti» ekenin jetkizgen.

Jwma küni Densaulıq saqtau ministrligi ötkizgen brifingte redakciya tilşisi ğılım mamandarınan bir adamnıñ eki vakcina aluı jaylı pikirin swrap kördi. Barlıq spikerdiñ pikiri ortaq – bir ekpeniñ jaramdılığı keminde jartı ya birer jılğa deyin äser etedi.

Ministrlikke qarastı Qoğamdıq densaulıq saqtau wlttıq ortalığı filialınıñ resmi ökili Manar Smağwl:

«Nwsqau boyınşa bastağan vakcinanı soñına deyin alu qajet. Sebebi eki vakcina eki türli tehnologiyamen äzirlengen. Epidemiologiyalıq ahualdı eskere otırıp qoljetimdi ekpeni alğan jön», – dedi.

Onıñ pikirinşe, bügingi nwsqau boyınşa, «qay vakcinamen bastasa, sonımen ayaqtauı qajet». Sondıqtan «prezident Toqaev Qarağandıda öndirilgen ekpeni alğandıqtan, ekinşi komponentin de Sputnik V vakcinasınan ektirgeni jön» dedi ol naqtılap.

– Eki vakcinanıñ tehnologiyası eleuli ayırmaşılıqpen dayındaladı. Qazaqstandıq QazCovid-In inaktivti öltirilgen virustan jasaladı. Qarağandıda şığarılatın reseylik ekpe vektorlıq türge jatadı. Bwl jerde kümändanu qajet emes, – dedi medicina ğılımdarınıñ doktorı, professor, ministrliktiñ halıqtı immundau jönindegi wlttıq konsul'tativtik komissiyasınıñ müşesi Jannat Satıbaldieva.

Pandemiyağa jauaptı birden-bir vedomstvo DenMinniñ ştattan tıs infekcionist-därigeri Baqıt Köşerova da «şın mäninde,tek bir vakcinanı alu kerek» dep sanaydı. Mamannıñ aytuınşa, ekpeniñ barlığı bir maqsatqa, virustıñ S aquızına qarsı immundıq qorğanıştı arttıruğa, ağzada antidene qalıptastıruğa arnalğan. «Birneşe vakcinanı aludıñ qajeti joq. Bügin zertteu jürip jatır. Antidene bölinisi men aynalımı keminde jartı jıl boyda saqtaladı. Äli ğılımi zerdeleu jwmısı jalğasadı. Ekpe bir emes, birneşe jılğa qorğauı mümkin». Mwnıñ barlığına köz jetkizip, naqtı qorıtındığa keluge birşama uaqıt keretigin aytadı.

«Dese de bir anığı – adam tek bir ğana vakcina aluı tiis», – dedi jwqpalı aurular därigeri Köşerova.

Berik Uäli 8 säuirdegi jazbasında «qazaqstandıq vakcina öndirisi iske qosılğannan keyin memleket basşısı Jambıl oblısına barıp, käsiporınnıñ jwmısımen arnayı tanısudı josparlap otır. Prezident kelesi jolı koronavirusqa qarsı otandıq ekpeni saldıruğa nietti» degen. Toqaev mamır ayında zauıt qwrılısın köruge baratının aytqan. Biraq «kelesi jolı» qay kez ekeni belgisiz. Zauıttıñ josparımen tanısu kezinde nemese jıl soñına qaray aşılu räsiminde saldırarı anıq emes. Atauı QazVac retinde özgergen vakcina qazir sınaqtıñ üşinşi kezeñinde.

Jambıl oblısınıñ Qorday audanındağı Gvardeyskiy auılında Biologiyalıq qauipsizdik problemaların ğılımi-zertteu institutınıñ bazasında otandıq immundıq preparattar öndiretin zauıt qwrılısı jürip jatır. Qwnı 7 mlrd teñge bolatın zauıt zauıt bastapqıda biıl naurızda aşıladı delingen.  Keyinnen oblıs äkimi Berdibek Saparbaev onda tamız-qırküyek aylarında vakcina qwyılıp, öndiru procesi jüretinin aytqan. Degenmen soñğı märte densaulıq saqtau ministri Aleksey Coy zauıt jol soñına deyin iske qosılatının habarlağan. Vakcina mejesi men zauıt qwrılısı turalı mıñ qwbılğan Ükimettiñ jwmısı qattı sınğa ilikti.

Şikizatı Reseyden jetkiziletin «Sputnik V» ekpesi Qarağandı farmacevtika keşeninde öndiriledi. Bwl kompaniyağa ielik etuşilerdiñ biri Qazaqstandı 30 jılday bilegen Nazarbaevtardıñ qwdası, belgili oligarh Qayrat Boranbaev. 15 mlrd teñge qarjı qarastırılğan öndiris ornı özin «biotehnologiyalıq preparattar öndirisine mamandandırılğan QR-dağı alğaşqı jäne äzirge jalğız farmacevtikalıq zauıt» dep esepteydi.

"The Qazaq Times"