جەر شارىنىڭ ورتاشا تەمپەراتۋراسى مەن تەڭىز دەڭگەيى تەزدىكپەنەن كوتەرىلۋدە. بۇۇ جاھاندىق وزگەرىستەن قاتاڭ ەسكەرتۋ بەردى. نيۋ-يورك قالاسىندا وتكەن كليمات وزگەرىسىن تاقىرىپ ەتكەن جينالىسقا 60-تان استام مەملەكەتتىك باسشىلارى جينالدى.
بۇۇ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەررەش الداعى ون جىلدا اۋاعا زياندى گازداردى ءبولىپ شىعارۋدى كەسكىن ازايتاتىن بىرقاتار ماڭىزدى جوبالار جاسالادى دەگەن ءۇمىتىن ءبىلدىردى. قىتايعا اۋاعا ءبولىنىپ شىعاتىن كومىرتەگىن ازايتۋ تۋرالى تالاپ كۇشەيتىلەدى. سەبەبى، قىتايدا مىڭداعان ەلەكتر ستانسالارى كومىردى جانارزات رەتىندە پايدالانادى.
قىتاي سوڭعى ءۇش جىلدا كۇن ەنەرگياسىنان پايدالانىپ ەلەكتر ەنەرگياسىن شىعاراتىن تاقتالاردى كوبىرەك شىعاردى جانە كۇن ەلەكتر ستانسالارىنىڭ سانىن كوبەيتتى. مالىمەتتەرگە قاراعاندا ءبىر كۇن ەلەكتر ستانساسى جىلىنا 50-60 توننا كومىردى ۇنەمدەيدى. بىراق، بۇنىمەن ماسەلە شەشىم تاپقان جوق. قىتاي ءالى دە بولسا ەنەرگيانىڭ 60 پايىزى كومىر جاعۋ ارقىلى الىپ وتىر. قىتايدىڭ اۋاعا شىعاراتىن كومىرتەگى مولشەرى الەمنىڭ 25 پايىزىن يەلەيدى. قىتاي بۇنىڭ زاردابىن دا تارتىپ جاتىر دەۋگە بولادى. كوپ مولشەردەگى كومىرتەگى گازى تاۋلارداعى قار-مۇز قاباتتارىن ەرىتىپ، ميلليونداعان ادامنىڭ اۋىزسۋى قاينارىنا قاتەر توندىرگەن.
الداعى بىرنەشە جىلدا تيبەت ءۇستىرتىنىڭ، بۇلاناي تاۋلارىنىڭ (گيمالاي) وڭتۇستىك-شىعىسىنداعى مۇزدىقتار تولىعىمەن جوق بولۋ قاۋپىنلە تۇر. سەبەبى، بۇل قىتايدىڭ ءوندىرىس وشاقتارىنا جاقىن، لاس اۋانىڭ ىقپالىنا كوبىرەك ۇشىراعان.
مامانداردىڭ ايتۋىنشا، قىتاي «جاسىل ەنەرگياعا» ەڭ كوپ ينۆەستيتسيا سالۋشى ەل بولۋمەن بىرگە ەڭ كوپ لاستاۋشى ەل. اۆتوريتارلىق ەل جاڭا تەحنولوگيانى كوپتەپ جالپىلاستىرۋعا قاۋقارلى بولعانىمەن، ەكونوميكالىق تابىس ءۇشىن زالالدى وندىرىستەرگە دە جول بەرىپ قويۋى مۇمكىن.