كۇرد ايەل ساربازى. فوتو: Zaman al-Wasl.

اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپتىڭ «تۆيتتەر» پاراقشاسىندا تۇركياعا قاراتقان ەسكەرتۋىنە انكارا بيلىگى بۇلقان-تالقان بولعانى بەلگىلى. تۇركيا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ماۆلۋت چاۆۋشوعلۋ ترامپتى ساياساتكەرگە ساي ارەكەت جاسامادى دەپ ايىپتادى. «ەكونوميكالىق ارىپتەستەر اراسىنداعى پىكىر قايشىلىعىن الەۋمەتتىك جەلىنىڭ تالقىلاۋىنا سالماۋى كەرەك ەدى»، – دەدى چاۆۋشوعلۋ.

انكارا تارابى اقش-تىڭ الاڭداۋشىلىعىن قايىرىپ قويىپ، ءوز پوزيتسياسىندا قالاتىنىن اشىق ايتۋدا. تۇرىك اقپارات قۇرالدارى ەكى ەل پرەزيدەنتىنىڭ دۇيسەنبى كۇنى ءسۇريا ماسەلەسىن تەلەفون ارقىلى تالقىلاعانىن راستادى. حابارعا قاراعاندا سويلەسۋدە ءسۇريانىڭ سولتۇستىك ايماعىندا «قاۋىپسىز ايماق» قۇرۋ تۋرالى سويلەسكەن.

اقش پرەزيدەنتى ءبىرىنشى كەزەكتە «يسلام مەملەكەتى» تەررورلىق ۇيىمىنا قارسى كۇرەستەگى وداقتاستارى كۇرد قارۋلى كۇشتەرى مەن ءسۇريانىڭ وپپوزيتسيا كۇشتەرىن قورعايتىنىن جەتكىزىپ وتىر. دايش-كە قارسى كۇرەس كەزىندە كۇرد قارۋلى توپتارىن اقش باستاعان كواليتسيا قارۋ-جاراقپەن قامدادى. ءارى، ايماقتاعى رەسمي كۇشتەردىڭ قاتارىندا مامىلە جاساپ كەلدى. يراكتاعى كۇرد اۆتونومياسى دا مەملەكەتتىك حاتشى تيللەرسوننىڭ كەزىندە دەربەستىك الۋ ءۇشىن رەفەرەندۋم وتكىزۋگە تىرىسقان. جالپى ورتا شىعىستاعى كۇردتەر اقش-تىڭ قولداۋىن كورىپ كەلە جاتقانى جاسىرىن ەمەس.

الايدا، بۇعان دەيىن تۇركيا ءسۇريا مەن يراكتاعى كۇرد قارۋلى كۇشتەرىنە تەررورلىق ۇيىم رەتىندە سوققى بەرىپ كەلەدى. انكارا بيلىگى YPG دەپ اتالاتىن كۇرد قارۋلى كۇشتەرىن تۇركياداعى كۇرد جۇمىسشىلار پارتياسىنىڭ (PKK) سىرتتاعى بولىمشەسى، ءارى بۇلار تۇركيانىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعىنا، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىنە قاتەر توندىرەدى دەپ قارايدى. سوندىقتان دا، ەردوعان كۇردتەردى قولداعانى ءۇشىن قۇراما شتاتتى سىنعا الىپ كەلەدى.

ءسۇريا جەرىندەگى YPG كۇشتەرى قۇراما شتاتتىڭ ءۇمىتىن اقتاماي قالعان جوق. «يسلام مەملەكەتى» ەكسترەميستەرىنە قارسى ناتيجەلى كۇرەس جۇرگىزىپ، ءوز ايماقتارىنان شەگىندىرىپ شىعاردى. انكارا مالىمدەمەلەرىندە، YPG قارۋلى كۇشتەرىندە اقش-تىڭ اۋىر سوعىس تەحنيكالارى دا بار ەكەنىن ايتىلادى.

ال، بىلتىر جىل سوڭىندا ترامپ اقش اسكەرلەرىنىڭ ءسۇريادان شەگىنەتىنىن ايتتى. بىراق، ءسۇريادان شەگىنۋ شارتىن قاڭتاردا عانا ورتاعا سالدى. ءتىپتى ول تۇركيادان سۇرياداعى كۇرد كۇشتەرىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە كەپىلدىك سۇرادى. مەملەكەتتىك حاتشى پومپەونىڭ تاياۋ، ورتا-شىعىستاعى ساپارىنداعى جوعارى دەڭگەيدەگى سويلەسۋلەردە دە كۇرد ماسەلەسى اۋىق-اۋىق كوتەرىلىپ وتىردى.

سۇرياداعى اقش اسكەرلەرىنىڭ سانى تۋرالى رەسمي مالىمەتتەر 2000 دەپ كورسەتكەن. بىراق، ءسۇريا جەرىندەگى شىن مانىسىندە امەريكالىق جاۋىنگەرلەردىڭ سانى بۇدان دا كوپ بولۋى مۇمكىن دەگەن مالىمەتتەر دە بار. يم كۇشتەرىن الاستاۋ ماقساتىندا ەلگە كىرگەن. ولار نەگىزىنەن ءسۇريانىڭ سولتۇستىك-شىعىس ايماعىندا ورنالاسقان. ءتىپتى، بۇل ايماقتا اقش-تىڭ اۋەبازاسى دا قۇرىلعان. وڭتۇستىك ايماقتاردا دا شاعىن بەكىنىستەرى دە بار.

قازىر اقش پەن تۇركيا اراسىندا اتالعان ماسەلەلەر توڭىرەگىندە ديالوگتار ءوتىپ جاتىر. ۋاشينگتوننىڭ ەكىنشى ارنايى دەلەگاتسياسىنىڭ ءبىر كۇنى بۇرىن انكاراعا كەلىپ كەلىسسوزدەردى قولعا الدى. بۇل رەتتە تۇرىك بيلىگى ءوز پوزيتسياسىن بەرىك ساقتايتىنىن قايتا-قايتا ەسكەرتۋدە. اقش-تىڭ ورتا شىعىستاعى قادامدارى ءۇشىن تۇركيانىڭ دا ءوزىندىڭ ماڭىزى بار. ناتو مەن اقش اسكەرلەرى تۇركيانىڭ بىرنەشە ماڭىزدى اسكەري بازالارىن، پورتتارىن پايدالانىپ كەلەدى.

“The Qazaq Times”