قىتاي قازىرگى كەزەڭدە بىرقاتار تاريحي كۇردەلى ماسەلەلەرگە تاپ كەلىپ وتىر. وڭتۇستىك قىتاي تەڭىزى قايشىلىعىنان تارتىپ، وڭتۇستىك تىنىق مۇحيت ارالدى ەلدەرى ءۇشىن اقش جانە اۋستراليا (اۆستراليا) ەلدەرىمەن بولعان باسەكە، ازياداعى قىتاي-ءۇندىستان باسەكەلەستىگى، ءۇندى-تىنىق مۇحيتتاعى ليدەرلىككە تالاس، سونداي-اق، «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» اياسىندا ورتالىق ازيا، ورتا-تاياۋ شىعىس ەلدەرىمەن قالىپتاسقان جاڭا قاتىناس قاتارلى. ەڭ ماڭىزدىسى قازىر اقش-قىتاي اراسىندا ساۋدا سوعىسى باستالدى. قىتايدىڭ ىشىندە الەۋمەتتىك تولقۋلاردىڭ العاشقى بەينەلەرى كورىنە باستادى. وسىلارعا بايلانىستى قىتاي بيلىگىنىڭ قولدانۋى مۇمكىن شارالارى تۋرالى ەلدەس وردانىڭ بىرقاتار سونى پىكىرلەرىن ۇسىنىپ وتىرمىز. 

الەمدىك الپاۋىتتى ەلدەر قىتايعا شىنداپ ىقپال جاساي باستاسا قىتاي ءبىر ەمەس بىرقانشا رەاكتسيا كورسەتۋى مۇمكىن:

ءبىرىنشى، "بءورى ارىعىن بىلدىرمەس" دەگەندى ساياسي تاسىلگە اينالدىرىپ قانشا ىشتەن شىرىسە دە ءجۇنىن قامپيتىپ كورسەتىپ تۇرىپ الۋى مۇمكىن. بۇل قىتايدى مەملەكەت پەن كومپارتيانىڭ سوعىسىنا اكەپ تىرەيدى... وندا ەلدەگى ليبەرالدى دەموكراتتارعا جاقسى وراي بولادى. دەسە دە، پارتياعا جاقتاسسا مەملەكەتكە قاۋىپ تونەتىن، مەملەكەتكە جاقتاسسا پارتياعا قاۋىپ تونەتىن جاعداي بۇعان دەيىن دە كوپ مارتە بولعان. بىراق تا قىتايدىڭ كوممۋنيستتىك ساياسي ينستيتۋتى مەملەكەت پەن پارتيانى تەڭ ساقتاپ قالۋدىڭ كۇرەسىن جاساپ كەلەدى. الدا دا سول ءۇشىن كۇرەس جۇرەدى، سول سەبەپتى توسىننان جاسالاتىن ساياسي، الەۋمەتتىك ھام ەكونوميكالىق رەفورمالار ءجۇز بەرۋى مۇمكىن.

ەكىنشىسى، قىتاي "نامىسشىل" حالىق، قىتاي ساياساتكەرلەرى تىپتەن "نامىسشىل". ولار "حالىقارالىق ۇيىم، حالىقارالىق قۇقىق قىتايدىڭ تىزەسىن بۇكتىردى" دەگىزبەس ءۇشىن ياعني بۇل ماسەلەنى حالىقارالىق ۇيىم مەن الپاۋىتتى ەلدەر ارالاسۋىمەن زورلىقتى بولعىزدى دەگىزبەس ءۇشىن "ستيل دۇرىستاۋ", "پارتيا ىشىندەگى سولشىل قاتەلىكتى سىن تەزىنە الۋ", "قاتەلىكتىڭ ورنىن تولىقتاۋ" دەيتىن ت.ب. مەملەكەتتىك ماڭىزدى قۇجات قابىلداپ (دوكترينا) ماسەلەنى سيپاي قامشىلاپ، ءبىز ەشقاشان حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ قىسىمىمەن ساناسقان جوقپىز نەمەسە "حالىقارالىق قۇقىق پەن نورمانى بۇزعان جوقپىز" دەپ كەمشىلىكتى مەملەكەت پەن پارتياعا كەزەتپەي بىرەر تۇلعاعا ارتا سالۋى مۇمكىن جانە ارتىق كەتكەن ساياسي سالقىندى بىرتىندەپ باسەڭدەتۋى مۇمكىن. بۇنداي ءىس بۇعان دەيىن دە قايتالانعان، مەنىڭشە الدا دا قايتالايدى. ويتكەنى، بۇنداي ساياساتپەن ۇزاق شىداپ تۇرا المايتىنىن، ۇزاققا بارمايتىنىن ەڭ اۋەلى قىتايدىڭ ءوزى جاقسى بىلەدى.

جالپى قىتاي كوممۋنيستەرىنىڭ ساياسي تاريحى ءدال وسىلاي قۇقىقتىق نورمالاردى بۇزۋمەن، اتتاپ وتۋمەن نەمەسە جالتارۋمەن ايگىلى. بۇعان تاڭعالۋدىڭ ەش قاجەتى جوق جانە كومپارتياعا دەگەن شەكسىز ماحاببات پەن سەنىمدى ازايتۋ كەرەك (قىتايداعى قانداستار ءۇشىن). ءار كىم ءوز قۇدايىنا، ءوز پوتەنتسيالىنا سەنۋى كەرەك. ويتكەنى "الپىس جىل كومپارتياعا سەنىپ، قىرىق جىل ادال ەڭبەك ەتسە دە" بۇكىل ەڭبەكتى ءبىر-اق كۇندە جوققا شىعارا سالدى.

ءۇشىنشىسى، قىتايدىڭ بۇل ساياساتى قىتايداعى وليگارحتار اراسىنداعى كۇرەستى ودان ارى شيەلەنىستىرەدى. بۇنىڭ سوڭى پارتيا ىشىندەگى باقتالاستارعا دا جەتەدى. ولار جاڭا ساياسي رەفورماعا "جۇكتى" بولادى. ونىڭ "تولعاعى" الدا جاڭا ساياسي بوزداقتاردى دۇنيەگە اكەلەدى. ارينە، توڭكەرىس قان توگىسسىز دە بولمايدى، قانتوگىس دە بولادى...

 “The Qazaq Times”