Almatı köşeleriniñ birinde ketip bara jatqan jedel järdem qızmetiniñ köligi. Körneki suret. Foto: EK / Andrey Halin

Naurız ayında dertke şaldıqqan 16,5 mıñday adam tirkelgen. Densaulıq saqtau ministrliginiñ resmi mälimetinşe, elde 18 naurız küni koronavirus jwqqan 1264 adam, al 17-ci koronavirus pnevmoniyasına şaldıqqan 50 adam tirkeldi. Qazir elde 20 mıñnan asa adam (U07.1 nemese KVI+ boyınşa 16 696, U07.2 nemese KVI- boyınşa 3541) auırıp jatır.

#U07.1 Koronavirus PTR testi arqılı tabılğan jaña keysterdiñ eñ köbi – Almatı qalası (366), astana (285), Qarağandı (98), Almatı (91), BQO (81), Aqmola (50) öñirlerinde. Ötken täulikte aurudan ayıqqan 749 adam üyine jiberilgen. Bwdan özge särsenbi, anığı naurızdıñ 17-si jiını 10 adam: BQO (2), Pavlodar (2) oblıstarı jäne Almatı (2) qalası, astana (1), Almatı (1), Aqtöbe (1), Almatı (1) aymaqtarında qaytıs bolğan.

#U07.2 17 naurız aqparatı bir täulikke keşigip beriletin koronavirus pnevmoniyasına şaldıqqan 50 nauqas tirkeldi. Pnevmoniya anıqtalğan nauqstardıñ eñ köbi – Almatı (12), Jambıl (8), Aqtöbe (7), BQO (5), Qostanay (3), Atırau (3) oblıstarına tiesli. Pnevmoniyadan ayıqqandar sanı 189-ğa arttı.

#Jalpı  DenMin-niñ resmi mälimetinşe, emdelip jatqan 20 237 nauqastıñ 5813-i auruhanada, 14 424-i ambulatorlıq baqılauda. Ahualı naşar 250 nauqastıñ jağdayı qiın, ondağı 61 adamnıñ häli öte auır. Bwdan özge 34 sırqat ökpeni jasandı jeldetu apparatımen tınıstap jatır.

Osılayşa äzirge virustıñ taralu qateri jağınan Aqmola, Almatı, Atırau, Qarağandı oblıstarı «sarı», al BQO, Almatı qalası men astana «qızıl aymaqta» twr.

Keyingi eki jarım aptada bir ğana Almatı qalasında 4 mıñğa tarta nauqas tirkelip ülgerdi. Qalada naurız ayınıñ alğaşqı dekadasında täuligine jüzden kem emes jağday tirkeldi, 10-ınan beri bwl san eselenip ösude. Sonday-aq, sırqattar köbeygen aymaqtar qatarında astana (2468) jäne Almatı (1332), Qarağandı (1177), Aqmola (1129), Pavlodar (1100), Batıs Qazaqstan (1081) oblıstarı bar. Osı sebepti astana men Almatıda karantin şarası küşeytilip, demalıs küni birqatar nısandardıñ jwmısına tıyım salınıp, qoğamdıq kölikterdiñ grafigi şekteldi.

Naurız ayınıñ eki jarım aptasında 16,5 mıñ (KVI+ 15 786, KVI- 696) keys anıqtalğan. Keybir sarapşılar halıqaralıq äue reysterin jii qabıldaytın Almatı qalasındağı jağdaydıñ birden uşığuın şetelden jaña ştamm kelgen boluı mümkin degen dolbarmen baylanıstıradı. Aleksey Coy men Jandarbek Bekşin bwğan qatıstı genomdıq zertteu jalğasıp jatqanın mälimdegen.

Elde qañtar ayınıñ ekinşi jäne aqpan ayınıñ alğaşqı jartısında nauqastar qatarı kürt köbeygen. Aqpan ayınıñ ekinşi jartısında birşama kemigen edi, keyingi kezde qayda arta bastadı. Sonda da körsetkiş qwbılmalı. Mäselen, koronavirus pen osığan wqsas pnevmoniyanı qosa eseptegende ötken beysenbi 954, jwma 1054, senbide 1058, jeksenbi 1018, osı düysenbi 1033, seysenbi 1139, särsenbide 1236 nauqas anıqtalğan.

Bıltır qıs tüser twsta bas memlekettik sanitar-däriger Erlan Qiyasov Qazaqstanda kezekti tolqınınıñ şarıqtau kezeñi qañtar-aqpan aylarına, al ministr Aleksey Coy naurız ayınıñ soñına qaray twspa-tws keletinin mälimdegen. Aqpan ayınıñ basında Coydıñ birinşi vice-ministri Marat Şoranov säuir ayında 20 mıñğa tarta adam COVID-19 dertin jwqtıruı mümkin degen. Degenmen ötken aylarda keminde 20 mıñ jağday tirkelgeni sebepti bwl cifr Qazaqstanğa aytarlıqtay jañalıq emes. Naurız ayınıñ ortasında ministr Coy säuir ayında täuligine 500 ben 1700 aralığında nauqas tirkelui mümkin ekenin eskertti.

Jalpı ötken qısta 88 mıñğa juıq adamnan auru anıqtalğan. Toqsan künge sozılğan qıs mezgilinde auırğandardıñ 81 mıñnan astamı koronavirus, qalğan 6,8 mıñı pnevmoniya pacientteri. Jeltoqsan jäne aqpan ayları aralığındağı barlıq körsetkişterdi mezgilge arnalğan qorıtındı materialdan bile alasız.

Osığan deyin aqparat ministrliginiñ coronavirus2020.kz saytı men Densaulıq saqtau ministrliginiñ media resurstarında jariyalanğan derekter birneşe aydan beri qate berilip kelgeni jaylı materialdar jariyalap, aqparat qwraldarına eskertkenbiz.
(!) Pandemiya moderatorı – ministrlik tek senbi-jeksenbide ğana emes, mereke künderi de statistikanı tolıqtay jürgizuge qauqarsız. Mäselen, jeltoqsan ayınıñ 1, 16, 17, 18-i jäne 19-ına, 1-4, 7 qañtar, 8 naurızğa tiesili derekter eselep kemigen. Küzdiñ ortasında sol kezdegi DenMin-niñ resmi-erikti ökili Bağdat Qojahmetov ekinşi tolqında demalıs künine qaramastan statistikanı tolıq kölemde jürgizuge uäde bergen edi. Biraq is jüzinde olay bolmay şıqtı. 

Bıltır 13 naurızdan beri COVID-19 infekciyasın jwqtırğandar qatarı 229 mıñğa, 1 tamızdan bılayğı koronavirus pnevmoniyası 50 mıñğa jetti. DDSW derekqorı men Wlttıq statistikada Qazaqstanda auırğandar sanı 279 mıñnan asqan. Degenmen Ükimet koronavirus pen onıñ pnevmoniyasın eki bölek esepteydi.

Almatı qalasındağı ayaldama. Körneki suret. Foto: EK / Andrey Halin

Pandemiya bastalğalı jalpı virus jwqqandardıñ 5 mıñı (KVI+ / U07.1 – 2891, KVI- / U07.2 – 659, ilespe aurulardan – 1450) qaytıs bolğan. Alayda Qazaqstan biligi boyınan koronavirus tabılsa da, basqa aurulardıñ sebebinen qaytıs boldı delingen 1450 adamdı jalpı statistikağa engizbeydi. Bwğan qarsı sarapşılardıñ sözine qarağanda, koronavirustıñ janama äserinen qaytqandardıñ jartısınan astamınıñ sebebi qan aynalımı jüyesiniñ auruları bolğandıqtan, oğan infekciya dert qozdıruşı faktor retinde ölimge äkep soqtırğan. Eskerer jayt, ministrlik KVI- statistikasın esepke almas bwrın jıldağıdan üş esege ösken pnevmoniyanıñ 256 mıñ jağdayınan (qañtar-şilde aralığındağı) koronavirustıq türin anıqtap-zertteuden bas tartqan. Sarapşılar osı keysti zerdelegen jağdayda şınayı esep qazirgiden äldeqayda köp boların alğa tartadı. Demek joğarıdağı san da naqtı bolmauı mümkin.

Qazaqstan virus taraluı boyınşa älemde Worldometers derekqorı, Djons Hopkins universiteti jäne DDSW tizimindegi 221 el men aymaqtıñ arasında 49-orında twr.

Ötken qıs mezgilinde redakciya prezident Toqaev birneşe ret sınasa da özgere qoymağan resmi statistikadağı kemşilikterdi tüzetuge mwrındıq boldı. Ministrlik ökilderi jäne esep jürgizuşi mamandarımen aptalap aytısuğa tura keldi.

Osı uaqıtqa deyin KVI+ diagnozı boyınşa jaña anıqtalğan nauqastar aymaqtardağı körsetkişi kündelikti, al KVI- deregi tek jiıntıq mände berilip kelgen.
Ministrlik redakciya talabınan keyin statistikadağı kemşilikti moyındap, 26 jeltoqsannan beri resmi habarlamada pnevmoniyanıñ bir täulikke keşigip jariyalanatının rastap merzimin körsetetin boldı. 2 aqpannan koronavirus pnevmoniyası anıqtalğan nauqastardıñ aymaqtardağı körsetkişi qosa kündelikti berile bastadı. Al aqpannıñ 18-i koronavirus pen onıñ pnevmoniyasınan qaytıs bolğandardıñ esebin kün sayın jariyalauğa köşti. Biraq soñğı statistikada merzim jağınan qayşılıq bayqaldı. Redakciya mwnı da ministrlikke birneşe märte eskertuge mäjbür boldı. Osılayşa KVI+ pen KVI- dignozınan köz jwmğandardıñ tirkelgen küni erteñine emes, bir künnen keyin jariyalanıp kelgeni belgili boldı. Qate degenimiz – aqparat qwraldarı kündelikti statistikanıñ naqtı bolmauınan koronavirustan qaytqandardı ötken künge telip habarlauğa mäjbür bolğan. 26 aqpan osı uaqıtqa deyin koronavirustıñ rastalğan türinen «ötken küni» qaytıs boldı delingen qate aqparat tüzetilip,  «aldıñğı täulik» retinde körsetile bastadı. Resmi mälimetke süyensek, Qazaqstan Ükimeti tek PTR arqılı rastalğan derekterdi uaqıtılı jariyalaydı, al qalğan negizgi körsetkişter (yağni, pnevmoniyağa şaldıqqandar, koronavirus pen pnevmoniyadan qaytıs bolğan adamdar sanı – QT) bir täulikke keşigip beriledi. Bwğan densaulıq saqtau salasındağı aqparattıq jüyeniñ jetilmeui sebep.

Ükimettiñ 18 naurızdağı resmi mälimetine qarağanda, Qazaqstanda 90 mıñ adam koronavirusqa qarsı  reseylik «Sputnik V» vakcinasınıñ alğaşqı dozasın alğan.

"The Qazaq Times"