كۇتپەگەن جەردەن قول ۇسىنىپ، قاتتى قىسىپ امانداسۋ ءارى قولدى سىلكە تارتۋ ترامپتىڭ جۇرتقا ءمالىم ادەتى. بىرنەشە ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىمەن كەزدەسكەندە ترامپتىڭ وسى ارەكەتتەرىنە ءتۇرلى پىكىرلەر ايتىلدى. الايدا، پرەزيدەنتى ترامپ بۇل ادەتىن تاستاعان ەمەس. بۇعان دەيىن قىرعي-قاباق ەكى ەلدىڭ ليدەرلەرى – اقش پرەزيدەنتى ترامپ پەن كحدر توراعاسى كيم جوڭ ۋننىڭ سينگاپۋرداعى قول الىسۋى الەم جۇرتشىلىعى ءۇشىن «ايتا جۇرەر اڭگىمەنىڭ» بىرىنە اينالدى.
نە ءۇشىن دۇنيە جۇرتشىلىعى بۇل قول الىسۋعا باسا ءمان بەردى؟ ۇيتكەنى، مەملەكەت باسشىلارىنىڭ قول الىسۋى تاريحتا كوپتەگەن بۇرىلىستاردىڭ سيمۆولى رەتىندە قالدى. سولاردىڭ بىرقاتارىن BBC-ءدىڭ ونلاين قىزمەتى قاتارعا ءتىزدى.
چەمبەرلەن مەن گيتلەر
فوتو: GETTY IMAGES/BBC.
1938 جىلى 22 قىركۇيەك كۇنى بونن قالاسىنىڭ ماڭىنداعى گودەسبەرگ مەيمانحاناسىندا گەرمانيانىڭ سول كەزدەگى ديكتاتورى ادولف گيتلەر مەن بريتانيانىڭ باس ءۋازىرى (پرەمەر-ءمينيسترى) نەۆيلل چەمبەرلەن قول الىستى. سول جولى ەكى ليدەر نەمىستەر چەحوسلوۆاكيانىڭ سۋدەت ايماعى ماسەلەسى بويىنشا كەڭەس وتكىزدى. گيتلەردىڭ قولىن العان چەمبەرلەن، انگلياعا تىنىشتىق ورناتتىم دەپ قايتادى. بىراق، گيتلەر الاقانىنىڭ سەنىمى ءبىر-اق جىلعا شىدايدى. كەلەسى جىلى دۇنيەجۇزىلىك ەكىنشى سوعىس بۇرق ەتە تۇسەدى.
ستالين، چەرچيلل جانە ترۋمەن
فوتو: GETTY IMAGES/BBC.
1945 جىلى 23 شىلدە كۇنى، اقش پرەزيدەنتى گارري ترۋمەن، بريتانيانىڭ باس ءۋازىرى ۋينستون چەرچيلل جانە كەڭەس وداعىنىڭ باسشىسى يوسيف ستالين پوتستام كونفەرەنتسياسىندا «ۇشجاقتى قول الىسادى». بۇل ۇشەۋى دۇنيەجۇزىلىك ەكىنشى سوعىس اياقتالعاننان كەيىن ەۋروپانىڭ، اسىرەسە گەرمانيانىڭ تاعدىرىن شەشۋ ءۇشىن باس قوسقان ەدى. سول كەزدەگى فرانتسيانىڭ پرەزيدەنتى شارل دە گوللدۋ بۇل كونفەرەنتسياعا شاقىرىلماي قالدى.
جونسون مەن ليۋتەر كيڭ (ليتەر كينگ)
فوتو: GETTY IMAGES/BBC.
1964 جىلى 2 شىلدەدە اقش پرەزيدەنتى ليندون ب. جونسون «ازاماتتىق قۇقىقتار تۋرالى جاڭا زاڭ جوباسىنا» قول قويدى. بۇل جاڭا زاڭ جوباسى بويىنشا قوعامدىق ورىنداردا، جۇمىستا ازاماتتاردىڭ ءتۇر-تۇسىنە، جىنىسىنا، ۇلتى مەن دىنىنە قاراي شەكتەۋ قويۋعا تىيىم سالدى. بۇل قۇراما شتاتتاعى قارا ءناسىلدى ازاماتتارعا ۇلكەن تەڭدىك الىپ بەرگەن زاڭ جوباسى بولىپ تاريحتا قالدى. اتالمىش زاڭعا قول قويا سالىسىمەن پرەزيدەنت جونسون قارا ءناسىلدى دوكتور مارتين ليۋتەر كيڭنىڭ قولىن قالعان ەدى.
ماۋ مەن نيكسون
فوتو: GETTY IMAGES/BBC.
1972 جىلى 21 اقپان بەيجىڭدە قىتاي كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ توراعاسى ماۋ زىدۇڭ (ماو تسزەدۋن) قىتايعا ساپارلاي كەلگەن اقش پرەزيدەنتى ريچارد كينسونمەن قول الىستى. بۇل قول الىسۋ اقش پەن قىتايدىڭ قايشىلىعىن 23 جىلدان كەيىن قايتا قالپىنا كەلتىرۋگە جول اشتى. ەكى ەل سەنىمسىزدىك پەن جاۋلاسۋ ساياساتىن توقتاتىپ، ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناستى دامىتۋعا كەلىستى.
گارباچەۆ پەن رەيگان
فوتو: GETTY IMAGES/BBC.
1985 جىلى قاراشادا جەنەۆادا اقش پەن كەڭەس وداعىنىڭ باسشىلارى قول الىستى. بۇل «قىرعيقاباق سوعىسىنا» نۇكتە قويعان قول الىسۋ بولدى.
تەتچەر مەن ماندەلا
فوتو: GETTY IMAGES/BBC.
1994 جىلى 4 شىلدە كۇنى ۇلىبريتانيانىڭ باس ءۋازىرى مارگارەت تەتچەر مەن افريكا ۇلتتىق كونگرەسس پرەزيدەنتى نەلسون ماندەلا لوندوندا قول الىستى. بۇعان دەيىن ۇلىبريتانيا تارابى افريكا ۇلتتىق كونگرەسىن «تەررورلىق ۇيىم» دەپ ەسەپتەپ كەلگەن. وسىدان 4 جىل وتكەننەن كەيىن ماندەلا وڭتۇستىك افريكانىڭ پرەزيدەنتى بولدى.
رابين مەن ارافات
فوتو: GETTY IMAGES/BBC.
1993 جىلى 13 قىركۇيەك كۇنى، ۋاشينگتوندا پالەستينانىڭ ليدەرى ياسير ارافات پەن يزرايل پرەمەر-ءمينيسترى يسحاك رابين قول الىستى. كوپ جىلعا سوزىلعان يزرايل مەن پالەستينا اراسىندا «پريتسيپتەر تۋرالى دەكلاراتسياعا» قول قويىلدى. بۇل كەلىسىمنىڭ ماقساتى تاياۋ شىعىس قايشىلىعىن بەيبىت جولمەن شەشۋ بولعان. بۇل كەلىسىمگە اقش پرەزيدەنتى بيلل كلينتون دا كۋا بولعان
ۇلىبريتانيا پاتشايىمى مەن ماكگيننەسس
فوتو: GETTY IMAGES/BBC.
2012 جىلى 27 ماۋسىم كۇنى ۇلىبريتانيا پاتشايىمى ەليزاۆەتا ءىى مەن سولتۇستىك يرلانديانىڭ بريتانياعا قارسى توپتىڭ ليدەرى مارتين ماكگيننەسستىڭ قولىن الدى. ماكگيننەسس سول كەزدە يرلانديانىڭ ۇلىبريتانيادان ءبولىنۋىن قولداعان. بۇل يرلانديا مەن ۇلىبريتانيا اراسىنداعى جاڭا مامىلەگە جول سالدى دەپ باعالانعان.
وباما مەن كاسترو
فوتو: GETTY IMAGES/BBC.
2016 جىلدىڭ 21 ناۋرىزىندا اقش پرەزيدەنتى باراك وباما مەن كۋبا پرەزيدەنتى راۋل كاسترو جولىقتى. بۇل اقش پرەزيدەنتتەرىنىڭ كۋباعا 100 جىلدان بەرگى العاشقى ساپارى بولعان. وباما ساپارىنان كەيىن ەكى ەل قارىم-قاتىناسى بۇرىنعىدان كورى جاقساردى. كۋباعا باعىتتالعان كەيبىر سانكتسيالار الىنىپ تاستالدى.
كيبەرشابۋىلعا ۇشىراعان باق وكىلدەرى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا ارىز ءتۇسىردى
ورتالىق ازيا: تاريحي، ساياسي جانە ەكونوميكالىق مۇددەلەر اياسىندا
قىرعىزستاندا تاۋەلسىز Kloop باسىلىمىنىڭ قىرعىز تىلىندەگى سايتى بۇعاتتالدى
رەسەيدىڭ دونەتسك وبلىسى كونستانتينوۆكا قالاسىنداعى بازارعا شابۋىلىنان 16 ادام قازا تاپتى
سادىر جاپاروۆ ىستىقكولدەگى ءتورت پانسيوناتتى وزبەكستانعا بەرۋ سەبەبىن ءتۇسىندىردى
پيگوجيننىڭ «ۆاگنەر» توبى ماسكەۋ تۇبىنە كەلىپ شەگىنىپ كەتتى