مۇرات شايماران: كىم ەدى مەنى وياتقان...

اقىن بولماسقا شارام نە

 

كىم ەدى مەنى وياتقان،

سەنبىسىڭ، جىردىڭ بۇلبۇلى؟!

جاسىنى ويناپ، جاي اتقان

قۇرىسىن اقىن تىرلىگى.

 

اداسىپ باقىت قۇسىنان،

الاڭ دا، الاڭ جول قاراپ.

قالامسابىمنىڭ ۇشىنان

جۇرەكتىڭ قانى سورعالاپ...

 

جارالى بولعان ءبىر جانمىن،

جاداۋلى جەردىڭ بەتىندە.

قاسقايا قاراپ تۇرعانمىن،

قايعىنىڭ قارا وتىندە.

 

اقجەلەڭ–كۇنگە بولىسىپ،

انت ەتكەم اردىڭ اتىنا.

الەمنىڭ ۋىن مەن ءىشىپ،

الدىمەن كۇيەم وتىنا.

 

ايتۋعا ءداتىن ولەڭگە،

امال نە، ءتاڭىر جاراتسا.

اقىن بولماسقا شارام نە،

اقيقات ءولىپ باراتسا...

 

ەي، قۇس جولى

 

جاسادى ەكەن عالامنىڭ قايسى زەرگەرى؟!

ەلىتىپ ءبىتتىڭ سەن مەنى!

سوزسام ءبىر قولىم جەتەر مە

ەي، قۇس جولى – اسپاننىڭ كۇمىس بەلبەۋى.

 

اقىلعا ەمەس

القىنعان جىرعا باعىنار،

اقىن ەدىم عوي ساعىنار ھام شاعىنار.

ەي، قۇس جولى – اسپاننىڭ كۇمىس بەلبەۋى،

حورقىزى عانا تاعىنار.

 

سامالعا ساۋمال سۇيگىزگەن اقىق ماڭدايىن،

ساندۋعاش كەلىپ مەكەندەپ جاتقان تاڭدايىن،

مەن سۇيگەن قىزدار بۇلقىنعان بۇلاق بويىندا

سولقىلداپ وسكەن تالدايىن...

 

كوگىلدىر كوكتەن تۇرعاندا جاۋىپ مىڭ جاقۇت،

جارىما قالعام ءتىل قاتىپ:

«مەن سونى ساعان جۇلىپ-اق الىپ بەرەم،- دەپ -

اي مەنەن كۇندى شۋلاتىپ...»

 

ارمان دەگەنىڭ اساۋ قۇلىنداي قاشاعان،

ۇناماي قالدى نەسى وعان –

جۇلىعى شىققان باتىنكەمە قاراپ تۇردى دا:

«ەسالاڭ، - دەدى – ەسالاڭ!»

ەي، قۇس جولى – اسپاننىڭ كۇمىس بەلبەۋى.

 

ءتۇن

 

كۇندى ءسۇيدىم،

ءسۇيدىم مەن تاڭ الاۋىن،

جايدىم سوعان جانىمنىڭ بار الابىن.

...كۇن باتادى-اۋ كوزۇشى كوكجيەكتە

بۇلعاپ، بۇلعاپ قان قىزىل ورامالىن.

 

سىڭسىتا ءبىر باسادى انىنە كەش،

تەرەزەمدى قاعادى تاعى دا ەلەس.

ءتۇپسىز كوكتەن مىڭ جۇلدىز ويانادى،

ويانادى...

دەرتىمە ءدارۋ ەمەس.

 

قايعى قولى قايناتقان ۋدى ءىشۋدى،

كىم بۇيىردى،

كەسەسىن كىمگە ۇسىندى؟!

قوڭىر ۇزىك ءىڭىردىڭ ىرگەسىنەن

كەلە جاتىر اقىق كوز ءتۇن مىسىعى.

 

تىنىشتىعىن العانداي ءتۇن ۇرلاتىپ،

تۇرەگەلدى كوپ كۇدىك قىرىن جاتىپ.

ءتۇن مىسىعى جارامدى تىرنايدى ەندى،

بالاپانىن جانىمنىڭ شىرىلداتىپ.

 

نەگە بۇلاي؟

نە ءۇشىن؟

(سۇراق بۇلار}

ءاي، شاماسى، ءولتىرىپ بىراق تىنار...

قارا جاۋلىق جامىلعان جالعىزدىعىم،

بوساعاما سۇيەنىپ جىلاپ تۇرار.

 

قاناتىم - ءتۇن.

مەن قايدا بارام ۇشىپ؟!

ويسىز توبىر ءجۇر تويلاپ شاراپ ءىشىپ.

جالعىزدىعىم موينىندا - عالام مۇڭى،

ال عالامنىڭ قوينىندا - قارا مىسىق...

24.01.2016

 

 

 

مۇگەدەكتەر ارباسىنداعى قايىرشى قىز تۋرالى جىر

 

سۇيدىرمەك ءھام جارالعان سۇيمەك ءۇشىن،

كەمتار تاعدىر...

ورتەنىپ كۇيگەن ءىشى.

اساۋ، تەنتەك مۋزىكا ىرعاعىنا

ونىڭ دا ءبىر كەلەدى بيلەگىسى.

 

جۇرەگىنىڭ ءامىرىن مول تىڭداتىپ،

جانارىنىڭ جاقۇتىن جالتىلداتىپ،

ونىڭ دا ءبىر كەلەدى بيلەگىسى،

اق وركەشىن ءتوسىنىڭ تولقىنداتىپ.

 

توناپ جاتقان ۋاقىتتىڭ جىرىندىسى،

جەتەر مە ەكەن دارمەنى - عۇمىر كۇشى;

جەلبىرەتىپ جاپ-جاسىل ورامالىن

باققا قاراي بار تاعى جۇگىرگىسى.

 

كوركەمدىكتىڭ كەم قانات قۇمار قۇسى،

جانىپ بىتپەي جاستىقتىڭ تىنار ما ءىسى؟!

حات جازعىسى كەلەدى بىرەۋلەرگە،

قۇشاق تولى بىرەۋدەن گۇل العىسى.

 

سولاي بولدى جازىمىش - سىي-نەسىبە،

الار ءجيى اڭساۋلى كۇيدى ەسىنە.

كەتىپ بارا جاتادى ول قيالىندا،

قوس ات جەككەن قالىڭدىق كۇيمەسىندە.

 

ەلەستەيدى -

(شاتتىعى ءبىر باسىلماي)

كەلدى بىرەۋ ساقيدىڭ تۇلعاسىنداي،

ساداقاعا تاستاعان قارا باقىر -

بۇقارانىڭ ساف التىن ءدىلداسىنداي...

 

الا بۇلتقا الماتى كۇنى جەرىك،

ءبىرى ۇشىپ ءجۇر كوگەرشىن،

ءبىرى قونىپ.

بۇزدى قىزدىڭ ءتاپ-ءتاتتى قايماق ويىن،

قوڭىراۋى شىركەۋدىڭ كۇڭىرەنىپ.

 

ادىرا قاپ اق اۋەن،

شىرايلى ولەڭ،

سالقىن ءىڭىر ىنىنە تۇنەيدى الەم.

ول ءتۇس كورەر - تۇسىندە بيلەپ جۇرەر،

مەن ءتۇس كورەم،

جوريمىن،

ۇرەيلەنەم...

 

                                        10.01.2016

 

وسپاننىڭ سوڭعى پورترەتى

 

ءساۋىردىڭ ايى، جاۋلارى ماتاپ اكەلىپ،..

ولەدى ەندى،

(ولەدى دەۋىم قاتەلىك)

تالپىنار كوككە قاناتىن قاتتى سابالاپ،

قايعىسىن جەردىڭ كوتەرىپ.

 

جۇلىم دا، جۇلىم جەلكەنىن جىرتىپ جەل ەگەي،

قايراڭداپ قالعان ماچتاسى بيىك كەمەدەي،

تۇرادى اسقاق امانات ايتىپ اسپانعا،

توبىردى ەشبىر ەلەمەي.

 

جانارى سۋىق - اتىلعان كەكتىڭ جەبەسى،

كوكجيەكتىڭ اناۋ قاقىراتىپ سوگەر كوبەسىن.

جالبارۋ،

جاعۋ،

ءدىرىل جوق تۇلا بويىندا،

ويىندا - ەرتىس،

ەركىندىكتىڭ ەسكى ەلەسى...

 

داڭقى دا بولەك،

زارپى دا بولەك بىلايعى،

ەسىڭە سالار گرەكتەر ايتقان قۇدايدى;

پرومەتەيگە ۇقساپ كەۋدەسىن بۇركىت شوقىعان،

انتەي بولىپ توپىراقتان مەدەت سۇرايدى.

 

قابا ساقالى قاپ-قارا ءتۇننىڭ تۇسىندەي،

ەر وسپان سولاي قاسقايىپ تۇردى كىشىرمەي;

ءتاڭىردىڭ قولى التايدىڭ اسىل تاسىنان،

جاساعان قاشاپ مۇسىندەي.

 

...شاڭق ەتىپ قالار

تۇتىندەپ مىلتىق ءسۇمبىسى،

جارق ەتىپ قالار كوزىنەن ۇشىپ كۇن قۇسى.

قۇلايدى وسپان...

وق تەسكەن كەۋدە تۇسىنان

اي تۋار جاققا اتتانىپ كەتەر ءبىر كىسى.

 

كەلسە دە كوكتەم،

سالسا دا تالاي قىس ورنەك،

عارىشتا سوناۋ ايبىنى تاسىپ، كۇشى ورلەپ،

جۇرەدى جورتىپ اقبوز ات مىنگەن سول كىسى،

اتۋعا ونى اكەلە الماس ەشكىم كىسەندەپ...

 

انت

 

قايىرشى تارتقان سىبىزعىنىڭ سىرلى سازىنداعى، ولەڭ،

شوق بۇلتتىڭ ءۇلپا ۇكىسىنە قۇدىرەتتى قولمەن جازىلعان، ولەڭ،

جاسىننىڭ جۇزىنەن جاپ-جاسىل نۇر بوپ تاراعان، ولەڭ،

اي استىندا جالى بۇرقىراپ جورتقان ابادان، ولەڭ،

اق ءسۇتى سىزداتقان انا ومىراۋىنىڭ ىرىستى ۇرپىسىندەگى، ولەڭ،

شالىقتاپ جاتقان ءسابيدىڭ جۇماق لەبىندەي كۇلكىسىندەگى، ولەڭ،

جۇلدىز كوزىندە،

بۇلاق ۇنىندە،

جاپىراق سىبىرىنداعى، ولەڭ،

ارۋ انارىندا،

جۇپار اتقان سۇلۋ بۇرىمىنداعى، ولەڭ،

جەر قازانىندا،

اسپاننىڭ ادال ۋىسىنداعى، ولەڭ،

شامىرقانعان ءتاڭىردىڭ كيەلى، تىلسىم تىنىسىنداعى، ولەڭ،

تەرەڭدە تەبىندەپ،

بيىكتە جاراتىلعان، ولەڭ،

پاتشا تاجىنە ساڭعىعان قۇستىڭ قاناتىنداعى، ولەڭ،

ومىردەي اۋىر،

اجالداي اسقاق ماڭگىلىك، ولەڭ،

جالعىزىم - ولەڭ،

تالقىعا تۇسكەن تاعدىرىم، ولەڭ،

مەن سەنى ساراي تابانىنا،

توبىر اياعىنا تاستاي الماسپىن..!

23.12.2016

 

 

قۇس

 

ول ەشتەمەنى دە مويىندامايدى،

(كورگەن جوق تاۋەلدەنىپ)

ۇنىندە - دەرتى،

قاناتىندا - قايعى،

قايتادى ولەڭ بولىپ.

 

جاتادى ءۇنسىز جۋساندى دالا،

ەلەڭدەۋگە جوق ءالى.

ۇزىلگەلى تۇرعان جاپىراقتار دا،

جۇرەگىم بولىپ سوعادى.

 

جەتەدى مەنىڭ قۇلاعىما ءبىر ءان -

قاناتتاردىڭ سۋسىلى.

ۇليدى كوكجال ىمىرتتا قىردان،

شانشىلىپ كوككە تۇمسىعى.

 

جابىرقاۋ كوڭىل، جالقى دا جاندى

ەلىتىپ ءبىر ءسات بارا ما!؟

داۋىس پەن قۇستى توسا المايدى ماڭگى،

بوگەۋلەر - شەك پەن شەگارا!

 

...سۇم مەرگەن جۇرگەن ىنتىعى اسىپ،

تارتادى جەبە قۇلاشتاپ;

قۇلايدى قۇستار جەر اناسىنىڭ،

تارتىلىس كۇشىن راستاپ...

 

اينالام قۇسقا -

(تۇسىمدە مەنىڭ)

اڭسارى اساۋ جانىمنىڭ.

قۇزىرىنداعى اقىنى ەدىم،

توپىراق پەنەن ءتاڭىردىڭ.

 

ول ەشتەمەنى دە مويىندامايدى،

(كورگەن جوق تاۋەلدەنىپ)

ۇنىندە - دەرتى،

قاناتىندا - قايعى،

قايتادى ولەڭ بولىپ.

 

 

العاشقى قار نەمەسە قوشتاسۋ

 

ءناپ-نازىك الاقاندا ەرىگەن قار،

تامشىلاپ تاۋسىلاتىن ءومىر بولار.

جىل وتەر،

جىن باسىلار بوي بيلەگەن،

سول تامشى جانارىڭنان سەنىڭ دە اعار.

 

قوشتاسۋ -

قاراشانىڭ قارلى كەشى،

ءبىز كوندىك،

ءتاڭىر سالدى - جارلىق وسى.

قۇشاعى اپپاق ءبۇرلى اڭقاۋ الەم،

جالقى ەمەن،

جايقىن قالا...

قالدى ەلەسى.

 

جۇماقتا ونگەن تالدىڭ بۇرشىگى - ءوزىڭ،

كوركىڭە كوز سۇزەمىن، كۇرسىنەمىن.

قار مىناۋ - العاشقى قار - اسپان گۇلى،

(سەن سونداي كوركەم ەدىڭ، كىرسىز ەدىڭ)

 

سۇلۋلىق - التىن تۇلىم،

كۇمىس قانات،

كىم سۇيمەك،

ساۋساعىنان كىم ۇستاماق؟!

شاعىلعان شاتتىعىڭنىڭ اق مارجانىن،

سەن شاشىپ جىبەردىڭ بە ۋىستاپ اپ;

 

جاۋىپ تۇر...

جەردىڭ قارا ءجۇزىن جابار،

جەل تۇرار، كارى قۋراي ىزىڭ قاعار.

بايانسىز مەنىڭ كەلتە عۇمىرىمداي،

ىمىرتقا سۇلباڭ ءسىڭىپ، ءىزىڭ قالار.

 

قوش ەندى،

اڭعال داۋرەن بارادى اۋناپ،

جانبايدى باياعىداي جان الاۋلاپ.

اقىرعى ماxابباتتىڭ كەبىنىندەي،

الىستان اقپان كەلەد اعاراڭداپ...

 

ۋا، ۇلى ىنكارلىكتىڭ بالعىن كەزى،

جوقپىن با؟

بۇ تىرلىكتە بارمىن با ءوزى؟!

...ءبارىبىر سەنى ەسىمە سالار ءالى،

جىلاعان جوسا-جوسا قاردىڭ كوزى.

«The Qazaq Times»