Qıtay Qırğızstandağı käsiporındarınıñ qwqığın qorğaudı swrauda. Foto: Wikipedia

Qazan ayınıñ bas şeninde Qırğızstanda bolğan dürbeleñderden keyin Qıtay bwl eldegi käsiporındarınıñ qauipsizdigi turalı birneşe ret qırğız biligine qayrılıp, kepildik swradı. Osı aptada da Qıtaydıñ Qırğızstandağı elşisi qıtaylıq käsipkerlerdiñ müddesi men qwqıqtarın qorğaudı swrap Qırğız ükimetine qarata mälimdeme jasaptı. Qırğıs SİM jetekşisi Qazaqbaev eldegi birqatar qıtaylıq käsiporındardıñ jetekşilerin qabıldadı.

Qırğız aqparat qwraldarınıñ mälimetinşe, elde 170 şamasındağı qırğız-qıtay birikken käsiporındarı bar. Olardıñ 80 payızınan astamı energetika, tau-ken jäne öndiris salasında. Qazandağı dürbeleñde tau-ken salasında jwmıs istep jatqan 8 käsiporınğa şabuıl jasalğan edi. Solardıñ işinde Qıtay salımı bar Full Gold Mining jäne «Altınken» käsiporındarı köbirek zardap şekti.

Qazaqstandağı jağdaymen salıstıruğa kelmese de, Qırğızstanda da sinofobiyanıñ küşeyip twrğanı şın. Äsirese, Qıtay biliginiñ Şıñjañdağı az sandı wlttarğa jasağan qısımı Ortalıq Aziyada ksenefobiyanı küşeytti. Bwğan qosa, qazirgi indetpen qatar kelgen ekonomikalıq dağdarıs kezinde Qıtayğa bolğan bereşegin öteu Qırğızstan üşin auır tiip otır. Qarizin qaytara almasaq jerimizdi alıp qoyadı degen qorqınış qırğızstandıqtardıñ Qıtayğa degen senimzidigi men üreyin küşeytkendey.

Qıtaylıq kompaniyalardıñ jwmıs sapası men ekologiyağa tigizetin zardaptarı turalı da alañdauşılıqtar az emes. Bıltır Swltan-Sarı (Solton-Sarı) ken ornında qıtaylıq jwmıskerlermen jergilikti jwmısşılar arasında qaqtığıs bolıp, 21 adam türli zardap şekti. Al, ondağı qıtaylıq kompaniya öz qızmetkerleri men tehnikaların alıp elden ketuge mäjbür boldı.

Qırğız SİM basşısı qıtaylıq käsipkerlerdi qabıldağanda jılı söyledi. Ol qıtaylıq käsipkerlerdiñ eldegi öndiris pen sauda tarmaqtarın damıtıp, eldiñ damuına üles qosıp jatır dep ataptı. Bwğan qosa, Qıtay käsiporındarına jasalğan şabuıldarğa qatıstı qwqıqtıq twrğıda is qozğalatının da aytqan.

Qırğız-qıtay qatınası bizge tikeley äser etedi dep daurıqpasaq ta, Ortalıq Aziyadağı müddelestikti eskersek, bizge auılı alıs taqırıp emes. İrgeles elder men aymaqtardağı jağdaylarğa säl qarau erteñgi özimizdiñ künimizge nemqwraydılıq bolar edi. 60 millonnan astam halqı bar elderdiñ integraciyasın jedeldetu öñirdegi elderdiñ wzaq bolaşağı üşin asa mañızdı. Ökinişke oray qazir bwl ürdis qajetti deñgeyde bolmay otır.

“The Qazaq Times”