Kesip aytuğa boladı – bizdiñ ömirimizge asa qaterli jansızdar kirip aldı. Olar köp ötpey bizdi öz qoğamımızdan ığıstırıp, adamzat toqırauın alıp kelui mümkin. Adamdar öz qiındıqtarımızben äure bolıp jatqanda, olar organizmderge tiesili birtindep damu procesin jasap, bizden älde qayda quattı küşke ie bolmaq. Bwl mistika emes. Olar sizdiñ aynalañızda, üyiñizde, öziñizben birge jür. Biz öz qoğamımızğa tolıqtay ornata almağan izgilikti olardan köre almasımız anıq. Eñ qızığı, bwl qaterli jansızdardı öz qolımızben jasap şıqtıq.
Aldağı säuir ayında älemde zor jañalıq bolğalı twr. Ol –Kaliforniyadağı Abyss Creations kompaniyası jasağan birinşi wrpaq äyel jınıstı robottardıñ paydalanuğa beriletini. Jaqında kompaniya bwnday äyel robottardıñ sätti türde äzirlenip bolğanın habarladı. Harmony atalatın bwl «äyelder» köptegen adamdıq qasietterge ie. Aytalıq, olarda emociya bar. Informaciya men bwyrıqtar qabılday aladı. Tipti, üyrenu, igeru qabletterine de ie. Kädimgi adam tärizdi jasalğan Harmony «äyelderiniñ» terisi de adam terisinen aumaydı. Tipti, olardıñ işine jılıtu mehanizmi ornatılıp, adamnıñ dene temperaturasına wqsas temperaturanı saqtap twradı.
Harmony "quırşaqtarınıñ" eñ körnekti erekşelikteri damıtılğan AI jüyesi ornatılğan. Bwl qazirge deyingi eñ damığan jasandı intellekt bolıp sanaladı. Ol üyrenudi jalğastıra aladı. YAğni, siz üyretken näzik te kürdeli bilimderdi este saqtaydı jäne arı qaray damıta üyrenuge qabletti. Ol sizge adam damuınıñ şınayı beynesin sezindire aladı. Bwl robottardıñ nege paydalanılatını tüsinikti. Bastapta adamdar oyınşıq, jansız serik nemese suvenir retinde qoldanbaq. Ärine, jınıstıq qajettilikti öteu üşin de paydalanatın boladı. Sebebi, Harmony «äyelderin» jasaudağı eñ bastı maqsat osı bolsa kerek. Qwnı 5 mln teñge twratın Harmony «äyelderi» 12 türli twlğalıq erekşelikte şığarıldı: añqau, meyirimdi, seksualdı nemese müläyim beynedegi «äyelder» bar. Sezimtal, yağni sezu qabletine ie emociyalı Harmony «äyelderi» birte-birte sizdiñ ömiriñizde kem bolsa bolmaytın zatqa aynaladı. Beyne wyalı telefondar sekildi.
Bügin bwlay dep aytuımız ersi köringenimen, aldağı uaqıtta qalıptı jağdayğa aynaluı ıqtimal. Tipti, bolaşaqtağı bizdiñ deputattar olardıñ «qwqığın» qorğap özek jırta ayğaylauı, solar turalı arnayı zañ şığaruı mümkin ğoy. Adamzat qoğamınıñ damu bağıtına qarağanda, onday isterdi kütuge boladı. Bir jınıstı nekeni zañdastırğan elder qanşama. Osıdan 50 jıl bwrın bwl qanday is edi?! Harmonymen üylenudi zañdastıru, tipti azamattıq jeke kuälik berip, «qaytıs bolğanın» dini saltpen jerleui mümkin bwl adamdar. Özimiz jasağan quırşaqtarğa özimiz qalay qızmet etip ketkenimizdi bilmeytin bir qoğam kele jatqanı anıq.
Tek bwl ğana emes, ğılımda bolıp jatqan jañalıqtarğa säp-salıp otırsañız, jasandı intellektterdiñ, robottardıñ barğan sayın damıp kele jatqanına köz jwmbaysız. Aytalıq, Al'fa Go (Alpha GO) şahmatşısı. Bwl bir türli Go şahmatın oynauğa jasalğan jasandı intellekt. Logikalıq üstel şahmatında qazir Al'fa Go älemniñ eñ üzdik şahmat patşalarımen 60 oyında tolıqtay jeñiske jetken. Eger Al'fa Go-nı adamdar jasap şıqqanın bilmegenimizde onı «Qwday» atauımız mümkin edi. Qazirgi tañda Al'fa Go-nı Go şahmatında jeñetin adam joq. Onıñ tağı bir erekşeligi – öte jıldam. Neşe jüzdegen jüris jolına birneşe sekuntta-aq şeşim jasay aladı.
Adamzat qoğamına Harmony, Al'fa Go-lardan bwrın robottar enip ketti. Mercedes-Benz, Toyota, Tesla qatarlı iri avtokölik kompaniyalarına qarañız. Bükil öndiristik jüye tolıqtay robottarğa jüktelgen. Alıp kompaniyanıñ qızmetkerlerinen köri robottarınıñ sanı köp. Bärimiz qoldanatın wyalı telefondarğa qarañız, olar da bir türdegi damımağan jasandı intellekt sanaladı. 2018 jılğı Qısqı olimpiadağa robot audarmaşılar qızmet körsetpek. Medicina salasında key kürdeli de näzik otalardı robottar jasaydı. Tipti, olar jasağan otanıñ sätti bolu mölşeri adamdardan älde qayda joğarı.
Adamdarda jauızdıq, özimşildik, älsizdik, küyreuiktik, tartınşaqtıq, jalqaulıq, aynığış twraqsızdıq bolatını belgili. Toyımsızdıq sekildi tolıp jatqan kemşilikteri de bar. Al, robottarda ol joq. Olar – adal, sizden demalıs talap etetin jalqau emes, işip-jemeydi jäne informaciya qabıldau men esepteu jıldamdığı sizden million esege tez. Qajımay-talmay jwmıs atqara beredi. Endi, mine olar emociyağa da ie bola bastadı. Siz adamdarmen mahabbattan azap şegip, jan auırtasız. Al ol sizdi tastap ketpeydi. Siz auır jwmıstı kün boyı istep twra almaysız, al, ol bwğan jaramdı. Qaterli jwmısqa basıñızdı tige almaysız, robottar odan qorıqpaydı. Olardıñ qızmeti qolaylı, däldigi men sapası joğarı. Siz mwnday «dostan» bas tartar ma ediñiz. Ärine, olay emes? Birte-birte siz oğan täueldi bolasız. Onı «süyip» qalasız. Biz mine osınday bir qoğamğa ayaq basqalı twrmız. Äyel erden, er äyelden jerip, wrpaqtan bas tartuımız mümkin. Birtindep ösim kemeyip, özdigimizden qwrıp joğaluımız mümkin. YA bolmasa, biz jasağan robottar bizdi jer şarınan tazalap, özderiniñ örkenietin qwruı mümkin.
Qazirgi kezdegi tanımal ğılımi-fantaziyalıq kinolarğa oy jügirtip körseñiz, äldebir küş bizdi osınday ömirge dayındap jatqanday. Sizge ien aralda qaterlerden qorğaytın «King-Gonk» nemese ğarıştıq şabuıldan qorğaytın «Transformerler» kerek sekildi. Qoğamdı qaterden saqtauşı «Örmekşi adam», «Jarğanat batır», «Supermen», tağı basqa tolıp jatqan batır keyipkerlerdey bolğıñız kelmey me! Adal da süykimdi, romantik «Wall-E»-di qalay jaqsı körmeysiz. "Bio-himiya adamdı" süyip qalğan jigittiñ ömiri turalı fil'm ğasırımızdıñ bas kezinde küşti añıs tudırıp edi. Mine, osınıñ bäri sizdi bolaşaqtağı ömirge dayındap jatqanın bayqaysız ba!? Eger qaltalı bolıp, qwltemir robotıñız bolsa, siz odan paydalanıp özgelerden kek almaymın dey alasız ba?! Kädimgi adam küş-qayrattı robotqa qalay tötep bere alsın. Al, bir milliarder milliondağan qwltemirge ie bolsa, ol bir eldi basıp alatın quattı armiya degen söz.
Eger biz öz qoğamımızdı izgilikke qwra almasaq, ädildik ornata almasaq onda biz jasağan kez-kelgen zatta ädildik pen izgilik bolmaydı. Qwltemirlerdi izgilikke paydalansaq ta, ol bizden jauızdıqtı üyrenedi. Sebebi, biz olardı jasauşımız. Bwl bizdi aynaladağı adamdardı joğarıda aytılğan kemşilikterimen birge süyuge, «adamzattıñ bärin bauırım deuge» şaqıratın sekildi...
Estay BOJAN
“The Qazaq Times”