پيكاسسو سۇيگەن سۇلۋلار

پيكاسسونىڭ العاشقى ءسۇيىپ قوسىلعان ايەلدەرىنىڭ ءبىرى، پاريجدەگى فرانتسۋزدىق سۋرەت مودەلى جوعارىدا اتالعان فەرناندا وليۆە بولدى. سول كەزدەگى پيكاسسونىڭ جاسى نەبارى 18 دە بولسا، فەرناندو 23 جاستا بولاتىن. سۋرەتشى مەن مودەل اراسىنداعى شىعارماشىلىق بايلانىس، ولاردىڭ ماحابباتاسىۋىنا تولىق سەبەپ بولعان ەدى. جانە پيكاسسونىڭ ىزدەنىس جولىنداعى قايتالانباس تۋىندىلاردىڭ ءبىرى «اۆينون بيكەشتەرىن» دە سول كەزدىڭ وزىندە، ءوز ايەلىنىڭ وبرازى مەن وزىنە ءتان قولتاڭباسىمەن تۋدىرعان بولاتىن.

دەگەنمەن، ەكەۋىنىڭ اراسىنداعى وتباسىلىق تۇرمىستىڭ ناشارلىعى، تىپتەن قاراجاتتىڭ جەتكىلىسىزدىگىنەن جەيتىن ازىقتارىن ۇرلاپ كۇن كورۋى، جانە ايەلىنىڭ ونىڭ شىعارماشىلىعىنا دەگەن سەلقوستىعى مەن ۇمىتسىزدىگى، كۇن وتكەن سايىن وتباسىلىق تۇسىنبەۋشىلىكتەردىڭ جانجالىنا اكەلىپ سوقتىرىپ، اراداعى ون جىلدىق نەكەدەن كەيىن، ءبىرى-ءبىرىن تاستاپ ەكەۋارا كەتىپ قالۋىنا تولىق سەبەپ بولدى.

پيكاسسونىڭ ەكىنشى شىنايى ءسۇيىپ قوسىلعان ايەلدەرىنىڭ ءبىرى، ءبيشى بالەرينا ۇلتى ورىس ولگا حوحولوۆا بولاتىن. ەكەۋىنىڭ اراداعى تانىستىعى 1917 جىلى شاتلە تەاترندا بولعان «پاراد» بالەتىنىڭ پريمەراسىندا باستالادى. (ول كەزدە پيكاسسو اتالعان تەاتردىڭ كيىمدەر جونىندەگى كوركەمدەۋگە جاۋاپتى قىزىمەتكەر بولىپ ىستەيتىن.)

بۇلاردىڭ اراسىنداعى تانىستىقتىڭ قيماس عاشىقتىق پەن جالعاسۋى، ونى ءوزىنىڭ وتانى يسپانياعا الىپ كەتىپ قالۋى جانە وتباسىمەن، اناسىمەن تانىستىرۋى، بۇلاردىڭ 1918 جىلى ۇيلەنۋلەرىنە تولىق نەگىز بولاتىن. بىراق ءوزى شەتەلدىك جانە ءبيشى ورىس قىزى پيكاسسونىڭ اناسىنىڭ كوڭىلىنەن ەش شىعا قويمايدى. راسىندا اناسى ايتقانداي-اق ولگانىڭ اقشاعا دەگەن ىسىراپشىلدىعى، ءجونسىز تالاپ قويعىشتىعى مەن شىعارماشلىق ەركىندىگىنە كەدەرگى كەلتىرۋى جۇبايلار اراسىنداعى جاعىدايدى تىپتەن شيەلەنىستىرىپ جىبەرەدى. 1921 جىلى اقپاندا پاۋلو ەسىمدى ۇلىنىڭ دۇنيەگە كەلگەنىنەن كەيىنگى اراداعى تۇسىنبەۋشلىكتىڭ كەسىرىنەن بولعان جانجالداردىڭ جيىلەۋى، ەرلى-زايىپتىلداردىڭ اراسىن مۇلدەم الشاقتاتىپ جىبەرەدى. وسىدان كەيىنگى وتباسىلىق ۇرىستاردان ابدەن قاجىعان پيكاسسو، جاعىمىسىز بەينەدەگى اشۋ شاقىرعان ولگانىڭ بەينەسىن، سۋرەت قىلىپ سالىپ ونى تىپتەن كوبەيتىپ كۋبيزمدەگى ونەرىن جايبىراقات جالعاستىرا بەرەدى.

پيكاسسونىڭ ەكىنشى شىنايى ءسۇيىپ قوسىلعان ايەلدەرىنىڭ ءبىرى، ءبيشى ولگا حوحولوۆا.

ول ءومىرنىڭ سوڭىنا دەيىن ءوزىنىڭ ءبيشى ايەلنىڭ بەينەسىن سۋرەتشى كوزىمەن بولشاققا ماڭگىلىك سول ۇسقىنسىز قالپىندا ەل ەسىندە قالدىردى.ءتىپتى ءىستىڭ ودان ءارى ناسىرعا شابۋىنا تۇرتكى بولعان نەگىزگى وقيعا 1927 جىلى 46 جاسىندا 17 جاسار جاس قىز ماريا تەرەزا ۆالتەرگە عاشىق بولىپ، ءوزىنىڭ ەش ەسكەرتۋسىز كەتىپ قالىپ، زاڭدى ايەلىنەن اجىراسپاي تۇرىپ تەرەزانىڭ جۇكتى بولىپ قالۋى، ولگاعا تىپتەن اۋىر سوققى بولىپ تيەدى. قولىنان ەشتەڭە كەلمەگەنەن كەيىن ول 1955 جىلى جالعىزدىقتا قاسىرەتتەن جازىلماس راك اۋىرۋىنا شالدىعىپ قايتىس بولادى. موينىنان اۋىر سالماق تۇسكەندەي تىنىسىن تەرەڭ العان پيكاسسو، ءتىپتى ونىڭ جانازاسىنا بارۋدان دا باستارتادى. وسىلاي ەكىنشى ايەلىمەن بولعان ماحابباتى دا ءساتسىز ءتامامدالادى.

پيكاسسونىڭ ايەلى ولگانى بەينەلەگەن سۋرەتى

وتباسلىق ۇرىستاردان ابدەن قاجىعان پيكاسسو، جاعىمىسىز بەينەدەگى اشۋ شاقىرعان ولگانىڭ بەينەسىن، وسىلايشا بەينەلەدى.

ماري-تەرەز بەن پيكاسسو اراسىندا بولعان ماحاببات، شىعارماشلىق كەڭىستىگىنە وزگەشە سەرپىن سيلايدى. ونىڭ ونەردەگى الداعى قادامى، جۇمىستارىنىڭ وزگەشە رەڭدەر ستيلىمەن دارالانىپ، ونىڭ ءوزىنىڭ قىزى دۇنيەگە كەلگەنگە دەيىن، ءوز شەدەۆرلەرىنىڭ بيىگىندەگى شىعارماشلىق تابىستارعا قول جەتكىزدى.

بىراق پيكاسسو قىزى دۇنيەگە كەلگەننەن كەيىن ماريعا دەگەن سەزىمى تەز سۋىپ، جانە وزىنە تاعى ءبىر ماحاببات ياعني 29 جاسار سۋرەتشى دورا ماار اتتى بويجەتكەنگە عاشىق بولىپ قالادى.  ال پيكاسسو بولسا ورلاردىڭ وسى تالابى ورىندالۋى ءۇشىن ءبىر-بىرىمەن كۇرەسۋ كەرەك ەكەنىن ايتىپ قىلجاق قىلعانداي قاراپ تۇرادى.

كوپ ۇزاماي بۇل وقيعا بەلگىلى بولعان سوڭ، دورا مەن ماري-تەرەزا پيكاسسونىڭ شەبەرحاناسىندا كەزدەيسوق كەزدەسىپ قالادى. بۇل سۋرەتشىنىڭ اتاقتى «گەرنيكا» سۋرەتنىڭ جازىلۋ ۇسىتىندەگى كەز بولاتىن. قاتتى اشۋلانعان ايەلدەر وعان وزدەرىنىڭ ءبىرىن تاڭداۋىن جانە سول ايەلىمەن ماڭگىلىك بىرگە بولۋىن تالاپ ەتەدى.

وسىدان سوڭ ايەلدەرىنىڭ ءبىر-بىرىنە جۇدىرىق الا جونەلگەن توبەلەس باستالىپ تا كەتەدى. وسىنىڭ بارىنە كۋا بولىپ وتىرعان سۋرەتشى ايەلدەرىنە ءوزىنىڭ ومىرىندەگى ەڭ جارقىن وقيعا بولعانىن ايتىپ ءماز بولادى. بۇدان كەيىن از ۋاقىتتان سوڭ ماري-تەرەزا كوپ ۇزاماي اسىلىپ ولەدى.

پيكاسسو دورانى دا تەز ۇمىتادى. ول نەبارى 21- جاسار ۋىزداي جاس قىز فرانتسۋازا جيلو مەن رەستوراندا كەزدەسىپ قالادى دا، ونى شەبەرحاناسىنا شاقىرىپ ءجيى-ءجيى كەزدەسە باستايدى. ءبىر قىزىعى پيكاسسو ونى ءوز ۇيىنە ۆاننا قابىلداۋعا شاقىرادى. انىعىراق ايتار بولساق سول كەزردە ىستىق سۋ پاريجدە تىم تاپشى بولعان كوىرىنەدى. ول تەك تانىمال ادارمداردىڭ عانا ۇيىندە بولعان دەسەدى.

پيكاسسو فرانتسۋازاعا باسقالارعا جاساعانداي ءوز ءامىرىن قالاۋىنشا جۇرگىزە المادى. ول ءوز عۇمىرىندا كەزدەسكەن ايەلدەردىڭ ىشىندەگى جالعىز، وزىنە قول جۇمساماعان، جىندانباعان، وزىنە سەنىمدى، ءومىرىن ويرانداۋعا ەش مۇمكىندىك بەرمەگەن ءتىپتى كەيىندەپ پيكاسسونىڭ ءوزىن ەركىمەن تاستاپ كەتە العان ەرەكەشە ايەل بولاتىن. پيكاسسو ونى سول ءۇشىن شەكسىز ءسۇيدى، شىعارماشلىعىنا دا جاڭاشا شابىت سىيلاپ تەڭىز جاعاسىندا، جانە وزگەدە ساياحتتار جاساپ كوڭىلدى ساتتەردى باسىنان كەشىرەدى. وعان ءوز قۇرساعىنان ەكى بالا سىيلاپ، ولارعا پيكاسسونىڭ تەگىن بەرەدى، ول وتباسىلىق باقىتتىڭ شىن مانىندەگى قۇدىرەتىن جانە وعان ەشتەڭەنىڭ جەتپەيتىنىن سەزدىرە ءبىلدى.

(پيكاسسونىڭ بالالارى كلود جانە پالوما)
بىراق كەيىندەپ ونىڭ ماحابباتقا تۇراقسىزدىعىن سەزە باستاعان سوڭ اراداعى قاتىناسىن ءۇزىپ، 1953 جىلى بالالارىن الىپ كەتىپ قالادى. الداعى ءومىرىن باي جانە باقىتتى وقيعالارعا تولى ەتىپ وتكىزەدى. ول كەيىنگى ۋاقىتتاردا پيكاسسو تۋرالى «مەنىڭ پيكاسسو مەن ءومىرىم» اتتى كىتاپ جازىپ سول كىتاپتىڭ جەلىسىمەن كەيىن كينو دا تۇسىرىلەدى. وسى كىتاپ ارقىلى ونىڭ اتى الەمگە تانىمالىققا يە بولادى.