الماتى كوشەلەرىنىڭ بىرىندە كەتىپ بارا جاتقان جەدەل جاردەم قىزمەتىنىڭ كولىگى. كورنەكى سۋرەت. فوتو: ەك / اندرەي حالين

ناۋرىز ايىندا دەرتكە شالدىققان 16,5 مىڭداي ادام تىركەلگەن. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ رەسمي مالىمەتىنشە، ەلدە 18 ناۋرىز كۇنى كوروناۆيرۋس جۇققان 1264 ادام، ال 17-ءcى كوروناۆيرۋس پنەۆمونياسىنا شالدىققان 50 ادام تىركەلدى. قازىر ەلدە 20 مىڭنان اسا ادام (U07.1 نەمەسە كۆي+ بويىنشا 16 696, U07.2 نەمەسە كۆي- بويىنشا 3541) اۋىرىپ جاتىر.

#U07.1 كوروناۆيرۋس پتر تەستى ارقىلى تابىلعان جاڭا كەيستەردىڭ ەڭ كوبى – الماتى قالاسى (366), استانا (285), قاراعاندى (98), الماتى (91), بقو (81), اقمولا (50) وڭىرلەرىندە. وتكەن تاۋلىكتە اۋرۋدان ايىققان 749 ادام ۇيىنە جىبەرىلگەن. بۇدان وزگە سارسەنبى، انىعى ناۋرىزدىڭ 17-ءسى جيىنى 10 ادام: بقو (2), پاۆلودار (2) وبلىستارى جانە الماتى (2) قالاسى، استانا (1), الماتى (1), اقتوبە (1), الماتى (1) ايماقتارىندا قايتىس بولعان.

#U07.2 17 ناۋرىز اقپاراتى ءبىر تاۋلىككە كەشىگىپ بەرىلەتىن كوروناۆيرۋس پنەۆمونياسىنا شالدىققان 50 ناۋقاس تىركەلدى. پنەۆمونيا انىقتالعان ناۋقستاردىڭ ەڭ كوبى – الماتى (12), جامبىل (8), اقتوبە (7), بقو (5), قوستاناي (3), اتىراۋ (3) وبلىستارىنا تيەسلى. پنەۆمونيادان ايىققاندار سانى 189-عا ارتتى.

#جالپى  دەنمين-ءنىڭ رەسمي مالىمەتىنشە، ەمدەلىپ جاتقان 20 237 ناۋقاستىڭ 5813-ءى اۋرۋحانادا، 14 424-ءى امبۋلاتورلىق باقىلاۋدا. احۋالى ناشار 250 ناۋقاستىڭ جاعدايى قيىن، ونداعى 61 ادامنىڭ ءحالى وتە اۋىر. بۇدان وزگە 34 سىرقات وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتىمەن تىنىستاپ جاتىر.

وسىلايشا ازىرگە ۆيرۋستىڭ تارالۋ قاتەرى جاعىنان اقمولا، الماتى، اتىراۋ، قاراعاندى وبلىستارى «سارى»، ال بقو، الماتى قالاسى مەن استانا «قىزىل ايماقتا» تۇر.

كەيىنگى ەكى جارىم اپتادا ءبىر عانا الماتى قالاسىندا 4 مىڭعا تارتا ناۋقاس تىركەلىپ ۇلگەردى. قالادا ناۋرىز ايىنىڭ العاشقى دەكاداسىندا تاۋلىگىنە جۇزدەن كەم ەمەس جاعداي تىركەلدى، 10-ىنان بەرى بۇل سان ەسەلەنىپ وسۋدە. سونداي-اق، سىرقاتتار كوبەيگەن ايماقتار قاتارىندا استانا (2468) جانە الماتى (1332), قاراعاندى (1177), اقمولا (1129), پاۆلودار (1100), باتىس قازاقستان (1081) وبلىستارى بار. وسى سەبەپتى استانا مەن الماتىدا كارانتين شاراسى كۇشەيتىلىپ، دەمالىس كۇنى بىرقاتار نىسانداردىڭ جۇمىسىنا تىيىم سالىنىپ، قوعامدىق كولىكتەردىڭ گرافيگى شەكتەلدى.

ناۋرىز ايىنىڭ ەكى جارىم اپتاسىندا 16,5 مىڭ (كۆي+ 15 786, كۆي- 696) كەيس انىقتالعان. كەيبىر ساراپشىلار حالىقارالىق اۋە رەيستەرىن ءجيى قابىلدايتىن الماتى قالاسىنداعى جاعدايدىڭ بىردەن ۋشىعۋىن شەتەلدەن جاڭا شتامم كەلگەن بولۋى مۇمكىن دەگەن دولبارمەن بايلانىستىرادى. الەكسەي تسوي مەن جانداربەك بەكشين بۇعان قاتىستى گەنومدىق زەرتتەۋ جالعاسىپ جاتقانىن مالىمدەگەن.

ەلدە قاڭتار ايىنىڭ ەكىنشى جانە اقپان ايىنىڭ العاشقى جارتىسىندا ناۋقاستار قاتارى كۇرت كوبەيگەن. اقپان ايىنىڭ ەكىنشى جارتىسىندا ءبىرشاما كەمىگەن ەدى، كەيىنگى كەزدە قايدا ارتا باستادى. سوندا دا كورسەتكىش قۇبىلمالى. ماسەلەن، كوروناۆيرۋس پەن وسىعان ۇقساس پنەۆمونيانى قوسا ەسەپتەگەندە وتكەن بەيسەنبى 954, جۇما 1054, سەنبىدە 1058, جەكسەنبى 1018, وسى دۇيسەنبى 1033, سەيسەنبى 1139, سارسەنبىدە 1236 ناۋقاس انىقتالعان.

بىلتىر قىس تۇسەر تۇستا باس مەملەكەتتىك سانيتار-دارىگەر ەرلان قياسوۆ قازاقستاندا كەزەكتى تولقىنىنىڭ شارىقتاۋ كەزەڭى قاڭتار-اقپان ايلارىنا، ال مينيستر الەكسەي تسوي ناۋرىز ايىنىڭ سوڭىنا قاراي تۇسپا-تۇس كەلەتىنىن مالىمدەگەن. اقپان ايىنىڭ باسىندا تسويدىڭ ءبىرىنشى ۆيتسە-ءمينيسترى مارات شورانوۆ ءساۋىر ايىندا 20 مىڭعا تارتا ادام COVID-19 دەرتىن جۇقتىرۋى مۇمكىن دەگەن. دەگەنمەن وتكەن ايلاردا كەمىندە 20 مىڭ جاعداي تىركەلگەنى سەبەپتى بۇل تسيفر قازاقستانعا ايتارلىقتاي جاڭالىق ەمەس. ناۋرىز ايىنىڭ ورتاسىندا مينيستر تسوي ءساۋىر ايىندا تاۋلىگىنە 500 بەن 1700 ارالىعىندا ناۋقاس تىركەلۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرتتى.

جالپى وتكەن قىستا 88 مىڭعا جۋىق ادامنان اۋرۋ انىقتالعان. توقسان كۇنگە سوزىلعان قىس مەزگىلىندە اۋىرعانداردىڭ 81 مىڭنان استامى كوروناۆيرۋس، قالعان 6,8 مىڭى پنەۆمونيا پاتسيەنتتەرى. جەلتوقسان جانە اقپان ايلارى ارالىعىنداعى بارلىق كورسەتكىشتەردى مەزگىلگە ارنالعان قورىتىندى ماتەريالدان بىلە الاسىز.

وسىعان دەيىن اقپارات مينيسترلىگىنىڭ coronavirus2020.kz سايتى مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ مەديا رەسۋرستارىندا جاريالانعان دەرەكتەر بىرنەشە ايدان بەرى قاتە بەرىلىپ كەلگەنى جايلى ماتەريالدار جاريالاپ، اقپارات قۇرالدارىنا ەسكەرتكەنبىز.
(!) پاندەميا مودەراتورى – مينيسترلىك تەك سەنبى-جەكسەنبىدە عانا ەمەس، مەرەكە كۇندەرى دە ستاتيستيكانى تولىقتاي جۇرگىزۋگە قاۋقارسىز. ماسەلەن، جەلتوقسان ايىنىڭ 1, 16, 17, 18-ءى جانە 19-ىنا، 1-4, 7 قاڭتار، 8 ناۋرىزعا تيەسىلى دەرەكتەر ەسەلەپ كەمىگەن. كۇزدىڭ ورتاسىندا سول كەزدەگى دەنمين-ءنىڭ رەسمي-ەرىكتى وكىلى باعدات قوجاحمەتوۆ ەكىنشى تولقىندا دەمالىس كۇنىنە قاراماستان ستاتيستيكانى تولىق كولەمدە جۇرگىزۋگە ۋادە بەرگەن ەدى. بىراق ءىس جۇزىندە ولاي بولماي شىقتى. 

بىلتىر 13 ناۋرىزدان بەرى COVID-19 ينفەكتسياسىن جۇقتىرعاندار قاتارى 229 مىڭعا، 1 تامىزدان بىلايعى كوروناۆيرۋس پنەۆمونياسى 50 مىڭعا جەتتى. ددسۇ دەرەكقورى مەن ۇلتتىق ستاتيستيكادا قازاقستاندا اۋىرعاندار سانى 279 مىڭنان اسقان. دەگەنمەن ۇكىمەت كوروناۆيرۋس پەن ونىڭ پنەۆمونياسىن ەكى بولەك ەسەپتەيدى.

الماتى قالاسىنداعى ايالداما. كورنەكى سۋرەت. فوتو: ەك / اندرەي حالين

پاندەميا باستالعالى جالپى ۆيرۋس جۇققانداردىڭ 5 مىڭى (كۆي+ / U07.1 – 2891, كۆي- / U07.2 – 659, ىلەسپە اۋرۋلاردان – 1450) قايتىس بولعان. الايدا قازاقستان بيلىگى بويىنان كوروناۆيرۋس تابىلسا دا، باسقا اۋرۋلاردىڭ سەبەبىنەن قايتىس بولدى دەلىنگەن 1450 ادامدى جالپى ستاتيستيكاعا ەنگىزبەيدى. بۇعان قارسى ساراپشىلاردىڭ سوزىنە قاراعاندا، كوروناۆيرۋستىڭ جاناما اسەرىنەن قايتقانداردىڭ جارتىسىنان استامىنىڭ سەبەبى قان اينالىمى جۇيەسىنىڭ اۋرۋلارى بولعاندىقتان، وعان ينفەكتسيا دەرت قوزدىرۋشى فاكتور رەتىندە ولىمگە اكەپ سوقتىرعان. ەسكەرەر جايت، مينيسترلىك كۆي- ستاتيستيكاسىن ەسەپكە الماس بۇرىن جىلداعىدان ءۇش ەسەگە وسكەن پنەۆمونيانىڭ 256 مىڭ جاعدايىنان (قاڭتار-شىلدە ارالىعىنداعى) كوروناۆيرۋستىق ءتۇرىن انىقتاپ-زەرتتەۋدەن باس تارتقان. ساراپشىلار وسى كەيستى زەردەلەگەن جاعدايدا شىنايى ەسەپ قازىرگىدەن الدەقايدا كوپ بولارىن العا تارتادى. دەمەك جوعارىداعى سان دا ناقتى بولماۋى مۇمكىن.

قازاقستان ۆيرۋس تارالۋى بويىنشا الەمدە Worldometers دەرەكقورى، دجونس حوپكينس ۋنيۆەرسيتەتى جانە ددسۇ تىزىمىندەگى 221 ەل مەن ايماقتىڭ اراسىندا 49-ورىندا تۇر.

وتكەن قىس مەزگىلىندە رەداكتسيا پرەزيدەنت توقاەۆ بىرنەشە رەت سىناسا دا وزگەرە قويماعان رەسمي ستاتيستيكاداعى كەمشىلىكتەردى تۇزەتۋگە مۇرىندىق بولدى. مينيسترلىك وكىلدەرى جانە ەسەپ جۇرگىزۋشى ماماندارىمەن اپتالاپ ايتىسۋعا تۋرا كەلدى.

وسى ۋاقىتقا دەيىن كۆي+ دياگنوزى بويىنشا جاڭا انىقتالعان ناۋقاستار ايماقتارداعى كورسەتكىشى كۇندەلىكتى، ال كۆي- دەرەگى تەك جيىنتىق ماندە بەرىلىپ كەلگەن.
مينيسترلىك رەداكتسيا تالابىنان كەيىن ستاتيستيكاداعى كەمشىلىكتى مويىنداپ، 26 جەلتوقساننان بەرى رەسمي حابارلامادا پنەۆمونيانىڭ ءبىر تاۋلىككە كەشىگىپ جاريالاناتىنىن راستاپ مەرزىمىن كورسەتەتىن بولدى. 2 اقپاننان كوروناۆيرۋس پنەۆمونياسى انىقتالعان ناۋقاستاردىڭ ايماقتارداعى كورسەتكىشى قوسا كۇندەلىكتى بەرىلە باستادى. ال اقپاننىڭ 18-ءى كوروناۆيرۋس پەن ونىڭ پنەۆمونياسىنان قايتىس بولعانداردىڭ ەسەبىن كۇن سايىن جاريالاۋعا كوشتى. بىراق سوڭعى ستاتيستيكادا مەرزىم جاعىنان قايشىلىق بايقالدى. رەداكتسيا مۇنى دا مينيسترلىككە بىرنەشە مارتە ەسكەرتۋگە ءماجبۇر بولدى. وسىلايشا كۆي+ پەن كۆي- ديگنوزىنان كوز جۇمعانداردىڭ تىركەلگەن كۇنى ەرتەڭىنە ەمەس، ءبىر كۇننەن كەيىن جاريالانىپ كەلگەنى بەلگىلى بولدى. قاتە دەگەنىمىز – اقپارات قۇرالدارى كۇندەلىكتى ستاتيستيكانىڭ ناقتى بولماۋىنان كوروناۆيرۋستان قايتقانداردى وتكەن كۇنگە تەلىپ حابارلاۋعا ءماجبۇر بولعان. 26 اقپان وسى ۋاقىتقا دەيىن كوروناۆيرۋستىڭ راستالعان تۇرىنەن «وتكەن كۇنى» قايتىس بولدى دەلىنگەن قاتە اقپارات تۇزەتىلىپ،  «الدىڭعى تاۋلىك» رەتىندە كورسەتىلە باستادى. رەسمي مالىمەتكە سۇيەنسەك، قازاقستان ۇكىمەتى تەك پتر ارقىلى راستالعان دەرەكتەردى ۋاقىتىلى جاريالايدى، ال قالعان نەگىزگى كورسەتكىشتەر (ياعني، پنەۆمونياعا شالدىققاندار، كوروناۆيرۋس پەن پنەۆمونيادان قايتىس بولعان ادامدار سانى – QT) بىر تاۋلىككە كەشىگىپ بەرىلەدى. بۇعان دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى اقپاراتتىق جۇيەنىڭ جەتىلمەۋى سەبەپ.

ۇكىمەتتىڭ 18 ناۋرىزداعى رەسمي مالىمەتىنە قاراعاندا، قازاقستاندا 90 مىڭ ادام كوروناۆيرۋسقا قارسى  رەسەيلىك «Sputnik V» ۆاكتسيناسىنىڭ العاشقى دوزاسىن العان.

"The Qazaq Times"