الەم ەلدەرىنىڭ باسشىلارى ۋكراينانىڭ جاڭا پرەزيدەنتىن قۇتتىقتاپ جاتقان كەزدە، كرەمل جاق كىرىسىن اشپادى. بىراق، پرەزيدەنت پۋتين ۋكراينانىڭ شىعىسىنداعى دونەتسك پەن لۋگانسك وبلىسىنىڭ تۇرعىندارىنا جەڭىلدەتىلگەن جولمەن رەسەي ازاماتتىعىن بەرۋ تۋرالى جارلىققا قول قويىپ، رەسمي اتقارۋعا بەردى.

كەزىندە پرەزيدەنت پوروشەنكو بۇنى رەسەيدىڭ ۋكراينانىڭ شىعىسىندا اسكەري ارەكەت جۇرگىزۋگە قۇقىقتىق مۇمكىندىك الۋ ءۇشىن جاساپ وتىرعانىن ايتقان. «وزدەرىن دونەتسك پەن لۋگانسك حالىقتىق رەسپۋبليكاسى» دەپ اتاعان ايماق تۇرعىندارى جەڭىلدەتىلگەن جولمەن رەسەي ازاماتتىعىنا وتەر بولسا، بۇل رەسەي قارۋلى كۇشتەرىنىڭ ءوز ازاماتتارىن قورعاۋ جەلەۋىمەن ايماقتا اسكەري وپەراتسيا جۇرگىزۋىنە قۇقىقتىق مۇمكىندىك بەرەدى. سەبەبى، رف كونستيتۋتسياسىندا رەسەي شەتەلدەگى ازاماتتارىن قورعاۋعا مىندەتتەلگەن.

نەگىزىندە، رف زاڭىنا سايكەس، رەسەي ازاماتتىعى ەل تەرريتورياسىندا 5 جىل تۇرعاننان كەيىن جانە ورىس تىلىنەن الىناتىن ەمتيحاننان وتكەننەن كەيىن عانا بەرىلەدى. كرەملدىڭ بۇل قادامى ۋكراينانىڭ جاڭادان سايلانعان پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكيگە جاساعان قىسىم قاتارلى دا باعالانۋدا.

ايماقتا قانشا تۇرعىن بار؟

اتالعان ەكى ايماقتاعى تۇرعىندارىنا جەڭىلدەتىلگەن جولمەن رەسەي ازاماتتىعى بەرىلسە جانە بۇل ارەكەتتەرى ناتيجەلى بولىپ جاتسا، وندا رەسەيدىڭ دەموگرافيالىق جاعدايىنا بىرقاتار وزگەرىستەر الىپ كەلەدى. دونەتسك پەن لۋگانسك وبلىستارىندا قانشا تۇرعىن بار ەكەندىگى جايلى ناقتى مالىمەت جوق. وزدەرىن «دونەتسك پەن لۋگانسك حالىقتىق رەسپۋبليكاسى» اتاعان ۇيىمنىڭ كورسەتكەن مالىمەتىنە نانساق، وڭىردە 3,7 ملن ادام جاسايدى.

الايدا، ۋكراينانىڭ رەسميلەرى بولسا بۇل ايماقتا 2,7-2,8 ملن شاماسىندا حالىق بار ەكەنىن، كوپتەگەن تۇرعىننىڭ رەسەيگە كوشىپ كەتكەنىن ايتقان. رەسەي ءىىم دە كەزىندە ۋكراينا شىعىسىنان ميلليونعا جۋىق حالىق كوشىپ كەلدى دەپ مالىمدەگەن.

رەسەي ازاماتتىعىن الۋ بىرجاقتى جۇزەگە اسپاۋى مۇمكىن

قازىرگە دەيىن پۋتين قول قويعان جارلىققا ۋكراينا شىعىسىنداعى قايسى ايماقتارعا قاراتىلعانى بەلگىسىز. ەكى ەل زاڭىنا سايكەس ءبىر ەلدىڭ ازاماتتىعىنان باس تارتقاننان كەيىن عانا ەكىنشى ەلدىڭ ازاماتتىعىن الۋىنا بولادى. دەمەك، اتالعان ەكى وبلىس تۇرعىندارى رەسەي ازاماتتىعىن الۋ ءۇشىن ەڭ اۋەلى ۋكراينا ازاماتتىعىنان باس تارتۋى كەرەك.

رەسەي ازاماتتىعىن بەرۋگە قۇزىرەتتى مەكەمەلەرى ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنەن تىس، شەتەلدەگى ەلشىلىكتەرى بولىپ سانالادى. پۋتين قول قويعان جارلىق بويىنشا ەكى وبلىس تۇرعىندارى رەسەيدىڭ ىشكى ىستەر مينيسترلىگى ارقىلى الۋى كەرەك. دونەتسك پەن لۋگانسك وبلىستارىندا رەسەيدىڭ ءىىم بولىمشەلەرى جوق. دەمەك، رەسەي ازاماتتىعىن العىسى كەلگەن تۇرعىندار كورشىلەس جاتقان روستوۆ وبلىسىنا بارۋى كەرەك.

رەسەي ازاماتتىعىن تاراتۋ بۇدان بۇرىن دا رەسەي-گرۋزيا تىرەسى كەزىندە دە بولعان. سول تۇستا ابحازيا تۇرعىندارىنا رەسەي ازاماتتىعى جاپپاي تاراتىلىپ ەدى.

ماسكەۋدىڭ كوزدەگەنى

بىرقاتار ەلدىڭ باسىلىمدارى بۇل تۋرالى ساراپتاۋلارىندا، رەسەيدىڭ كەزەكتى قادامى جاڭا پرەزيدەنتكە دەگەن ەسكەرتۋ دەپ باعالاعان. راسىندا دا، اتالعان ەكى وبلىس تۇرعىندارىنا رەسەي ازاماتتىعىن بەرۋ ماسكەۋ ءۇشىن اسا ماڭىزدى دا، كەرەك تە ەمەس. ونسىز دا بۇل ايماقتىڭ تۇرعىندارى رەسەيگە ەمىن-ەركىن كىرىپ شىعىپ ءجۇر. تەك، ماسكەۋ بۇل ارقىلى جاڭا پرەزيدەنتكە بەلگىلى دارەجەدە قىسىم ءتۇسىرىپ، كەلىسسوزدەردى قايتا باستاۋدىڭ مۇمكىن ەمەستىگىن كورسەتكىسى كەلەدى. سول ارقىلى ۋكراينانى كەلىسسوز تالاپتارىن جەڭىلدەتۋگە كوندىرگىسى كەلەدى.

زەلەنسكي بۇل جونىندە جالت قاراتار مالىمەت جاسامادى. تەك، بۇل بەيبىتشىلىك پەن سوعىس توقتاتۋعا كەدەرگى كەلتىرەدى دەگەن ماعىناداعى باعاسىن عانا بەردى. ال، ۋكراينانىڭ ءسىم تارابى دونەتسك پەن لۋگانسك تۇرعىندارىن رەسەي ازاماتتىعىن الماۋعا شاقىرۋدا. قازىرگە، ۋكراينا تارابى بۇعان قارسى كورنەكتى قادام جاسامادى دەۋگە دە بولادى. جاڭا سايلانعان زەلەنسكي ءوز «كومانداسىمەن» رەسەيگە قانداي پوزيتسيا ۇستاناتىنى دا بەلگىسىز.

“The Qazaq Times”