Zañğa tiisti özgerister engizilmey, qandastardıñ qwjattıq mäselesi şeşim tappaydı

Köşi-qon men qandastarğa azamattıqtı jeñildetilgen jolmen beru turalı zañ-erejelerge özgerister engizbey, atamekeninde «qaşqın» atalğan qandastardıñ qwjattıq probleması şeşilmeydi! Keşe, Almatı qalasında naqtı qwjattıq mäseleleri bar qandastar men köşi-qon mekemeleriniñ jäne ükimettik emes wyım ökilderiniñ kezdesuinde osınday qorıtındı jasaldı. Bwl kezdesudi «Adırna» qoğamdıq birlestigi wyımdastırğan bolatın.

Birneşe jıldan beri, Şınjañdağı sayasi jağdayğa baylanıstı Qıtaydağı qazaqtardıñ jäne sol elden atamekenge oralğan qazaqtardıñ qwjattıq mäseleleri kürdeli problemanıñ birine aynaldı. Qandastardıñ azamattıq aluı eki el arasındağı birqatar qwjattıq räsimdeulerdi qajet etetindikten, ol jaqtağı qısımnıñ artuı elge kelgen qandastardıñ da QR azamattı boluına özindik nwqsanın jetkizdi. Bıltırdıñ özinde 50 mıñğa juıq qandasımızdıñ qwjattıq mäseleleri bar ekeni mälim boldı. Qoğamdıq wyımdar men azamattıq belsendilerdiñ at salısuında, belgili deñgeyde nätijeli jwmıstar da atqarıldı.

Degenmen, mäselege tereñdey üñile tüskende, osınşama adamdı sarsañğa salğan mäseleniñ sebebi tek qana Qıtaydağı sayasi jağdayğa ğana baylanıstı emes ekenin, keybir bir-birine kereğar zañ-erejelerdiñ de mäseleni qiındatıp otırğanın bayqaladı. Bwl äsirese qwjattarınıñ merzimi ötip ketken jekeler üşin köbirek qiındıq tudırıp otır.

Aşalay aytatın bolsaq, QHR pasportınıñ jäne jeke kuäliginiñ merzimi ötip ketken köptegen azamattar Qıtaydağı jağdayğa baylanıstı şekaradan ötip, qwjattarın qaytalay jasatuğa mümkindigi bolmadı. Al, merzimi ötip ketken qwjattarmen QR azamattığın alu bizdiñ zañımızğa da sıymaydı. Bıltırdan beri osınday jaramsız qwjattarmen ne Qıtayğa öte almay, ne Qazaqstan azamatı bola almay, zañ-erejelerdiñ arasında qıspaqqa tüsken qandastardıñ mäselesi baspasözderde köterilip, belgili deñgeyde jeñildikter de aldı. Aytalıq, QR SİM tarabı men Qıtay elşilikteriniñ selbesuimen osınday jekelerge QHR jeke kuäligi men pasporttarı jañartılıp berildi, tiisinşe bwrınğı vizası men şekaradan ötkeni turalı tañbaları bar qwjattarı jaramsız etildi.

Al, endi erejelerdiñ qayşılığı da osı jerde bayqaldı. Bizdiñ zañğa say eşbir vizasız, şekaradan kirgeni turalı tañbası joq qwjattarmen QR azamattığına qabıldau mümkin emes. Qwjattarın jañartqan twlğalar (QHR azamattarı) zañ boyınşa sol elge barıp, Qazaqstan Respublikasınıñ konsuldıq qızmetinen viza alıp jäne şekaradan kirgen tañbasımen qaytıp kelui kerek. Alayda, vizası bar qwjattarı jaramsız bolğan azamattar üşin jaña qwjatpen şekaradan şığu qalıptı rejimde jüzege aspaydı. Zañğa say olardı deportaciyalau kerek, al deportaciyalanğan adam QR şekarasın keminde bes jıl işinde qayta attay almaydı. Qazirgi Qıtaydağı jağdayğa baylanıstı ol jaqta 5 jıl twrıp, qayta elge kele aluına eşkim de kepildik bere almaydı. Barınşa qısqaşa bayandağanda jağday osılay.

Keşegi kezdesude, Almatı qalalıq Äleumettik äl-auqat basqarması köşi-qon böliminiñ basşısı Gülbaram Temeşqızı men DQQ Almatı qalalıq filialınıñ basşısı Ayböpe Maqwlbekqızı da qandastardıñ qwjattıq qiınşılıqtarın şeşu üşin qatıstı zañdarğa özgeris engizu kerek ekendigin quattadı.

Tağı bir ayta ketuge tiisti jağday – jergilikti inspektorlardıñ qızmet sapası jäne olardıñ qandastarğa wstağan poziciyası memleketimizdiñ egemendik alğannan beri jürgizip kele jatqan sayasatına say emes. Äsirese, oblıs, audandardağı köşi-qon basqarmalarında «töreşildikke» berilgen, öziniñ qwziretin asıra paydalanğısı keletin inspektorlardıñ äreketi turalı är retki bas qosularda aytılıp jatadı. Bwnday jağdaylar köbinde, Almatı oblısınıñ audandarında köptep kezdesetinin ayta ketu kerek. Tipti,  Almatı qalasında 5 jwmıs küninde dayın bolatın «Oralman kuäligi» Almatı oblısınıñ ortalığında bir ayğa juıq uaqıtta äzer beriledi. Keybir orındarda deldaldarmen astasqan inspektorlar maqsattı türde qwjattardı qabıldamay, deldaldarğa jüginuge itermeleytinin aytadı.

Naurız ayında, twñğış prezidentimiz Nwrswltan Nazarbaev qwjattıq qiınşılığı bar qandastarğa keşirimmen, jeñildetilgen türde azamattıq beru turalı arnayı tapsırma bergen de edi. Sonıñ özinde keybir mäseleler zañ-erejelerdiñ bir-irine qayşı boluınan jüzdegen adamdı sarpaldañğa salıp otır.

Mäseleni şeşu üşin zañ erejelerdi özgertuge wsınıs hattar qatıstı qwzırlı orındar men ükimettik emes wyımdar tarabınan talay märte jazılğan. Alayda, bwğan zañ şığaruşılarımız belsendilik tanıtpay otır. Bwl rette, «Otandastar» qorı, «Elamanatı» jäne «Adırna» sekildi qoğamdıq birlestikterge tikeley deputattarmen kezdesu wyımdastıru turalı wsınıs berer edik.

“The Qazaq Times”