«Reytingte №1 Nur Otan, nege?» – Üş saualnamağa ortaq şama

Saylau qarsañında Nur Otan ieligindegi Nur Media holdingine qarastı Astana telearnası öz qarajatı esebinen bilik partiyasınıñ reputaciyasın ügitteytin saualnama qorıtındısın jariyaladı. Nazarbaevtıñ partiyası qatısı bar zertteulerde Nur Otan sayasi partiyalar reytinginde ünemi alğaşqı orındı ielenedi. Täuelsiz saualnama jürgizuge rwqsat etilmeydi.   

«Zertteu» qorıtındısın partiyalıq holdingtiñ qwramındağı Astana arnası habarlap, Liter jäne Azattyq Ruhy onlayn-basılımdarı jarısa jazdı.

Qosımşa: Nwrswltan Nazarbaev törağalıq etetin partiyanıñ bastamasımen 2008 jılı qwrılğan Nur Media holdingine Astana telearnası, Aiqyn, «Liter», Túrkistan, «Qazaqstan Temirjolşısı» gazetteri, Azattyq Ruhy aqparat portalı, NS jäne Orda FM radio arnaları qaraydı. Bwlar bilik partiyasınıñ sayasatın jii madaqtap-nasihattap otıradı.

Bağınıstı aqparat qwraldarınıñ dereginşe, 10 jäne 15 jeltoqsan künderi aralığında elektorattıñ köñil-küyin zertteu maqsatında jürgizilgen jobağa eldiñ 17 öñirinen 6,8 mıñ adam qatısqan. İrikteudiñ koefficient qateligi 2,1% şamasında.

«2021 jılğı 10 qañtarda Mäjilis jäne barlıq deñgeydegi mäslihat deputattarın saylamaq. Siz bwl turalı bilesiz be?» degen saualğa respondentterdiñ 65.4% «iä» dep jauap bergen. Atap öter erekşeligi, auılğa qarağanda qala twrğındarı beyhabar bolıp şıqtı. Onıñ işinde er adamdar jaqsı qwlaqtanğan. Al jas erekşeligine kelsek, 46 jastan asqan azamattar saylau turalı aqparattı jaqsı biletinin körsetken».

Respondentterdiñ 58,1%-ı saylauğa qatısudı josparlap otır. Auıl halqınıñ ülesi basım böligi (66,8%-ı), qalalıqtardıñ jartısı (52,6%-ı) saylauğa baratının aytqan. Osı sayasi nauqanğa qatısuğa nietti audioriyanıñ 74,2%-ı Nur Otan, 5,2%-ı «Aq jol»,  4,4%-ı Qazaqstan Halıq partiyası, 4,1%-ı «Auıl» jäne 2,5%-ı Adal partiyalarına dauıs bermek körinedi. Saualnama esebine säykes, qalğan 9,6% qatısuşı äzirge eşqanday şeşim qabıldamağan.

«Qoğamdıq pikir» wyımı jürgizgen zertteu qorıtındısı biliktiñ qolayına jağadı. Foto-skrin: Nur Media holdingine qarastı Azattyq Ruhy saytınan

Äleumettik saualnamanı partiyanıñ tapsırısı boyınşa «Astana-Zertteu» qoğamdıq qorı ötkizgen. Aşıq dereközdegi mälimetterge qarağanda, qordıñ biılğı tabısı kürt ösken. Ätirkül Eşimkanova basqaratın wyım qwrılğanına 12 jıldan asqan. Keyingi onjıldıqta, yağni 2010-2019 jıldar aralığında memleket qarjısına nebäri 2 mln teñgeden säl asa salıq tölegen «şağın käsipkerlik» sanatındağı wyım biıl tabısı molayıp, 6 mln teñge salıq qwyğan. Qor aldağı uaqıtta kemi eki märte osığan wqsas saualnama jürgizedi.

Osığan deyin, partiyalardıñ ügit-nasihatı bastalmay jatıp qaraşanıñ 12-si «Qoğamdıq pikir» zertteu institutı da «Astana-Zertteu» qorımen şamalas mälimdeme jasağan. Onda «Eger saylau kelesi jeksenbide ötkizilse, onda siz qanday sayasi partiyağa dauıs beresiz?» degen swraqqa saualnamağa qatısuşılardıñ köbi, yağni 72,1%-ı ädettegidey Nur Otan partiyasına (Aq jol – 5,1%; QHP (QKHP) – 2,9%; Auıl – 2,7%; JSDP – 2,3%; Birlik (Adal) – 1,9%; 13,0% – naqtı emes) dauıs beretinin «aytqanı» habarlandı. Aynwr Mäjitova jetekşilik etetin wyım qwrılğalı bergi jeti jıldıq täjiribesinde ärtürli ministrlikter men äkimdikterdiñ işki sayasat basqarmalarınıñ tapsırısın orındap keledi.

Äleumettik zertteulerdi jüzege asıratın «Qoğamdıq pikir» zertteu institutınıñ qarjısı saylau nauqanı artqan twsta, 2019-2020 jıldarı aytarlıqtay molayğan. Prezident saylauı bolğan bıltır 25 mln, al deputattardı saylau aldında biıl 26,8 mln teñge salıq tölegen. Osı kezge deyin wyım memleket qazınasına mwnday kölemde qomaqtı qarjı qwymağan. Sociologiya magistri Majitovanıñ üş birdey kompaniyası bar: «Qoğamdıq pikir» institut» jäne «Äleumettik-sayasi zertteuler institutı» QB, «Qoğamdıq pikir» zertteu institutı JŞS.

Sonımen qosa, Twñğış prezident küni qarsañında aqordaşıl sayasattanuşı, Nur Otan müşesi äri eñ beldi nasihatşısı, aldağı saylauda mäjilis deputattığına ümitker Erlan Sayırov özi basqaratın Euraziyalıq integraciya institutıñ osı taqilettes zertteuin jariyalağan. Barlıq aymaqtan 2,4 mıñ adamnıñ qatısuımen 20 qazan-5 qaraşa aralığında ötti delingen saualnamanıñ qorıtındısında da jeñimpaz –  «bilik partiyası». Naqtıraq aytqanda, Nur Otan – 72,3%, Auıl – 3,3%, Aq jol – 3,2%, QHP – 2%, JSDP – 1,6%, Adal – 1,4% respondenttiñ qoldauına «ie bolğan».

Äleumettanuşılar Nwr Otan partiyasınıñ monopoliyalıq ambiciyasınan halıq onı biliktiñ bir böligi retinde qabıldauğa mäjbür ekenin aytadı. Joğarıda aytqan mısaldarğa üñilsek, elde azamattardıñ sayasi közqarasın anıqtau jwmısın köbine bilikke jaqın sub'ektiler jürgizedi. Memlekettik satıp alumen ömir süretin aqparat qwraldarı arqılı keñinen propogandalauğa tırısadı.

Özge täuelsiz twlğalardıñ äleumettik jelilerde nemese basqa formada emin-erkin saualnama-ekszit poll jürgizuge qwqıqtıq negizde tıyım salınğan. Azamattıq belsendiler men qwqıq qorğauşılar mwnıñ Konstituciyağa qayşı keletinin äri oy-söz erkindigin şekteytinin aytadı. Degenmen Ortalıq saylau komissiyası men parlament ärtürli qwqıqtıq normalar arqılı täuelsiz-balamalı saualnama jasauğa tosqauıl qoyğan. Ädette internettegi jelilerdiñ kömegimen özinşe şağın monitoring wyımdastırğan belsendiler men blogerler jauapqa tartılıp jatadı.

Qazaqstanda saylau aldında halıq pikirin bilu maqsatında saualnama jürgizu tek osı salada 5 jıl täjiribesi bar zañdı twlğalarğa ğana rwqsat etiledi. Äzirge OSK-ğa 7 wyım ötinim berip, rwqsat alğan. Olardıñ qatarında «Qoğamdıq pikir» QB, «Demokratiya institutı» ğılımi-zertteu associaciyası QB, «Nwr Otan» partiyası, «Euraziyalıq integraciya institutı» JŞS, «Astana zertteu» QQ, «Pravo» QQ, «ŞQO-nıñ taldau jäne boljau institutı» JŞS bar. Bir eskere ketetin jayt, OSK tirkegen wyımdardan basqa kez kelgen zañdı jäne jeke twlğalarğa (qarapayım azamat, bloger, tanımal twlğa, aqparat qwralı, qoğamdıq wyımdar t.b.) qoğamdıq saualnama jürgizuge tıyım salınadı.

“The Qazaq Times”