ماقسات حالىق: زەينەتاقى قورىنا قول سۇققانداردىڭ جىمىسقى ويى بار سياقتى

حالىقتىڭ زەينەتاقى قورىنا جيناپ جاتقان اقشاسى بانكتەر مەن بيزنەسكە بەرىلەتىن بولدى. وتكەن اپتادا ۇلتتىق بانك توراعاسى قورداعى 200 ملرد تەڭگەنىڭ وبليگاتسيالىق باعدارلامانى ىسكە قوسۋ ءۇشىن جۇمسالاتىنىن مالىمدەدى. ياعني، وسى قاراجاتقا بانكتەردىڭ قۇندى قاعازدارى ساتىپ الىنباق. دانيار اقىشەۆ زەينەتاقى قورىنان الىناتىن قارجى - بارىنشا قورعالادى، سوندىقتان جۇرتتىڭ الاڭداۋىنا سەبەپ جوق دەپ، كەسىپ ايتتى. سونداي-اق، ول زەينەتاقى قورىنداعى قاراجاتتى سالمشىلار ءۇي الۋعا جاراتا المايدى دەدى. ۇلتتىق بانك توراعاسىنىڭ بۇل ءسوزى ءبىراز ادامنىڭ شىمبايىنا باتىپ، اشۋىن كەلتىرگەنى راس. بۇقارا: "تىرنەكتەپ جيعان اقشامىزعا ۇلتتىق بانك نەلىكتەن قول سالادى؟ الگى قاراجاتتى نە سەبەپتى تاپ قازىر باسپانالى بولۋعا جۇمساي المايمىز؟" دەپ، شامىرقانىپ جاتىر. ەلدى ەلەڭدەتكەن وسى ماسەلەگە قاتىستى بەلگىلى ەكونوميست، "Pro Gente" ەكونوميكالىق زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى ماقسات حالىق وزىندىك ويىن ءبىلدىردى. جۇرت كوكەيىندە جۇرگەن ساۋالدارعا جاۋاپ بەرۋگە تىرىستى.

- ۇلتتىق بانك ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردى قولداۋ ءۇشىن زەينەتاقى قورىنان 200 ملرد تەڭگە ءبولۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. قارجى رەتتەۋشىنىڭ بۇل شەشىمى دۇرىس پا؟

- قوردان بولىنەتىن اقشا كەيىن قالاي قايتارىلادى دەگەنگە ءمان بەرەلىك. 200 ملرد تەڭگە از اقشا ەمەس. ونىڭ ۇستىنە ول زەينەتاقى قورىنان ءبولىنىپ وتىر. ياعني، حالىقتىڭ زەينەتكە شىققاندا ءوز پايداما جاراتامىن دەگەن قاراجاتىن بيلىك قازىر بانكتەردى ساۋىقتىرۋعا جۇمساپ وتىر. دەمەك، ونىڭ جاۋاپكەرشىلىگى دە مول. ەگەر زەينەتاقى قورىنان بولىنەتىن اقشا، قايتارىلاتىن كەزدە ينفلياتسيا دەڭگەيىنەن جوعارى بولسا، وندا تيىمدىلىگىن كورسەتەدى. بىراق ينفلياتسيا دەڭگەيىنەن تومەن بولىپ جاتسا، ءسوزسىز تابىسى كەميدى. باسقاشا ايتساق، 200 ملرد تەڭگەنى قۇردان-قۇر بولگەندەي بولادى. سوندىقتان ۇكىمەت تاۋەكەلگە بارىپ وتىر. بولىنەتىن اقشا ينۆەستيتسيالىق تيىمدىلىگىن كورسەتپەسە، وندا حالىقتىڭ قاراجاتتى جەلگە ۇشتى دەگەن ءسوز.

فوتو: ult.kz

- ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردى مەملەكەت تاراپىنان قولداۋدى دوعارۋ كەرەك دەپ، ەلباسى بيىلعى حالىققا جولداۋىندا دا ايتقان ەدى. الايدا، سوعان قاراماستان، ۇلتتىق بانك شاتقاياقتاۋعا شاق قالعان قارجى ينستيتۋتتارىنا "دەم" بەرىپ كەلەدى. سوندا ۇلتتىق بانك پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسىنا قارسى كەلىپ وتىر ما؟

- مەن مىنا جايتتى تۇسىنبەيمىن. زەينەتاقى قورىنداعى 200 ملرد تەڭگەنى بانكتەرگە ءبولۋ تۋرالى شەشىمدى ۇلتتىق بانك باسشىلىعى جەكە-دارا  قابىلداعان جوق. ۇكىمەت تە بۇل ىسكە ارالاستى. ويتكەنى، بيۋدجەتتى الدىن الا بەكىتەتىن سولار. مەنىڭشە، ولار ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردى ساۋىقتىرۋ كەرەكتىگىن بىلگەندىكتەن، وسىنداي قادامعا ادەيى بارىپ وتىر. ودان كەيىن، "بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورىنىڭ" اكتسيونەرلىك قوعام ەكەنىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك. ياعني، قوردىڭ وزىندىك اكتسيونەرلەرى بار. بانكتەرگە قولداۋ كورسەتۋ تۋرالى شەشىمدى قابىلدار كەزدە ولاردىڭ دا پىكىرى ەسكەرىلگەنى ءسوزسىز. ەستەرىڭىزدە بولسا، وتكەندە ەلباسى ەلىمىزدەگى 3 بانكتىڭ جۇمىسىن سىنعا العان بولاتىن. قازىر سولار كۇيرەۋدىڭ از-اق الدىندا تۇر. وسىنى بىلە تۇرا، زەينەتاقى قورىنىڭ باسشىلىعى بانكروتقا انە-مىنە ۇشىرايتىن الگى  بانكتەردەن زەينەتاقى قورىنان بولىنگەن قاراجاتتى قايتارىپ الۋعا اسىعىپ وتىرعان جوق. مۇنىڭ استارىندا ءبىر گاپ بار سياقتى... سەبەبى، زەينەتاقى قورىندا تريلليونداعان قاراجات جاتىر. وعان الدەكىمنىڭ كوزى ءتۇسىپ جاتقانى ايدان انىق.

فوتو: azh.kz

- وسى تۇستا، زەينەتاقى قورىنداعى قاراجاتتى ەل نەلىكتەن يگىلىگىنە قازىر جاراتا المايدى؟ ماسەلەن، ۇلتتىق بانك توراعاسى دانيار اقىشەۆ زەينەتاقى قورىنداعى اقشاعا سالىمشىلار ءۇي الۋعا جۇمساي المايدى دەپ، بۇل ۇسىنىستان ءۇزىلدى-كەسىلدى باس تارتقان. حالىق زەينەتاقى قورىنداعى قاراجاتىن باستاپقى جارنا رەتىندە پايدانالىپ، باسپانالى بولعىسى كەلەدى. بىراق ۇلتتىق بانك وعان شەكتەۋ قويۋدا. مۇنىڭ ءمانىسىن قالاي تۇسىندىرۋگە بولادى؟

- تاياقتىڭ ەكى ۇشى بار. بىرىنشىدەن، زەينەتاقى قورى ازاماتتاردىڭ قارتايعان كەزدە جۇمسايتىن اقشاسى بولۋى كەرەك دەگەن ويمەن قۇرىلعان. بۇل - دۇرىس پايىم. ەگەر زەينەتاقى قورىنداعى اقشانى حالىققا قازىر ۇلەستىرىپ بەرەتىن بولسا، وندا كەيبىر ادامدار ونى ماقساتسىز جۇمساپ، قارتايعان كەزىندە قۇر الاقان قالۋى مۇمكىن. سوندىقتان زەينەتاقى قورىنداعى قاراجاتتى دەپوزيتتىك جۇيە رەتىندە قولدانۋعا بولمايدى. ەكىنشى ماسەلە - مىنادا. وتكەن اپتادا وسى زەينەتاقى قورىنداعى اقشانى حالىق پرەزيدەنت ۇسىنعان "7-20-25" باعدارلاماسى بويىنشا ءۇي الۋ ءۇشىن العاشقى جارنا رەتىندە قولدانسا قايتەدى دەگەن ساۋال ايتىلعان ەدى. مەنىڭشە، ورىندى ءسوز. ايتالىق، زەينەتاقى قورىنداعى اقشانى تۇگەل ەمەس، تەك جارتىسىنا جۋىعىن عانا حالىققا ءبولىپ بەرسە، ولار كەيىن سول قارجىعا باسپانا السا، نەسى جامان؟! دامىعان ەلدەردىڭ كوبىندە مۇنداي تاجىريبە بار. ماسەلەن، مالايزيادا زەينەتاقى قورىنا جيناپ جاتقان اقشاسىنا قاجىلىققا بارىپ كەلەمىن دەسە دە، ءبولىپ بەرەدى ەكەن. بىراق ۇلتتىق بانك توراعاسى بۇل ويعا قارسى شىعىپ، قارجى رەتتەۋشى مۇنداي  ماسەلەنى مۇلدەم قاراستىرمايدى دەپ، ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسى شىققان.

- ۇلتتىق بانك زەينەتاقى قورىنداعى اقشانى وسىلاي وڭدى-سولدى جۇمساي بەرسە، ەلدىڭ زەينەتكە شىققاندا الاتىن اقشاسى قالماي قالادى دەگەن ۇرەي بار. بۇقارانىڭ بۇل قورقىنىشى زاڭدى ما؟       

- زەينەتاقى قورى توڭىرەگىندە بولىپ جاتقان ءتۇرلى كەلەڭسىز وقيعالار حالىقتىڭ بۇل قورعا دەگەن سەنىمدىلىگىن تومەندەتكەنى ءسوزسىز. ەگەر ينۆەستيتسيالىق تابىس ينفلياتسيا دەڭگەيىنەن تومەن بولسا، جيعان-تەرگەنىڭىز ەسەلەنبەي، كەرىسىنشە كەمىپ جاتسا، زەينەتاقى قورىنا اقشا سالۋدىڭ قانداي ءمانى بار؟ جۇرتتىڭ بۇلاي الاڭداۋى، ەرتەڭگى كۇنىنە ەلەڭدەۋى وتە ورىندى. سىرتتان تون پىشپەي، حالىق قارجىلىق ساۋاتتىلىعىن قازىردەن باستاپ ارتتىرۋ كەرەك. زەينەتاقى قورىنداعى اقشاسىن ءجيى تەكسەرىپ، مامانداردان تالاپ ەتىپ وتىرسا، بالكىم جاعداي باسقاشا بولار ما ەدى... وسى تۇستا، مەملەكەت تاراپىنان دا اشىقتىق بولعانى دۇرىس. اقىرى ازاماتتىق قوعام قۇرعىمىز كەلەدى ەكەن، وندا جينالعان اقشانى جاريا تۇردە بۇقپاي ايتسىن. قانشا قاراجات جينالعانى، قانشا اقشانىڭ قايدا جۇمسالعانى تۋرالى اقپاراتتى تۇراقتى تۇردە بەرىپ وتىرسىن. سول كەزدە زەينەتاقىعا دەگەن حالىقتىڭ كۇپتى ويى سەيىلەتىن شىعار.

- اڭگىمەڭىزگە راقمەت!      

“The Qazaq Times”