دوسحان جىلقىباي – جاس جازۋشى. 1994 جىلى قازىرگى تۇركىستان وبلىسى، سوزاق اۋدانى، قىزىلكول اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى، فيلولوگيا جانە الەم تىلدەرى فاكۋلتەتىنىڭ تۇلەگى. وقىرماندار مەن ادەبي ورتاعا «ءيتتىڭ جاسى،» «اقتاڭداقتى قارا قىز»، «ساعىم جىلدار»، «كۆانت» اڭگىمەلەرىمەن تانىلىپ ۇلگەرگەن جاس پروزايك.
نازارلارىڭىزعا اۆتوردىڭ بيىلعى «جاستار جىلىنا» وراي جاس قالامگەرلەر اراسىندا ۇيىمداستىرىلعان «وتانىم، ساعان ايتامىن» اتتى پروزالىق بايقاۋىندا باس جۇلدەسىن يەلەنگەن «بوكەتتو» اڭگىمەسىن ۇسىنامىز.
بوكەتتو
اۋىل. 31 تامىز. تاڭ. ساعات 6:00. اۋا تەمپەراتۋراسى +21 گرادۋس.
اۋىلدان وبلىس ورتالىعىنا بەت العان اۆتوبۋستىڭ سوڭعى بەس ورىندىعىندا ءۇش قىزىن ەرتكەن ەرلى-زايىپتىلار وتىردى. ۇلكەنى مەن كىشىسى اناسىنا تارتقان سەكىلدى. اياق-قولدارى جىلدامداۋ. ال ورتانشىسى اكەسىنىڭ اۋزىنان ءتۇسىپ قالعانداي. قاراتورى. كوزدەرى باقىرايىپ، كوپ نارسەگە ءمان بەرە بەرمەيدى. بىراق، ۇلكەن قىزدىڭ قولىنداعى ءتورت بۇكتەلگەن قاعاز اشىلعان سايىن بۇل دا بار دۇنيەنى ۇمىتىپ سوعان قارايدى. كىشىسى ءارىپ تانىماسا دا توڭقالاڭداپ قاعازعا جارماسادى. ونى باجىلداتىپ كەۋدەسىنەن يتەرىپ، ۇلكەن ەكەۋى تالقىلاۋلارىن ارى جالعاستىرا بەرەدى. بۇل بولەكتەۋگە شىداماعان كىشكەنتاي اناسىنا جارماسادى. اكەسىنە جالتاقتايدى. بىراق ەكەۋىنەن دە وتىرىك ەركەلەتكەننەن باسقا ەشتەڭە كورمەدى. مۇنى الداۋسىراتىپ قويادى. ءبارى كوڭىلدى...
***
قالا. 31 تامىز. بەسىن. ساعات 16:00. اۋا تەمپەراتۋرسى +43 گرادۋس.
جاعىپ جاتقان سولياركاسىنان كۇيىس قايىرىپ وتالىپ تۇرعان اۆتوبۋس جول جيەگىندەگى اعاش بۇتالارىنا ارقاسىن قاسىتا تەڭسەلىپ جولعا ءتۇستى. وكىرگەنىنە قاراماي وكپەگە تەۋىپ، ەسكى موتورىن قيناعانداردان كوڭىلى قالعانداي وكسىپ الادى. اۆتوۆوكزالدان شىققانى سول ەدى، ەسكى كوستيۋم كيىپ، دوربا ارقالاعان بىرەۋ قۋىپ جەتىپ، توقتاتىپ الدى. ەسىك اشىلا ىشكە سويلەي كىردى.
– 40 گرادۋس كۇننىڭ ىستىعىندا جۇرتقا جول تىلەگەن وڭاي دەيسىڭ بە؟ جۇرمەي تۇرىپ ايتپايسىڭ با؟ – دەپ جۇرگىزۋشىگە اشۋلانىپ كەلەدى.
– ەي، وسى ادەتىڭدى قويساڭشى. اجەپتەۋىر ءۇيى بار، ماشينەسى بار دەيدى عوي سەنى.
– بولسا نەسى بار؟ بالا-شاعام ءۇيدىڭ قابىرعاسىن مۇجىمەيتىن شىعار. ...بولدى. كەدەرگى جاساما... – دەپ اۆتوبۋس ءىشىن ارالاي كەتتى. ءاربىر جولاۋشىنىڭ قاسىنا كەلىپ، كەزەرگەن ەرىندەرىنەن تۇكىرىك شاشا سويلەپ "جولىڭ بولسىن! جولىڭ بولسىن" دەپ اۆتوبۋستىڭ ارتقى ورىندىقتارىنا قاراي جىلجىدى.
– جولعا شىعايىن دەپ تۇرسىڭدار. اق جول ءۇشىن 5-10 تەڭگەمىزدى ايامايىق. قانە... – دەپ ۇيىقىعا كەتىپ بارا جاتقانداردىڭ ءوزىن وياتىپ الىپ الاقانىن جايىپ تۇر. تيىن ۇستاتپاعاندارىنا ۇرىسىپ تا الادى.
اۆتوبۋستىڭ سوڭعى بەس ورىندىعىندا ىشكى ىستىق بىلاي تۇرسىن، موتوردىڭ ىستىعى استىنان ءوتىپ وتىرعان جولاۋشىلاردىڭ الدىنا كەلدى دە ءبىر وتباسىنىڭ ادامدارى ەكەنىن تۇسىنە قويىپ، تەرەزەگە ماعىناسىز قاراپ شەتتە وتىرعان ەركەكتى تۇرتكىلەي باستادى.
– جولىڭ بولسىن! جولىڭ بولسىن! قىزدارىڭنىڭ قىزىعىن كور، – دەپ ورتاڭعى ورىندىقتا وتىرعان ءۇش قىزىنا قاراپ قويادى. بىراق ەركەك تەرەزەدەن بۇرىلار ەمەس. دوربا اسىنعان ەركەك تە بەرمەسەڭ كەتپەيمىن دەگەندەي ءالى تۇر.
– جولىڭ بولسىن! جولىڭ بولسىن!
وسى ساتتە ايەلى ەرىنە بۇرىلدى دا، كەيىپ كەتىپ:
– بەرشى مىناعان قاقساتپاي، – دەدى قىرشىپ العانداي.
– جوق قوي، جوق. سورلاپ وتىرعانىمىزدى كورمەي تۇرسىڭ با؟
– سوقىر ەمەسپىن.
– سوقىر بولماساڭ يە بولمايسىڭ با؟
– مەن كىنالى ەكەنمىن عوي. ەركەك بولىپ ءوزىڭ ۇستامادىڭ با؟ بولماسا قۋىپ جەتپەدىڭ بە؟ تۇردىڭ عوي...
– بولدى!
ارتقى ورىندىقتار ءۇنسىز قالدى دا كورگەندىلەرى ارقاسىمەن سەزىپ، كورگەنسىزدەرى كوزدەرىمەن بۇلاردى سۇزە قاراعان. دوربا اسىنعان ەركەكتىڭ الاقانى جايۋلى قالدى. بۇكىل اۆتوبۋس ىشىندە ىستىقتان اھىلاپ-ۋھىلەگەن ادامدار مەن گازدى-گازسىز سۋلاردىڭ اشىلعان، ولاردىڭ قىلقىلداپ جۇتىلعاندارى ەستىلەدى. ءۇش قىزدىڭ شەشەسىنىڭ جانىندا وتىرعان ەڭ كىشكەنتايى اناسىنىڭ باۋىرىنا تىعىلا ءتۇستى دە:
– ماما سۋ ىشەم، – دەپ ەدى اناسى:
– وتىرشى... – دەپ قىزىنىڭ سان ەتىن ءۇزىپ الارداي شىمشىپ العان ساتىندە، قىزىنان قىڭق ەتكەن دىبىس شىقتى دا، سوڭى ءۇنسىز ىعىرسۋعا ۇلاسىپ كەتتى. ورتادا وتىرعان ورتانشى قىزىنىڭ توستاعانداي كوزدەرىنەن ەكى تامشى جاس دومالاپ ءتۇستى دە، ول دا ەرىندەرىن جىمقىرا قويدى. مۇنداي كارتيناعا كۋا بولامىن دەپ ويلاماعان دوربالى ەركەك كەرى بۇرىلىپ ەسىككە بەتتەگەن.
– جولىڭ بولسىن! جولىڭ بولسىن!
اۆتوبۋس ءوزىنىڭ قالىپتى جۇرىسىنە تۇسسە دە، جولدىڭ وي-شۇقىرىندا سەلك-سەلك ەتىپ ەدەنىندەگى شاڭىن كوتەرىپ-كوتەرىپ الادى. كوزگە كورىنبەس ەدى. تەك تەرەزە پەردەسىنىڭ تەسىگىنەن تۇسكەن كۇن ساۋلەسى جولىنداعى بۇكىل توزاڭعا جارىق ءتۇسىرىپ، قۇس جولىنداي انىق كورسەتىپ تۇر.
ەرى مەن ايەلى ەكى جاققا قاراپ، تەرەزەگە تەلمىرەدى. بىراق ەكەۋىنىڭ دە كوزدەرى ويسىز. ۇلكەن قىزىنىڭ ۇپايى تۇگەلدەي جان-جاعىنا الاق-جۇلاق ەتىپ وتىر. كىشى قىزى شولدەگەن قالپى ۇيقىعا كەتكەن. تەك ورتانشى قىزى عانا قوس قولىمەن يەگىن تايانىپ، مۇڭلى كوزدەرىن سيرەك جۇمادى. اۆتوبۋس سەلكىلدەگەن سايىن وزىنە بىلىنە باستاعان قۇلىن مۇشەسى دە قوسا دىرىلدەيدى. دەنەسىنەن ەندى بولىنە باستاعان بۇل مۇشەسى ءالى دە بولسا وزىنە تاڭسىق. العاشىندا جۇگىرگەن، سەكىرگەن كەزىندە قيمىلداعانىن ءوزى سەزىپ ەكى بەتى ۇياتتان دۋ-دۋ ەتەتىن. وسى سەبەپتى دە دەنە شىنىقتىرۋ ساباعىنا قاتىسۋدان قاشىپ جۇرەتىن. سىنىپتاس قىزداردىڭ وسى نارسە تۋرالى اڭگىمەلەرىنە دە ارالاسا بەرمەيتىن. كەيىننەن بويى ۇيرەنە باستادى. ولاردىڭ ءوز دەنەسىنەن بولەك قيمىلى ۇيرەنشىكتى ادەتكە اينالا باستاعاندا اۋىراتىندى شىعارعان. وزگە ەمەس، ءتىپتى ءوزىنىڭ قولى وقىس ءتيىپ كەتسە دۋ ەتە قالادى. وسى قالاعا شىعاردا باستالعان اۋرۋىن اناسىنا ايتىپ ەدى:
– بارىندە بولادى. ەرتەڭ قالاعا بارعاندا قاتتى تارتىپ تۇراتىنىن اپەرەم، – دەگەن.
– قاتتى تارتقاننان اۋىرماي ما؟ – دەپ سۇرادى بۇل.
– جوق. ءوسىپ كەلە جاتقاندا قاتتىراق تارتىپ بايلاسا تىك وسەدى، – دەدى دە اناسى ءوز سوزىنەن ءوزى ۇيالعانداي:
– بار، جۇمىسىڭدى ىستە، – دەپ تۇرعىزىپ جىبەرگەن. ەندى ول دا جوق.
"تاڭسىقتىڭ كيىمى تۇگەل. ءبارى جاڭا. اناۋ كۇنى ۇيىندە ويناپ جۇرگەندە تىعىلىپ كورسەتكەن. جەيدەسى، ءتۋفليى، يۋبكاسى، ءتىپتى بانتيگىنە دەيىن جاپ-جاڭا. قۇندىزايدىڭ الدىڭعى كۇنى اپايدان سۇرانىپ جاتقانىن كورگەم. كەشە دايىندىققا كەلگەن جوق. ول دا جاڭا كيىم العان شىعار. ماليكا دا وسىدان ەكى-ءۇش كۇن بۇرىن قالاعا كەلىپ كەتتى..." – دەپ ورتانشى قىز ءوز سىنىبىنداعى قىزداردىڭ كيىمدەرىن تۇگەندەپ، ءوز كيىمى تۋرالى ويلاعاندا كومەيىنە وكسىك كەپتەلىپ قالىپ، كەرى جۇتتى.
يەگىن تايانىپ وتىرعان سول جاق قولىنىڭ قارى اشىپ كەتتى دە، تارتىپ الام دەپ ءوز مۇشەسىن تاعى دۋ ەتكىزدى. شىڭعىرىپ جىبەرۋدىڭ ءسال-اق الدىندا قالعان. بۇرىلىپ ەدى، اناسى ەكەن.
– قاراپ وتىرماي، جاتتاساڭشى ولەڭىڭدى.
قىز كىمگە مۇڭىن شاعارىن بىلمەي اكەسىنە قاراپ ەدى، شالقايىپ ۇيىقتاپ جاتىر. جىنى كەلدى. جەك كوردى. اكەسىن، اناسىن، اۆتوبۋستاعىلاردىڭ ءبارىن. اسىرەسە ايلىعى اي سوڭىندا تۇسەتىن، تۇسسە دە ارزىمايتىن اكەسىنىڭ قولىن قىرشىپ تىستەپ القىسى كەلگەن. بىراق باتىلى جەتپەدى. قالتاسىنان ەكى بۇكتەلگەن قاعازدى الىپ وقي باستادى.
وتانىم كەڭ دالام، ورماندى،
بولاتتان سوعىلعان قورعان-دى...
"جاڭا مەكتەپتىڭ اشىلۋىندا ءبىز نەگە وتان تۋرالى ءان ايتامىز" دەپ ويلادى دا قايتا قاعازىنا ءۇڭىلدى. بىراق ونداعى جازىلعان سوزدەردى وقىپ وتىرعان كوزى عانا. تاڭەرتەڭگى جاعدايدى ويلاپ كەتتى.
***
قالا. 31 تامىز. سيىر ساسكە. ساعات 10:00. اۋا تەمپەراتۋراسى +30 گرادۋس.
ءۇش قىزدىڭ اكەسى اۆتوبۋستان تۇسە تەمەكىسىن تۇتاتتى دا:
– ال، جىلدام-جالدام ارالاپ، تۇستەن كەيىنگى اۆتوبۋسقا ۇلگەرىپ قايتىپ كەتەيىك، – دەپ ايەلىنە قارادى.
– ءشاي ءىشىپ المايمىز با؟
– كۇن سالقىنداۋ كەزدە ءبىراز جۇمىسىمىزدى ءبىتىرىپ الايىق، – دەپ اۆتوۆوكزالعا جاپسارلاسا ورنالاسقان بازاردىڭ قاتارلارىنا ءوزى باستاپ بەت الدى. ايەل كىشكەنتايىن كوتەرىپ، ەكى قىزىن جەتەكتەپ سوڭىنان ەرگەن.
ىعى-جىعى ادام. بازار جاڭا اشىلسا دا ساۋدا قىزىپ جاتىر.
– ءتۇسىرىپ بەرسەڭشى!
– تاڭعى بازار عوي!
– قانشاعا بەرەسىڭ؟ – دەگەن سياقتى دابىرلاعان سوزدەردەن قۇلاق تۇنادى. بەسەۋى دە بازاردىڭ ءبىر بۇرىشىنان باستاپ وزدەرىنە كەرەكتىلەرىن قاراي باستاعان. العاش بولىپ ۇلكەن ەكى قىزعا تۋفلي قارادى. ورتانشى قىزىنىڭ تۇساۋى كەسىلمەگەن بە، الدە ءوزىنىڭ ءجۇرىسى جايسىز با، بىلتىر عانا اپەرگەن اق ءتۋفليىنىڭ توز-توزىن شىعارعان. بوياۋى ۇشىپ، قارايىپ، استىنداعى ماتاسى كورىنىپ تۇر.
قىزدارى تاڭداپ، ۇناتقانىن كيىپ كورىپ تۇر ەكەن.
– ءىنىم، قانشا دەپ تۇرسىڭ مىنا تۋفليلەرىڭدى؟
– ەكەۋىن دە الساڭىز ءتورت جارىمنان بەرەمىن، اپكە.
– قىمبات قوي. تۇسىرسەڭشى.
– اپكە، بۇكىل بازارداعى باعا وسىنداي. سەزون عوي. ەرتەرەك كەلگەندەرىڭىزدە بولار ەدى تۇسىرۋگە.
– ءبىزدىڭ پاپامىزدىڭ ايلىعى ايدىڭ سوڭىندا تۇسەدى – دەپ كۇيەۋىنە قارادى.
– اپكە، ول ەندى ءبىزدىڭ شارۋا ەمەس. جارايدى. ءتورت مىڭنان بەرەيىن، – دەگەن جىلپوس جىگىت اياق كيىمدەردىڭ قوراپتارىن دايىنداي باستادى. قىز كيىمىنىڭ وڭاي تابىلا قويمايتىنىن بىلەتىن اكەسى بۇل جىلدام ساۋداعا قۋانعاننان تەمەكىسىن تۇتاتىپ سىرت اينالا بەرگەن ەدى. ايەل قولىنداعى سومكەسىن جايمادا تۇرعان اياقكيىمدەردىڭ ۇستىنە قويىپ، تىزەرلەي وتىردى دا قىزدارىنىڭ تۋفليلەرىن ءوزى ۇستاپ كورە باستادى.
– قىسپاي ما؟
– جوق، ماما. ىڭعايلى.
– ۇلكەن ەمەس پە؟
– دۇپ-دۇرىس.
– ءبىر رازمەر ۇلكەنىن الساق قايتەدى. ەندىگى جىلى دا كيەسىڭ.
– قويشى، ماما. بىلتىرعىم جاراماي قالدى عوي.
– جارايدى، – دەپ ورىنان تۇرىپ، سومكەسىنە قول سوزا بەرگەنى سول ەدى، اق كەپكالى جىگىت مۇنى يتەرە قۇلاتتى دا، سومكەنى ۇستاعان قالپى بازاردىڭ قالىڭ جۇرتىنىڭ ىشىنە كىرىپ جوعالدى.
– ماقسات... ماقسات... ۇرلاپ كەتتى، – دەپ ايقايلاعان ايەل دالبالاقتاپ نە ىستەرىن بىلمەي قالدى. تەمەكى تارتىپ تۇرعان ەركەك تە قاپەلىمدە كىمدى، قالاي قۋالارىن بىلمەي ايەلى سىلتەگەن جاققا جۇگىرە بەرگەن.
– اق كەپكاسى بار، ماقسات. اق كەپكا، – دەگەن ايەلىنىڭ ءسوزىن دە ەمىس-ەمىس ەستىپ، كەزدەسكەن اق كەپكالىنىڭ بەتىنە قاراپ ءجۇر. قايدان تانىسىن. ارتىنان قىزدارىن ەرتىپ ايەلى دە جەتتى.
– تاپتىڭ با؟
– قايدان تابام؟
– قۇداي-اي. مۇرىنىڭدى قۇرت جەگىر. ءسال شىداي المادىڭ با؟
– اينالايىن، ادام بازاردا سومكەسىن قاراۋسىز قالدىرا ما؟
شارت-پۇرت ايقاي اراسىندا باقىرىپ كىشى قىزى جىلادى. ۇلكەنى بازارداعى اركىمنەن اق كەپكالى جىگىتتى سۇراپ ءجۇر. ورتانشى قىز سىلق ەتىپ وتىرا كەتتى. كوزى جاساۋراپ بارادى.
***
قالا. 31 تامىز. ءتۇس. ساعات 12:00. اۋا تەمپەراتۋراسى +37-38.
– قاي قاتار، قاي دۇكەننىڭ الدىندا ۇرلاندى؟ – دەپ مۇرتتى وفيتسەر بۇلارعا مەيىرلەنە قارادى.
– ءبىرىنشى قاتار، ءۇشىنشى دۇكەننىڭ الدىندا.
– ساعات قانشادا؟
– ون جارىمدار شاماسىندا.
– كۋاگەرلەر بار ما؟
– بار.
– قانشا؟
– ءبارىمىز. ءتىپتى سول جەردەگى ساتۋشى جىگىتتى دە الىپ كەلەيىك، – دەپ ەركەك اشۋلانىپ كەتتى.
– سىزدەر رەنجىمەڭىزدەر. مەن سىزدەردى ءتۇسىنىپ وتىرمىن. بىراق سىزدەر دە تۇسىنىڭىزدەر. بىزگە حاتتاما تولتىرۋ ءۇشىن مۇنىڭ ءبارى كەرەك.
ايەل شاراسىز ۇنمەن:
– تابا الاسىزدار ما؟ – دەپ سۇراعان.
– تابىلۋى كەرەك. ىزدەۋ جاريالايمىز. قولىمىزدان كەلگەننىڭ ءبارىن جاسايمىز عوي.
– بۇگىن تابىلماي ما؟
– بالكىم. ول وسى ماڭنان ۇزاي قويماعان شىعار، – دەپ مۇرتتى وفيتسەر تارتپاسىنان كامپيت الىپ كىشكەنتاي قىزعا ۇسىندى دا: – ىزدەپ جاتىرمىز. بۇكىل اينالاداعى ادامدارعا حابار بەرىلدى. نومىرلەرىڭىزدى جازىپ الدىق. تابىلا قالعان جاعدايدا حابار بەرەمىز.
***
اۋىل. اقشام. ساعات 20:00. اۋا تەمپەراتۋراسى +29 گرادۋس.
اۆتوبۋس اۋىلدىڭ الداماسىنا توقتاسىمەن، ايەل ءوزى قارىزعا ازىق-تۇلىك الاتىن دۇكەنگە جۇگىردى. جۇرگىزۋشى اۆتوبۋستان ءتۇسىپ تەمەكى تارتىپ تۇر ەدى، ماقسات جۇرگىزۋشىگە جاقىنداپ كەلىپ يمەنىڭكىرەپ تۇرادى دا:
– تاڭەرتەڭ بازاردا اقشامىزدى ۇرلاتىپ ەدىك، – دەدى مۇرنىنىڭ استىنان.
– ءيا. قازىر قايتا قاپتاپ كەتتى عوي ۇرىلار.
– حالىقتىڭ جاعدايى تومەندەيىن دەدى-اۋ...
– بالكىم. تىنىشتىق بولسا بولار ەدى، ايتەۋىر...
جۇرگىزۋشى تەمەكىسىن تارتىپ بولا بەرگەندە بۇل قالتاسىنان بوس ەكەن بىلسە دە تەمەكىسىنىڭ قورابىن شىعاردى دا، اۋزىن اشىپ سۇق ساۋساعىمەن قوراپتىڭ ءتورت بۇرىشىن اداقتاپ شىعىپ:
– تاۋسىلىپتى عوي، – دەپ لاقتىرىپ جىبەردى. بىراق وعان جۇرگىزۋشى نازار اۋدارعان جوق. ماقساتتىڭ ايەلى القىنىپ جۇگىرىپ كەلدى دە جولاقىسىن جۇرگىزۋشىگە ۇستاتتى.
بەسەۋى ءۇنسىز ۇيگە قايتىپ كەلەدى. بۇلاردى ءۇي الدىنان ماقساتتىڭ اعاسىنىڭ بالاسى كۇتىپ العان.
– كوكە، مونشا جاعىپ قويدىم، – دەپ ەرە جونەلدى. بىراق ولاردىڭ قولىنان ەشبىر سومكە كورە الماي، كۇنى بويعى ەڭبەگى ەش كەتىپ ءۇنسىز قالىپ قويعان ەدى.
***
قالا. اقشام. ساعات 20:33. اۋا تەمپەراتۋراسى +35.
جازعى الاڭقايىنا سۋ سەبىلگەن كافەدە ەكى جىگىت سىرا ءىشىپ وتىرعان.
– بۇگىنگى كۇننىڭ جانعانى-اي، – دەپ مۇرتتى جىگىت ورىندىقتىڭ ارقىلىعىنا شالقايا بەرگەندە فۋراجكاسى باسىنان سىرعىپ ءتۇسىپ قالا جازدادى. ول ونى قولىنا الىپ، ماڭدايىنداعى گەربتى ءسۇرتىپ، ۇستەل ۇستىنە قويعان. قارسىداعى جىگىت سىرا بوكالى سىرتىنىڭ تەرىنە سۋرەت سالىپ وتىرىپ، بەيعام عانا:
– ايتپاڭىز، – دەپ بوكالىن قاعىستىرۋعا كوتەرە بەردى.
– اناۋ قايدا ءجۇر؟
– انە، كەلە جاتىر، – دەپ ەسىكتى نۇسقادى.
اق كەپكالى جىگىت بۇلاردىڭ ۇستەلىنە قاراي جاقىنداعان كەزدە داياشى دا ءمازىرىن الىپ ءازىر تۇرعان ەدى.
***
اۋىل. 1 قىركۇيەك. ساسكە. ساعات 9:00. اۋا تەمپەراتۋراسى +31 گرادۋس.
ورتانشى قىز قارايعان جەرلەرىنە اق كراسكا جاعىلعان بىلتىرعى ءتۋفليىن كيىپ، مەكتەپكە كەتىپ بارادى. ەسكى، جەڭى قىسقارا باستاعان كوفتاسىنىڭ جەڭىن سوزىپ-سوزىپ قويادى. بۇگىن جاڭا مەكتەپتىڭ اشىلۋىندا ءان ايتۋى كەرەك. سول ءان ايتۋ ءۇشىن مۇنىڭ بىرنەشە سىنىپتاسىن ساباق باستالماي تۇرىپ جيناعان ەدى. بۇل كەشەگى دايىندىققا قالاعا كيىم الۋعا بارام دەپ قاتىسپاعان. ەسكى كوفتاسىمەن ەسكى مەكتەپتىڭ جانىنان ءوتىپ بارا جاتىپ ءدال كەشەگى بازارداعىداي كوزى جاساۋراپ كەتتى.
ەشبىر سىنىپتاسىنىڭ كوزىنە تۇسكىسى كەلمەي مەكتەپ الدىنداعى جينالىسقا كەشىگىپ كەلدى دە، سىنىپتاستارىنىڭ ارتىنا ەلەۋسىز تۇرا قالدى. تەك ىزدەپ قالماسىن دەپ، اپايىنىڭ كوزىنە انىق ءتۇستى. اينالاسىن بارىنشا باقىلاي قارادى. بىلتىرعى كيىمىمەن كەلگەن ەشكىم جوق سەكىلدى. بالكىم وزىنە سولاي كورىندى.
ەڭسەلى مەكتەپتەرىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىن 11 سىنىپتىڭ ەكى وقۋشىسى سامپىلداپ جۇرگىزىپ تۇر.
– ەندىگى كەزەكتە ونەر كورسەتەتىن 7 سىنىپ وقۋشىلارى. حور. "وتان" ءانى.
ميكرافون، داۋىسى جاقسى دەپ، جۇرتتىڭ بارىنە ەستىلسىن دەپ ورتانشى قىزدىڭ قولىنا ۇستاتىلعان.
وتانىم كەڭ دالام، ورماندى،
بولاتتان سوعىلعان قورعان-دى.
باقىتتىڭ، شاتتىقتىڭ مەكەنى،
قورعايمىن، قولدايمىن وردامدى...
قالاي ايتىپ شىققانى ەسىندە جوق. تەك ارتىنداعى سىنىپتاس قىزدارىنىڭ مۇنىڭ ەسكى كوفتاسىنا، تۋفليىنە تەسىلە قاراعانىن عانا سەزدى.
***
اۋىل. ءتۇس الەتى. ساعات 12:08. اۋا تەمپەراتۋراسى +35 گرادۋس.
جاڭا مەكتەپتىڭ اشىلۋ سالتاناتىنان ەسكى كيىمدەرىمەن كوڭىلسىز قايتقان ورتانشى قىزدىڭ تۇسىنگەنىنەن تۇسىنبەگەنى كوپ ەدى. كوپ ادام سويلەدى. كوپ ءسوز سويلەندى. ءبارىنىڭ ايتاتىنى 100 مەكتەپ، 50 مەملەكەت نەمەسە ونىڭ ارعى جاعىنداعى 30 ەل. ءبارى بۇلىڭعىر.
بىراق مۇنىڭ ساناسىنا تىپتەن سيماعان نارسە بار. مەملەكەت تۋرالى ءسوز سويلەنگەن مەكتەپتىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا بۇلار نەگە وتان جايلى ءان ايتتى.