Jaqında NASA-nıñ habarlauına qarağanda, bizden 370 million şaqırım qaşıqtıqta ğajayıp asteroyd bayqalğan. Jaña bayqalğan aspan denesi bizge ülken baylıq äkelui mümkin dep boljanıp otır. 19 qañtar «Xinlang» saytınıñ tehnologiya jañalıqtarında jariyalandı.
Bwl asteroyd Mars pen YUpiter (Esekqırğan) arasında ornalasqan. Ğalımdar onı Psyche 16 dep atağan. Bastapqı da ülken ğalamşar bolğan boluı mümkin, keyin Kün jüyesi qalıptasu barısında onıñ biraz böligi talqandalıp, soñında osınday ğajayıp aspan denesine aynalğan. Diametri şamamen 200 km keletin asteroydtıñ basım köp qwramın temir men nikel' qwraydı. Sonday-aq, altın, platina, mıs pen t.b. bağalı metaldar bar.
NASA-nıñ bilikti ğalımı, Arizona universiteti Jer jäne ğarış barlau akademiyasınıñ direktorı Lindi Tantonnıñ ( Lindy Elkins Tanton) aytuınşa, mwnday aspan deneleriniñ Kün jüyesindegi biz biletini tek Psyche 16 ğana. Sondıqtan bwl adamzatqa aspan denelerin tanuğa ülken oray beredi.
Ğajayıp asteroyd Kün jüyesindegi jwmbaq nısandardıñ biri. NASA jaña jobanı iske asırsa, aldağı uaqıtta biz bwl asteroydtı jaqınnan baqılay alamız. Aldın ala mölşerleu boyınşa, ondağı bir ğana temir metalınıñ qwnı 1×1019 ( 100 kvintillion) AQŞ dollarına tura keledi. Eger jerge tasımaldau jobası iske assa, onıñ qwnı twtas älemdik tauar öndiru bağasına soqqı jasap, 73,3 milliardtıq älem ekonomikasın tolıqtay küyrete aladı. Sebebi, bwl älemniñ metall narığına äser etedi, barlıq qwndı metall qorları qwnsızdanadı. Tauarlardı öndiruşi-satuşı käsiporındar ülken soqqığa wşıraydı. Sayıp kelgende älemdik ekonomikada bılıqpalıq tuıladı.
Qazirgi kezde NASA bwl asteroydtı jerge tasımaldau josparların qarastırmadı, dese de onı keñ kölemdi zertteu josparların alıp barıp otır. Sol arqılı ğalamşarlardıñ qalıptasu zañdılıqtarın tüsinuge boladı dep senedi. Keñ kölemdi zertteu mindeti 2023 jılı qazannan bastap atqarıladı. 2025 jılğa barğanda NASA wşırğan barlau kemesi Marstıñ twsınan ötip, 2030 jılı Psyche 16 asteroydına jetedi.
Lindi Tanton tağı bir mümkindikti aytıp ötti: « Bwl asteroydtağı metal qwramı Künge jaqın ortada qalıptasqan, temir joğarı tempraturada balqıp, osı formasın qalıptastırğan. Meniñşe, bwl zertteu qızmeti bizge biregey qaytalanbaytın, biz tipti sene de almaytın qwbılıstardı körsteui mümkin».
Ötken jılı jeltoqsanda zertteuşiler bwl asteroydta sudıñ da bolu ıqtimaldığın aytqan. Eger adamdar Marsqa qonıs audarsa, Psyche 16 jwldızınan su jetkizuge boladı degen ideyalardı wsındı. Doktor Lindi Tanton bwğan «mwndağı su auız suınan bölek, janarmay retinde de qoldanuğa boladı. Sondıqtan, Psyche 16 jwldızı bizge metall baylığımen birge auızsu baylığın da şeşui mümkin», – degen boljamın qostı.
"The Qazaq Times"