Photo: Nasa.gov

2018 جىلدىڭ 5 مامىرىندا NASA عارىش اگەنتتىگى InSight زوندىن مارسقا ۇشىرۋ ميسسياسىن ءساتتى ىسكە قوسقان ەدى. كەشە، ياعني،  26 قاراشا كۇنى، روبوت زىمىرانى قىزىل پلانەتاعا قونىپ، ەڭ قاۋىپتى ساتىسىنان ءوتتى.

قالاي قوندى؟

InSight - ءتىڭ مارسقا قونۋ پروتسەسى كۇردەلى ءارى قاۋىپتى پروتسەستەردىڭ ءبىرى بولدى. تاپسىرمانىڭ ءساتتى ورىندالۋى ءۇشىن، ياعني، قاۋىپسىز قونۋى ءۇشىن ۇشۋ جىلدامدىعىن تومەندەتۋ جوسپارلانعان. الايدا، قۇرىلعىنىڭ مارس اتموسفەراسىنا  شامامەن 20 مىڭ كم/س جىلدامدىقپەن كىرۋىنە بايلانىستى، ءديۆايستىڭ قورعانىش پانەلى 1000 گرادۋس تسەلسيدەن دە جوعارى تەمپەراتۋراعا دەيىن قىزىپ كەتكەن. دەگەنمەن، وعان قاراماستان ەشقانداي اپاتسىز ءتيىستى جەرىنە جەتتى. تاعى ءبىر ايتا كەتەىن جايت، قۇرىلعىنىڭ جىلدامدىعىن ازايتىپ، ونى قىزىل پلانەتاعا قوندىرۋ اۆتوماتتى رەجيمدە ورىن الادى. اتالعان قۇرىلعى پلانەتاعا تەرمو قورعاۋشى ەكران بەتىمەن قاراپ، بۇدان سوڭ جىلدامدىعىن بارىنشا ءسال باياۋلاتىپ، پاراشيۋتتەرىن شىعاردى. ال مارستان سيگنال بەرۋ شامامەن 8 مينۋتقا سوزىلدى.

InSight قۇرىلعىسىنىڭ بورتىندا ەكى باستى قۇرال - بۇرعىلاۋ زوندى جانە جوعارى دالدىكتەگى سەيسموگرافتاردىڭ جيىنتىعى بار. اتالمىش قۇرىلعىلاردىڭ كومەگىمەن زەرتتەۋشىلەر پلانەتادا ورىن الاتىن جەر سىلكىنىستەرىن زەرتتەپ، ونىڭ تابيعات اپاتى اسەرىنەن نەمەسە مەتەوريتتەردىڭ قۇلاۋىنان پايدا بولاتىندىعىن انىقتايدى.

InSight عارىش كەمەسىنىڭ مارسقا قونۋ ءساتى

InSight - ءتىڭ مارسقا بۇعان دەيىن قونعان Curiosity جانە Opportunity قۇرىلعىلارىنان ەرەكشەلىگى - ول قوزعالا المايدى. جالپى، بۇل دەۆايس مارستا 720 كۇننەن استام ۋاقىت بولادى دەپ جوسپارلانعان. وسى ۋاقىت ارالىعىندا ونىڭ باستى ماقساتى - پلانەتانىڭ  ىشكى قۇرىلىمى تۋرالى دەرەكتەر جيناۋ.

بۇل نە ءۇشىن ماڭىزدى؟

مارسقا InSight قۇرىلعىسىن قوندىرۋ NASA ينجەنەرلەرى ءۇشىن دە وڭاي بولعان جوق. ونى NASA عيماراتىندا تۇسىرىلگەن بەينەدەن انىق كورۋگە بولادى. ويتكەنى، كىشكەنتاي قاتەلىكتىڭ ءوزى 850 ميلليون اقش دوللار تۇراتىن ميسسيانى ساتسىزدىككە ۇشىراتۋى مۇمكىن ەدى.

ەگەر 2012 جىلى Curiosity روبوتىن مارسقا قوندىرۋ «7 مينۋتتىق ۇرەي» دەپ اتالسا، InSight - ءتىڭ  مارس بەتىنە قونۋىن "6 مينۋتتىق ۇرەي" دەپ اتالدى.

جالپى، InSight قۇرىلعىسى جەردەن مارسقا دەيىن 146 ميلليون شاقىرىم قاشىقتىقتا ۇشتى. ونىڭ ميسسياسى بىزگە جاقىن پلانەتالاردىڭ ءبىرى قالاي پايدa بولدى جانە قالاي دامىپ جاتقاندىعىن زەرتتەپ، اقپارات بەرۋ.

ايتا كەتەيىك، 1971 جىلدان بەرى مارسقا قونعان 11 روبوت تەحنيكاسىنىڭ ۇشەۋى عانا قونۋ كەزىندە اپاتقا ۇشىراعان بولاتىن. ولار - امەريكاندىق Mars Polar Lander (1999), بريتاندىق Beagle 2 (2003) جانە ەۋروپالىق Schiaparelli (2016).

"The Qazaq Times"