جىل باسىندا، 25 قاڭتار كۇنگى ۇكىمەت وتىرىسىندا قازاقستاندىق QazCovid-in ۆاكتسيناسى سىناقتان ءساتتى وتسە، «وتاندىق ۆاكتسينانى سالدىراتىنىن» مالىمدەگەن پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ ءساۋىردىڭ 6-سى رەسەيلىك شيكىزات نەگىزىندە قاراعاندىدا وندىرىلەتىن سپۋتنيك V ەكپەسىن العانى حابارلاندى. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ ماماندارى پرەزيدەنتكە تەك ءبىر ۆاكتسينانى ەگۋ قاجەتتىگىن ايتادى.
ۆاكتسينا تاپشىلىعىنان ۇكىمەت جوسپارىن ورىنداي الماي جاتقاندا توقاەۆتىڭ توسىن ارەكەتى قوعامدى قالىڭ كۇمانعا باتىردى. جالپىحالىقتىق ۆاكتسيناتسيا ناۋقانى جولعا قويىلماي تۇرىپ، ەكپە قويماسى تام-تۇمداپ تۇرعان ءساتتى ۋادەلى قازاقستاندىق ۆاكتسينادان اينىپ، رەسەيلىك ەكپەگە يەك ارتۋىن جۇرتتىڭ ءبىر بولىگى ماسكەۋ ىقپالىمەن بايلانىستىردى.
وسىدان كەيىن اقوردا حاتشىسى بەرىك ءۋالي «پرەزيدەنت كەلەسى جولى كوروناۆيرۋسقا قارسى وتاندىق ەكپەنى سالدىرۋعا نيەتتى» ەكەنىن جەتكىزگەن.
جۇما كۇنى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى وتكىزگەن بريفينگتە رەداكتسيا ءتىلشىسى عىلىم ماماندارىنان ءبىر ادامنىڭ ەكى ۆاكتسينا الۋى جايلى پىكىرىن سۇراپ كوردى. بارلىق سپيكەردىڭ پىكىرى ورتاق – ءبىر ەكپەنىڭ جارامدىلىعى كەمىندە جارتى يا بىرەر جىلعا دەيىن اسەر ەتەدى.
مينيسترلىككە قاراستى قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇلتتىق ورتالىعى فيليالىنىڭ رەسمي وكىلى مانار سماعۇل:
«نۇسقاۋ بويىنشا باستاعان ۆاكتسينانى سوڭىنا دەيىن الۋ قاجەت. سەبەبى ەكى ۆاكتسينا ەكى ءتۇرلى تەحنولوگيامەن ازىرلەنگەن. ەپيدەميولوگيالىق احۋالدى ەسكەرە وتىرىپ قولجەتىمدى ەكپەنى العان ءجون»، – دەدى.
ونىڭ پىكىرىنشە، بۇگىنگى نۇسقاۋ بويىنشا، «قاي ۆاكتسينامەن باستاسا، سونىمەن اياقتاۋى قاجەت». سوندىقتان «پرەزيدەنت توقاەۆ قاراعاندىدا وندىرىلگەن ەكپەنى العاندىقتان، ەكىنشى كومپونەنتىن دە سپۋتنيك V ۆاكتسيناسىنان ەكتىرگەنى ءجون» دەدى ول ناقتىلاپ.
– ەكى ۆاكتسينانىڭ تەحنولوگياسى ەلەۋلى ايىرماشىلىقپەن دايىندالادى. قازاقستاندىق QazCovid-In يناكتيۆتى ولتىرىلگەن ۆيرۋستان جاسالادى. قاراعاندىدا شىعارىلاتىن رەسەيلىك ەكپە ۆەكتورلىق تۇرگە جاتادى. بۇل جەردە كۇماندانۋ قاجەت ەمەس، – دەدى مەديتسينا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، مينيسترلىكتىڭ حالىقتى يممۋنداۋ جونىندەگى ۇلتتىق كونسۋلتاتيۆتىك كوميسسياسىنىڭ مۇشەسى جاننات ساتىبالديەۆا.
پاندەمياعا جاۋاپتى بىردەن-ءبىر ۆەدومستۆو دەنميننىڭ شتاتتان تىس ينفەكتسيونيست-دارىگەرى باقىت كوشەروۆا دا «شىن مانىندە،تەك ءبىر ۆاكتسينانى الۋ كەرەك» دەپ سانايدى. ماماننىڭ ايتۋىنشا، ەكپەنىڭ بارلىعى ءبىر ماقساتقا، ۆيرۋستىڭ S اقۋىزىنا قارسى يممۋندىق قورعانىشتى ارتتىرۋعا، اعزادا انتيدەنە قالىپتاستىرۋعا ارنالعان. «بىرنەشە ۆاكتسينانى الۋدىڭ قاجەتى جوق. بۇگىن زەرتتەۋ ءجۇرىپ جاتىر. انتيدەنە ءبولىنىسى مەن اينالىمى كەمىندە جارتى جىل بويدا ساقتالادى. ءالى عىلىمي زەردەلەۋ جۇمىسى جالعاسادى. ەكپە ءبىر ەمەس، بىرنەشە جىلعا قورعاۋى مۇمكىن». مۇنىڭ بارلىعىنا كوز جەتكىزىپ، ناقتى قورىتىندىعا كەلۋگە ءبىرشاما ۋاقىت كەرەتىگىن ايتادى.
«دەسە دە ءبىر انىعى – ادام تەك ءبىر عانا ۆاكتسينا الۋى ءتيىس»، – دەدى جۇقپالى اۋرۋلار دارىگەرى كوشەروۆا.
بەرىك ءۋالي 8 ساۋىردەگى جازباسىندا «قازاقستاندىق ۆاكتسينا ءوندىرىسى ىسكە قوسىلعاننان كەيىن مەملەكەت باسشىسى جامبىل وبلىسىنا بارىپ، كاسىپورىننىڭ جۇمىسىمەن ارنايى تانىسۋدى جوسپارلاپ وتىر. پرەزيدەنت كەلەسى جولى كوروناۆيرۋسقا قارسى وتاندىق ەكپەنى سالدىرۋعا نيەتتى» دەگەن. توقاەۆ مامىر ايىندا زاۋىت قۇرىلىسىن كورۋگە باراتىنىن ايتقان. بىراق «كەلەسى جولى» قاي كەز ەكەنى بەلگىسىز. زاۋىتتىڭ جوسپارىمەن تانىسۋ كەزىندە نەمەسە جىل سوڭىنا قاراي اشىلۋ راسىمىندە سالدىرارى انىق ەمەس. اتاۋى QazVac رەتىندە وزگەرگەن ۆاكتسينا قازىر سىناقتىڭ ءۇشىنشى كەزەڭىندە.
جامبىل وبلىسىنىڭ قورداي اۋدانىنداعى گۆاردەيسكي اۋىلىندا بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىك پروبلەمالارىن عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ بازاسىندا وتاندىق يممۋندىق پرەپاراتتار وندىرەتىن زاۋىت قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر. قۇنى 7 ملرد تەڭگە بولاتىن زاۋىت زاۋىت باستاپقىدا بيىل ناۋرىزدا اشىلادى دەلىنگەن. كەيىننەن وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ وندا تامىز-قىركۇيەك ايلارىندا ۆاكتسينا قۇيىلىپ، ءوندىرۋ پروتسەسى جۇرەتىنىن ايتقان. دەگەنمەن سوڭعى مارتە دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي تسوي زاۋىت جول سوڭىنا دەيىن ىسكە قوسىلاتىنىن حابارلاعان. ۆاكتسينا مەجەسى مەن زاۋىت قۇرىلىسى تۋرالى مىڭ قۇبىلعان ۇكىمەتتىڭ جۇمىسى قاتتى سىنعا ىلىكتى.
شيكىزاتى رەسەيدەن جەتكىزىلەتىن «سپۋتنيك V» ەكپەسى قاراعاندى فارماتسەۆتيكا كەشەنىندە وندىرىلەدى. بۇل كومپانياعا يەلىك ەتۋشىلەردىڭ ءبىرى قازاقستاندى 30 جىلداي بيلەگەن نازارباەۆتاردىڭ قۇداسى، بەلگىلى وليگارح قايرات بورانباەۆ. 15 ملرد تەڭگە قارجى قاراستىرىلعان ءوندىرىس ورنى ءوزىن «بيوتەحنولوگيالىق پرەپاراتتار وندىرىسىنە مامانداندىرىلعان قر-داعى العاشقى جانە ازىرگە جالعىز فارماتسەۆتيكالىق زاۋىت» دەپ ەسەپتەيدى.
كيبەرشابۋىلعا ۇشىراعان باق وكىلدەرى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا ارىز ءتۇسىردى
Oyan, Qazaqstan قوزعالىسىنىڭ تاعى ءبىر بەلسەندىسىن پوليتسيا بولىمىنە شاقىردى
ورتالىق ازيا: تاريحي، ساياسي جانە ەكونوميكالىق مۇددەلەر اياسىندا
قىرعىزستاندا تاۋەلسىز Kloop باسىلىمىنىڭ قىرعىز تىلىندەگى سايتى بۇعاتتالدى
ەكس-مينيستر ايەلىن ساباپ ءولتىردى دەگەن كۇدىكپەن ۇستالدى