اقش پەن يراننىڭ ساياسي جانجالى قىتايلىق الەۋمەتتىك جەلىدە دە ءجۇرىلدى. فوتو: NYtimes

ولار ءبىر-ءبىرىنىڭ رەسمي قارۋلى كۇشتەرىن تەرروريستىك ءۇيىم دەپ جاريالادى; ءبىر-ءبىرىنىڭ ۇكىمەتتەرىن، لاۋازىمدى تۇلعالارىن جەمقورلىقپەن ايىپتادى; ءبىر-ءبىرىن زورەكەر رەجيم رەتىندە سىنعا الدى – ولار قازىر كۇردەلى قايشىلىقتى كۇيدە تۇرعان امەريكا قۇراما شتاتتارى جانە يران يسلام رەسپۋبليكاسى. بۇدان تىس ءار رەتكى ساياسي جانجال تۇسىندا قارسى تارابىن وڭدىرماي سىباپ، قايىم ايتىسقا تۇسەتىنى دە بار. وسى ايدا اقش پەن يران اراسىنداعى شيەلەنىستىڭ قالاي بولعانى بارشاعا ءمالىم. ەڭ قىزىعى ەكى ەلدىڭ «ساياسي قايىم ايتىسى» قازىرگى كەزدە قىتاي ءتىلدى ينتەرنەت الەمىندە قىزۋ ءجۇرىپ جاتىر.

اقش-تىڭ اۋە سوققىسى ارقىلى يراننىڭ جوعارى اسكەري شەندىسىنىڭ قازا بولۋى جانە وعان يراننىڭ زىمىران سوققىسىمەن جاۋاپ قايتارۋىنان كەيىن، قىتايداعى ەكى ەلدىڭ ەلشىلىگى قىتاي تىلىندەگى الەۋمەتتىك جەلىدە قايىم ايتىسقا ءتۇستى. قىتاي تىلىندەگى تانىمال Weibo الەۋمەتتىك جەلىسىندە اقش پەن يراننىڭ قىتايداعى ەلشىلىكتەرى ءبىر-ءبىرىن كەكەپ-مۇقاعان مالىمدەمەلەر جاۋاپتاستى. ايتالىق، اقش ەلشىلىگى يراندى: «قايدا جۇرسە دە قاندى داقتارى قالادى»، – دەپ مىنەسە، سۋلەيمانيدىڭ ولىمىنەن كەيىن يران ەلشىلىگى اقش-قا قاراتا: «ءبىز باتىس ازياداعى امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ زۇلىم كۇشتەرىن توقتاتاتىن بولامىز»، – دەستى.

ءبىر ەلدەگى ۇقساماعان ەكى ەلدىڭ ەلشىلىگى قالىپتاسقان جاعدايعا بايلانىستى كوزقاراستارىمەن ايتىسىپ، كەزەكتەسە جاۋاپتاسىپ، ءتىپتى ءبىر-ءبىرىن اشىق سىناپ جاتسا ونىڭ كوپ تاڭقالارلىعى جوق. بىراق، اقش پەن يران ەلشىلىكتەرىنىڭ وسى ءبىر «قايىم ايتىسى» قىتايدا بولعانى قىزىق. قىتاي الەمدەگى اگرەسسيۆتى تسەنزۋراعا يە ەل. ساياسي سەزىمتال ماسەلەلەردى الەۋمەتتىك جەلىدە اشىق تالقىلاۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى. بىراق، اقش پەن يران قايشىلىعى كەزىندە قىتاي ءتىلدى الەۋمەتتىك جەلىلەر مەيلىنشە اشىق پىكىرلەر جازىستى. ءتىپتى، يران مەن اقش قايشىلىعىنان كەيىن قىتاي ءتىلدى عالامتور كەڭىستىگىندە يراندى جاقتاپ، اقش-تى داتتاعان جازبالارعا تولىپ كەتتى. كەشەگى مالىمەتتەرگە قاراعاندا ەلشىلىكتەردىڭ ءار مالىمدەمەسى «ۆەيبو» جەلىسىندە 1,5 ملن رەتتەن ارتىق قارالعان.

بۇل ارينە قىتايدىڭ وسى ەلدەرمەن بولعان قازىرگى بايلانىسىنا تىكەلەي بايلانىستى. قىتايلىق الەۋمەتتىك جەلىنىڭ يراندى جاقتاپ شۋلاپ قويا بەرۋىن سول ەلدىڭ اشىق بىلدىرگىسى كەلمەيتىن رەسمي ۇستانىمى دەسە دە بولاتىنداي. سەبەبى، اقش-يران قايشىلىعى ورشىگەن تۇستا قىتاي ەكى جىلدىق تەكە-تىرەستەن كەيىن ۋاشينگتونمەن جاڭا ساۋدا كەلىسىمىنە قول قويۋ الدىندا تۇردى. بۇل جاڭا ساۋدا كەلىسىمى نە دەگەن كۇندە قىتايدىڭ قازىرگە دەيىن كۇرەپ تابىس تاپقان ساۋدا ساياساتىنا جول بەرمەيتىنى شىن. وسى تۇستا قىتاي بيلىگى ينتەرنەت تسەنزۋراسىن ءسال بولسىن جۇمسارتىپ، الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى قىتايدىڭ اقش-قا قارسىلىعىن، اقش-قا قارسىنىڭ بارىمەن دوس ەكەنىن اڭعارتقىسى كەلگەندەي.

“The Qazaq Times”