Aytısker Erjanat Bayqabaywlı.

Qıtaydağı eki millionğa juıq qazaqtıñ erke aqını atalğan Erjanat Bayqabaymen Atamekenine kelui jäne eki eldegi qazaq aqındarı men qazaq aytısınıñ jay-küyi turalı äñgimede bolğan edik:

– Qazaqtıñ aytısker aqındarınıñ biri jäne Qazaqstandağı qazaq aytıs alañına sırt köz  retinde bügingi aytısqa qanday bağa berer ediñiz?

– Öz basım, bizge jetip jatqan 1999-2000 jıldan beri qarayğı aytıstardı qaldırmay tıñdap kelemin. Ol kezde de öz däuirimen bir tolqın aytıs aqındarı şıqtı. Aytalıq, Mwhamedjan Tazabekov aytısqa teñeu alıp keldi, Mels Qosımbaev jıraulıq sarınnıñ sol kezdegi körinisin körsetkendey boldı, sonımen qosa, Orazalı Dosbosınov, Aynwr Twrsınbaeva  sındı aqındardıñ da jalındap şıqqan kezi. Amanjol Ältaev, Bekarıs Şoybekov tağı basqa bir top aqındar da aytısqa jan-tänimen keldi. Qazaq dalasınıñ är twsınan kelgen osı talanttı aqındar qazaq aytısın belgili bir deñgeyge köterip tastadı. Solardıñ işinde 2002 jılğı Aynwr men marqwm Orazalınıñ aytısı jäne Orazalı men Rinat Zaytovtıñ aytıstarı sol däuirdegi öresi biik aytıstardıñ qatarına jatadı. Men özim osılar arasınan Orazalı Dosbosınovtı arğı bette jürsem de özime wstaz twttım.   Orazalınıñ jañğırtqan Süyinbay maqamın özimşe qwbıltıp, onıñ aytıstağı özgeşelikterin özime siñiru arqılı Erjanat bolıp qalıptastıp, öz aytıskerligimdi tıñ deñgeyge köterdim desem boladı. Al bügingi aytıs turalı aytar bolsam, äzir de ne bir keremet aytıskerler şıqtı. Jandarbek, Rinat, Mwhtar, Qaynar tağı basqa da. Qaysı birin ayta bereyik, qarap twrsañız bäri de keremettey jaqsı aytıskerler.

Biraq meniñ oyımşa soñğı kezde bwl jaqtağı aytısta säl jasandılıq basım bolıp bara jatqanday. Biz aytısker bolğandıqtan bayqap otıramız, kim qalay dayındalıp keldi, kim qaysı sözin suırıp salıp ayttı, qaysı taqırıptı aldın ala dayındalıp jırlap şıqtı, tipti şappa-şap wstasqan aytısta da qaysı aqın äriptesin twzağına tüsirdi... mine osınıñ bäri basqağa bolmasa da bizge anıq bayqalıp twradı. Dwrıs, dayındalğan dwrıs, men de dayındalamın. Bireuge eki auız söz aytu üşin de iştey dayındıq bolatını sekildi, el aldındağı aytılatın sözge ärine dayındıq kerek. Biraq aytıs bastan aqır dayındıqpen ötse, onda ol aytıs emes qoyılım bolıp ketedi. Bwl beleñ osında ğana emes, Qıtaydağı qazaq aytısında da soñğı kezde bayqalıp keledi. Äsirese jas aqındardan.

Endi bwl jaqta aytıstıñ auditoriyasın keñeytu üşin aytıskerler men änşilerdi aytıstırıp, şou aytıs jasap jatır ğoy. Negizi aytıstı keñ kölemdi nasihattau üşin onday şaralarğa qarsılığım joq. Biraq, aytıstı qalağa äkelip tıqpalay bermey, qazaqı qaymağı bwzılmağan auıldarğa, audan, oblıstarğa aparıp dürkiretip ötkizer bolsa, onıñ berer äseri manağı şou aytıstan älde qayda keremet bolar edi. Qıtayda aytıs solay ötedi. Qazaqtıñ öneri, qazaq köbirek qonıstanğan aymaq, audandarda jeke-jeke öz mindetine alıp ötkizip keledi. Sonı osında da jasauğa boladı, biıl Qızılorda ötkizse, kelesi jılı bükil Qazaq eline sauın aytıp Atırau ötkizip degendey. Sonda, qalada ğana ötip jatatın aytısqa ayağı jetpey otırğan talay aytıs janküyerin tartuğa bolar edi.

Tağı bir bayqağanım, bwnda aytıskerlerdiñ top-topqa, jik-jikke bölinip ketken jağdayı bar eken. Anau  Jürsinniñ jüyrikteri, mınau pälenniñ aqındarı degen sekildi. Aytıs qazaqtiki bolsa, aytısker de qazaqqa ortaq. Onı eşkim menşiktep ala almaydı. Aqındardı üyirip alıp, qorğa bağatın eşteñe joq. Iä bersin, twrmıs jağdayın jasasın.  Köligin, päterin bergen şığar, jolın aşqan şığar, qajığa aparğan şığar – olardıñ jaqsılığı Alladan, qazaqtıñ aq batasınan qaytadı. Solay jasadım dep aqındardı öziniñ sözin söyletkisi keletinder bar. Olay qazaq aytıskerlerin topqa jikke böluge öz basım ökpelimin de qarsımın. Olarsız da qazaq aytısı joyılmaydı. Älem de üş qazaq qalğanşa, ekeui aytısıp bireui tıñdasa da qazaq aytısı joyılmaydı. Jüldeni maqsat etip aytısuğa bolmas, ärine endi eñbegiñ, qanşama ay jaradıñ, qanşa kün talığıp dayındaldıñ degendey. Biraq jüldeni barmaq bastı, köz qıstılıqpen beruge de qarsılığım bar. Aytıs halıq öneri bolğannan keyin ol izgilikke, ädilettilikke qwrıluı kerek emes pe!

Al, bwndağı aytıstıñ bastı erekşeligi retinde şeñber qoyılmaytındığın aytar edim. Aqınnıñ ne aytqısı kelse sonı aytuğa erik beriletindigi özime qattı wnadı. Al bizde olay bolmadı, bizde tek bir ğana partiyanıñ qoldauında ötetindikten, sonıñ ügitşisi retinde, odan alqıp söz aytuğa kelmeytin şeñberimiz bar.

– Şeñber demekşi, aytısta ayta almay kettim au degen «ättegen-aylar»  boldı ma?

– Ärine, «ättegen-ay» köp boldı. Tilimniñ wşı qayırılıp jelkeme baylanğanday talay kezder boldı. Sayasattı jırlaysız ärine, nanın jep otırmız, tikeley jamandığın körip otırğanımız joq. Qıp-qızıl sayasattı jırlağan aqınar da boldı, biraq halıq onı qabılday almaydı.  Men endi auıldıñ balası bolğannan keyin de, auıl jwrtınıñ qal-küyin tolıq sezinip-bilem desem artıq emes. Aqparat jüzinde bılay degen dünieniñ olay emes ekenin, şın mänisinde basqaşa bolıp jatqanın anıq bayqap otıramın. Özim malşınıñ balası bolğasın da, eginşi-malşı qazaq arasında köp jüremin, olardıñ da «ättegen-ayı» bar. Auılda qanşama qazınalı qarttar bar, altı ğasırdıñ tarihın audarıp jatqa aytatın. Äkim qaralar solardan ökilder saylasa ğoy deymin iştey.  Sonday adamdarmen köp äñgimede bolam, olar arız-armanın qwdayğa jetkizip bererdey mağan aytadı, onı men kimge barıp aytayın? Sosın aytıstarda öleñge aynaldırıp aytamın. Öleñ, tolğau, änge aynalmasa, tağı seni işiñdegi dertke aynaladı.

Key närseni şeberlikpen astarlap aytıp ketuge boladı. Ükimetti maqtay otırıp, halıqtıñ arman-tilegin sınalap aytıp jibergen kezim de boldı. Birde: «Esektiñ estu tüysigi älsiz boptı, qwlağı qanşa wzın bolğanımen» dep, el tilegin tıñdamaytın şendilerdi şenegenim bar. Ol jerde neni aytıp otırğanımdı tıñdağannıñ bäri bilip qabıldap otırdı. Sol sekildi, sen jamansıñ dep aytqannan köri, astarlap otırıp öñmeninen ötkizip jiberuge boladı.

– Qıtaydağı qazaq aytısınıñ jäy-küyi turalı mwndağı oqırmandarğa tolıqtırıp ayta ketseñiz. Ondağı ükimettiñ qoldauınan tıs, biliktegi qazaq azamattarınıñ qoldau körsetui qanday?

– Qıtaydağı basqa wlttardıñ tanımında qazaq wltı men aytıs bir wğım bolıp qalıptasıp ketken. Aytıskerlerdiñ abroy bedeli el arasında änşi-küyşi, baluan-batır, bay-bağılanıñnan älde qayda joğarı. Bwl sözimniñ bir ötirigi joq. Ondağı qazaq – aqını sözden, baluanı beldesuden jeñse, jüyrigi bäygeden kelse quanatın qazaq.

Qıtaydağı qazaq aytısı, sol elde bolıp ötken «Mädeniet revolyuciyası» deytin bwrqasın jıldarda üzilip qalğan edi. Keyin QHR sayasatı oñalıp, wlttardıñ mädeni ömirin bayıtu, wlttıq qwndılıqtarın jañğırtu turalı arnaulı bağdarlamalar qabıldandı. Sodan keyin barıp, halıq arasınan Qwrmanbek Zeytinğazıwlı, Jamalhan Qarabatırqızı sındı ay mañday aqındar aytıs sahnasına qırıq neşe jasında köterildi. Olar şığa salısımen aytıs arqılı berekeni, tatulıqtı, jaqsılıqtı tu etip köterdi. Äne solardıñ salğan izderi keyingi aytıskerler arasına ülgi bolıp qaldı da, keyingi şıqqan aytıskerlerde berekeden ajırağan joq. Men körgen aqındardıñ bäri de adamgerşilikti, joğarı kisilikti jandar edi, auzınan şıqqan öleñi qanday bolsa özi de sonday bolatın.

Ol jaqtağı basşı ağalardıñ qoldauı turalı aytar bolsam, «öz-öziñdi sıylasañ, jat janınan tüñiler» deydi ğoy. Ömirde aldıñda qoldauşı ağalardıñ bolğanı qanday jaqsı?! Key aqındardıñ auzında «basşı jaman, äkim jaman, patşa jaman, ministr jaman» degen sözder bar. Öz basım oğan kelispeymin. Bizde äkim bolğan, uäli bolğan (oblıs äkimi), avtonomiyalı region därejeli basşı bolğan ağalar boldı, solardıñ aldın kördik. Şın mänisine kelgende, Qıtayda qazaq aytıs öneriniñ keñ kölemdi nasihattalıp jatqanı sol ağalardıñ arqası. Janäbil aqsaqal, Qıdırbay aqsaqal, Ashat Kerimbaywlı qatarlı ağalarımız aytıs üşin jüreginiñ jartısın berdi. Qwrmanbek, Jamalhan sındı aqındardı aq ordasınıñ törine şığarıp, atınan tüsip berdi desek artıq emes. Sol ağalar ükimetke qayta-qayta hat jazıp, ülken jinalıstarda aytıp, qazaqta osınday bir halıqtıq önerdiñ bar ekenin, onı qoldau kerektigin aytıp, resmi bağdarlamalarğa engizdi.

Sonıñ arqasında Şınjañ ölkelik aytıstan tartıp, är bir oblıs, aymaq, audan tipti qazaq qonıstanğan şağın auıldarğa deyin merzimmen aytıs ötip twratın boldı. Oblıs därejeli aytıstarda mıñğa juıq dästürli kiiz üyler tiglip, birneşe kün qatarınan wlan asır toy boladı. Jañağı joğarı därejeli basşı ağalar özi kelip qatısadı sol aytısqa. Tabjılmay otırıp, aqındardıñ jekpe-jegin tamaşalaydı. Atınıñ ayağı jetken qazaq qalmay kelip qatısıp, öner tamaşalaydı. JOO-nıñ diplomın beretin «Aqındar klası» deytin oqu ornın da aşıp berip, qanşalağan qazaq aqındarı sonıñ arqasında bilim öresi köterilip, memlekettik qızmetke twrdı. Aytıs üşin ol jaqtağı basşı bolğan  ağalardıñ etken eñbekterin aytsam öte köp.

Sonıñ däleli retinde özim körgen bir ğana isti aytıp bereyin. Altay aymağında kezekti bir aytıs ötkeli jatqanda, sondağı negizgi bilikti wstap twrğan özge wlttan bir basşı twrıp: «Aytıstı nege ötkize beremiz? Anau jaylauğa aparıp aytıs jasaymız, mıñğa juıq kiiz üy tigemiz, sahna jobasınıñ özine milliondap qarjı ketedi, mıñdap qoy, jüzdep tay soyıladı eken, jol şığını tağı bar... Ötkizsek qalada ötkize salu kerek» degen pikirin aytıptı. Sol jerde aymaq uälii bolğan qazaq ağamız, avtonomiyalı regiondağı joğarı basşı Janäbil Sımağwlwlı aqsaqaldan bolğan jaydı aytıp nwsqau swraydı. Sonda Janäbil aqsaqal twrıp: «Joq, aytıstı dürildetip ötkize ber, biz joğarıdan arnaulı qarjı bosatamız. Bükil Şınjañğa sauın ayt.  Onday közqarastağı adamğa tüsindirip ayt – qayta osı aytıstıñ aymaqqa zor tabıs äkeletinin; körşiles oblıs, aymaqtar qwr kelmey toylığımen, berekesimen keletinin; Memlekettiñ jer jerinen turister keletinin, saharadağı qazaqtı ükimettiñ jiınına qualap äkelseñ de kelmeytinin, aytıs deseñ atı jetken qazaqtıñ bäri jinalatının tüsindir», – dep aytıp, arnaulı qarjını bölip, joğarı ükimetten arnayı özi de kelip sol aytıstıñ bası-qasında boldı.  Dübirli jiındı bastau sözin özi söylep: « Qazaq aytısın nasihattau, qorğau Ortalıqtıñ (Beyjiñ) bağdarlamasına engen. Tipti BWW-ğa da joldama aldı. Sondıqtan keybir joldastar bögde közqarasta bolmasın, jer betinde üş qazaq qalğanşa aytıs toqtamaydı, aqın degen adamzattıñ ortaq wlanı, otannıñ ügitşisi»,  – dep eki tilde söz söylep, aytıstı damıtuğa sara jol salıp berdi.

Men özim Qwrmanbek Zeytinğazıwlı, Jamalhan Qarabatırqızı, Berdihan Abay, Bübimäri sındı ağa buındardıñ jırın jattap, solardıñ täliminde, közi tiri marqasqalardıñ etegine oralıp, baladay erkelep östim. Közi jwmılıp ketken köptegen maytalman jüyrikterdiñ aldın körgenim özimniñ bir baqıtım dep bağalap kelem, aytıs sayın auzımnan tastamay aytıp jürem. Közim körgen Qwrmanbek atam bolsın, Jamalhan, Bübimäri apalarım bolsın bwlar bir bir mektep, älem qazaqtarına ortaq ayboz aqındar dep ayta alam.

Al odan keyingi Qayrat Qwl-Mwhammed bastağan bir buın boldı. Keyin Erkin İliyaswlı, Şäken Rahmetollawlı, Äbdiğani Bäziljanwlı bastap bir tolqın aqındar şıqtı. Qazaq oblısındağı üş aymaqtan Mwral, Zura, Ayğanış, Şwğıla t.b. bäri osı tolqınğa kiredi. Osınday tolqındardıñ aldında köş bastaytın bir-bir marqasqası bolatını zañdılıq eken. Jañağı aytqan Qwrmanbek, Jamalhan, Erkinder basınan baqayına deyin twnıp twrğan öleñ bop ketken kisiler edi. Qayrat Qwl-Mwhammettiñ erekşeligi jıraulıq sarınımen, öleñdi tört ayağın tik bastırıp aytadı. Aqınıñ qaysı dese mine deytindey bilimdiligimen dara bolıp qaldı. Erkin İliyas qazaq aytısına körkemdik biik öre äkeldi. Men Erkin ağanı aytıstağı qazaqtıñ Omarğazısı (O.Aytanwlı) dep tanimın. Ömirden erte ketti, biraq, qazaq aytısına qosqan ülesi öte köp. Al, Şäken bolsa nağız jekpe-jektiñ aqını. Äbdiğani ağam bolsa nağız bayağınıñ sal-serisi sekildi, aqındığı men azamattığı boyınan qatar bayqalıp twratın edi.

Keyingi men qatarlı aytısker aqındar arasında Nağıman Şoqanwlı men Wlarbek Minathan, Qanatbek Zeytollawlı, bwlar endi alaman şabıstıñ aqındarı. Tañdı tañğa jalğap, qanşa aytıstırsañ da bwrlıqpaydı. Qalihan Qabdirasul, Jamiğa Däuletqızı, Erlan Amanqoja sındı jüyrikter şıqtı, bäri öz biigi men öz jolın tauıp, aytısta keremet öner körsetip jür. Oral Bökbay degen aytısker bauırımız boldı, ol da qazirgi «men» degen aqındı qalpaqpen wrıp alatın aqın. Biraq, aparat salasında eñbek etip jür. Olardan bölek, «El işi –altın kenişi» demekşi, auıldarda, el arasında talay-talay boztarlan jüyrikterdi, aytısa tüskende aldıñdı orap ketetin talay aqındı közimmen kördim. Sanatbek Taudaywlı deytin aqın boldı, el arasında aytısıp jürip, keyin ülken alamandarda top jardı. Sol jäne Quanışhan degen ağamız bar, jay bir ortada aytqan öleñin jazıp alıp, osında özge aqındardıñ öleñimen salıstırsañız sap söz öneriniñ jauharı ekenin birden bayqaysız. Ol jaqtağı qazaq jerin tügel aralap dämin tattım, sonda jolıqtırğan ne bir aqındar boldı. Auıldıñ altı auızı retinde aytqan jırın estigeniñizde, öleñiniñ salmağınan janıñızdan tüñilesiz tipti.  Tanılmay jürgen ne bir talanttılar bar, sol qazaqtıñ auıldarında.

– Eki eldegi qazaq aytıskerleriniñ barıs-kelisi, baylanısı qalay?

– 2004 jılı Orazalı Dosbosınov pen Aynwr Twrsınbaevanıñ barıp, Erkin İliyaswlı men Şäken Rahmetollawlı sındı aqındarmen aytıstı. Qazaq elindegi aqındardıñ ol jaqtağı alğaşqı qadamı sol boldı.  Keremet aytıstar jasap, jwrttıñ meyirin qandırıp qayttı. Sonda, özderimen aytısqa tüsken Erkin, Şäken ağalarımızğa joğarı bağasın berip, razı bolıp attanğan edi.  Al 2006 jılı änşi Ädil Silämhanwlınıñ wyımdastıruımen, bir top önerpazdarmen birge Sara Toqtamısova bardı. Ol jolı Saramen men aytısqa şıqtım. Kelisip aytıspadıq, kezdesip tanısa salıp aytıstıq,  keremet qız-jigit aytısı boldı. Halıq süyip tıñdap, bir jelpinip qaldı.

Bwl jaqtan barğan qay-qaysı aqındardan swrasañız da, sol jaqtağı aytıstıñ tıñdarman-körermenderine erekşe süyinişin aytadı. Bäri de: «Mwnday şın jüregimen, qızu ıntasımen berilip keletin körermen boladı dep oylamadıq. Nağız tıñdauşısı bar sender baqıttı ekensiñder», – dep bizge aytatın. Menşe mwnday körermen Qazaq elinde de bar. Tek aytısqa qolı jetip kele almay jatqan auıldı jerlerde, saharağa alıp barsa, qızu qandı, şın peyildi körermender köp boladı dep oylaymın.

Al, biraq Qazaq elindegi aqındarğa bir «ättegen-ay» deytinim – bizdiñ tarihımız ben tarihi twlğalarımızdı qazaq tarihınıñ bir bölşegi retinde elestete bilmeydi. Aytalıq, Er Jänibek, Aqıt qajını aytsañ, ol kim deydi. Qanı bir, birge tuğan bauırınıñ ötkeni men keşkeni turalı bilmey jatadı. Eger aytar bolsaq Aqıt qajı Wlımjıwlı qazaq tügil adamzatqa ortaq twlğa dep, twtas Qıtay moyındap otır. Kerek bolsa bwrınğı Qıtay ükimetiniñ türmesinde qazaq üşin bası ketke bozdaq. Temir tormen bölinip bir auıq alıstap qalsaq ta, biz barınşa qazaq dalasınıñ tükpir-tükpirindegi twlğalardıñ ömiri men eñbegin jatqa aytıp östik. Altay da jatsaq ta, Atıraudağı, Edil men Jayıqtağı, Sır men Qaratau, Arqa men Alatau arasındağı twlğalardıñ eleulilerin jırımızğa qosıp, sondağı eldiñ qwlağına siñirip otıramız.

Bwrqasında bölinip qalğanımız bolmasa, biz de qazaq tarihınıñ bir qwramdas bölegimiz. Mwndağı aştıqtı, soğıstı körmedik desek te, onda da zwlmat soğıs pen aşarşılıqtı kördik. Tipti jartımız jerdiñ astında qaldı. Anau Gimalay asıp, bügingi Europa qazaqtarı atalıp jürgen de keşegi bizden ketken köş bolatın. Osınday qandı tarihımızdıñ bar ekenin, qazaqtıñ onda da nebir «Qazağım» dep ketken bozdaqtarın qazaq aytıskeri retinde bilmey qalu, qalay boladı? Altaydıñ arğı betinen bastalatın Ertistiñ boyında qanşalağan qazaqtıñ nar twlğalı adamdarı ömirge keldi. Ertis Ertis bolmasa Sal Birjan bara ma, Estay aqın Ertisti boylap än sala ma?! Ağa swltan Qwnanbay barğan Ertis, özinde meken etken qazaqtı arıstan wldardan kem etken joq. Kerek dese, men de sol nar twlğalar tuğan Ertistiñ eñ twnığınan su iştim dep maqtanıp aytuıma boladı. Aytayın degeniñ özimizden keyingi wrpaqqa sıylastıq, qwrmetimizben ülgi bolıp, qazaqtıñ älemniñ qay jerinde jürse de ajıramas bir bütin twlğa ekenin tanıtuğa tiispiz dep oylaymın.

– Sol jaqtağı qazaq önerpazdarınıñ Qazaq eline köptep kelip, ruhani ömirimizdi bayıtuğa ülester qossa, qazaq köşiniñ jandanuına ülken äserin berer me edi. Ondağı qazaq önerpazdarın ne wstap otır dep oylaysız?

– Birinşiden, ärkimde är türli jağdaylar bolıp jatadı, jeke basındıq. Sodan da bolar, qısqa jibi kürmeuine kelmey jatadı. Negizgi sebebi, ol jerde de önerdi qoldau men qajetsinudiñ barlığı. Qazaq önerpazı retinde men ondağı ükimettiñ eş bir jamandığın körgen joqpın. Önerimizdi qoldadı, aytısımızdı dübirletip ötkizip berdi, halıqtıñ erkesi boldıq. Öz basım sonıñ bärin qaldırıp, bir jola Qazaq eline qonısımdı küregeli kelip twrmın.

Ärine qazaq öneriniñ ökili retinde, qazaqtıñ eline, qazaqtıñ memleketine ese qossa ol bir ğanibet qoy. Biz kelsek alayıq dep emes, bereyik dep kelemiz. Qwl bolayın dep emes, wl bolayın dep kelemiz. Keyde osındağı keybir jağdaylardıñ sol jaqtağı qazaq önerpazdardıñ jabal kelip, irge teuip, eñbek etuine keri äserin berip jatadı. Özgeniñ arasında ör köñilin jıqpay jürgen qazaq, qazaqtıñ elinen tek meyirim men ıstıq qwşaq qana kütetin bolsa kerek.

Olay bolsa, öziñizdi ata mekenge alıp kelgen küşti ne dep körseter ediñiz?

Bala kezde Qazaqstannan barıp bilim alasam, sol topıraqtıñ dämin tatıp suın işsem degen arman boldı. Keyin aytısqa qatıstım, mwnday kelip oqu armanım keşeuildep qala berdi. Er azamat bolıp, jer körip, el tanıdıq. Oñ solımızdı bildik. «Esiñ bar da eliñdi tap» degen jüyeli sözge jığılıp Qazaqstanğa bir jolata at basın tiregen jayım bar. Ärine, bir ğana sağınışım tuğan jer. Ol da meniñ ata mekenim. Berisin aytqanda altı babamnıñ bası jatqan, türkten tartıp qazaqqa deyin, köşpeliniñ qordalı ordası bolğan meken. Osında kelip qonıs tepken är qazaqtıñ kökireginde de sızdap twratın osı närse dep oylaymın. Ärine, oğan biz jazıqtı emespiz. Zamanımız solay bolğan şığar.

Sol mekende bayağı añqau, añğal, daladay darqan, tau minezdi qazaq bolmısı twp-twnıq küyde saqtalıp twr. Endigi jerde qalay bolatını belgisiz. Qazaqtıñ bayırğı minezi, qonaqjaylığınıñ bäri, bäri saqtalıp keledi. Kişkentay künimizde, şeşelerimiz, jeñgelerimiz üydegi jılı-jwmsaq, tätti-tärmekti bizden qorıp – «Bwnı jeme, qonaq kelgende qonaq jeydi. Kisi kelgende beremiz», – dep otıratın. Äjelerimiz, atalarımız janı qinalıp auırıp jatqanda, «Ey, Täñirim, osı beynetti, osı auırudı men ğana köreyin, bar azaptı menimen birge jiber, beyitime birge ala keteyin, wrpağıma jaqsılıq ber!» dep jatatın. Äne sonday qazaqı jandardı endi köremiz be, körmeymiz be!

Bwndağı eldiñ bar jaqsı tilegin tilep keldim, öse bersin dep, öne bersin, körkeye bersin dep. Kele salıp, key auızdan bilikti jamandağan sözderdi de estisiñ, biraq şettegi qazaq bäri bir sol «Qazaq biligi» degen sözben marqayıp, maqtanıp jüredi. İştey demeu köredi. El basın da, aynalasındağı el qamı dep şın jüregimen berilip, eñbek etken el ağaların şettegi qazaqtar jaqsı körip twradı. Öz basım da sol köñilmen kelgen qazaqpın. Sondıqtan, Alatauğa arqa süyep, Arqadan samal jwtqan az qazaqtıñ şañırağı biik bola bersin. El basımız da, elimiz de aman bolıp, eñsemiz alasarmay beybit zamanda ömir süre bereyik degen aq köñilden şıqqan tilegim bar.

Atamekenge ala kelgen tartuım retinde, önerim men şığarmaşılığımnan qazağıma şaşqan şaşuım retinde 25 naurızda jekelip keşimdi bergeli otırmın. Bar qazaqtı sol keşke şaqıramın!

–       Swhbatıñızğa rahmet! Öner jolıñızğa qazaq deytin eliñizdiñ aq batası dari bersin!

Äñgimelesken: Estay Bojan

“The Qazaq Times”