Germaniyanıñ Myunhen qalasında ornalasqan Bükilälemdik wyğır kongresi 30 şildede Halıqaralıq Olimpiada komitetin Qıtaydıñ 2022 jılğı qısqı Olimpiada oyındarın ötkizuge rwqsat beru turalı şeşimin qayta qarauğa şaqırdı.
Mälimdemede Qıtay ükimetiniñ wyğırlarğa qarsı «genocid, azaptau jäne adamzatqa qarsı qılmıstar» belsendi türde jasalıp jatqandığın eskere otırıp, Olimpiada komiteti Beyjiñdi olimpiada oyındarın qabıldaudan şettetip, wyımnıñ jäne basqa taraptardıñ alañdauşılığın eskerui kerek.
Beyjiñge 2022 jılğı qısqı Olimpiadanı ötkizuge rwqsat beru «Olimpiadalıq qwndılıqtar men qağidalardı bwzadı, sonımen qatar olimpiada ruhına qarsı keledi» dep mälimdedi.
Düniejüzilik wyğırlar komitetiniñ törağası Dolkun Isa: «Eger Halıqaralıq Olimpiada komiteti Qıtay ükimetine 2022 jılğı qısqı Olimpiadanı ötkizuge rwqsat berse, bwl – tarihtağı wyat şeşim boladı», – dedi. Düniejüzilik qauımdastıq Beyjiñge qwqıq bwzu boyınşa birinşi ret narazılıq bildirip otırğan joq.
Wyım sonımen birge bükil älemdegi qwqıq qorğau wyımdarımen «Adam qwqığı joq jerde – olimpiada joq» attı hattamağa onlayn qol qoyuğa şaqırdı. Osı jıldıñ aqpan ayında Şveycariyadağı Sport törelik sotına (CAS) jüginip, Qıtaydan Olimpiada oyındarın ötkizuge qatıstı şeşim şığarudı swradı, biraq bwğan äli künge deyin resmi jauap alğan joq.
Naurızda AQŞ şığarğan «Adam qwqıqtarı turalı wlttıq bayandama» Qıtay biliginiñ Şıñjañdağı islamğa senetin 1 millionnan astam wyğırdı küştep wstau äreketin «ğasırdıñ qılmısı» dep mälimdedi.
Mausımda AQŞ prezidenti Tramp «Şıñjañdağı adam qwqıqtarı turalı 2020 jılğa arnalğan aktige» qol qoydı. Ol zañ jobası Qıtay kommunistik partiyasınıñ Şıñjañda konclager'ler qwrıp, wyğırlar men basqa etnikalıq mwsılmandardıñ adam qwqıqtarın bwzğanı üşin ayıptadı. Qıtay sırtqı ister ministrligi bwl zañ «Qıtaydıñ Şıñjañdağı adam qwqıqtarına qatıstı ädeyi jala jauıp, Qıtay ükimetiniñ Şıñjañdı basqaru sayasatına kedergi jasadı» dep mälimdedi.
Franciya sırtqı ister ministri Le Drian Qıtaydı lager'lerdi jauıp tastauğa şaqırdı jäne Qıtaydan halıqaralıq täuelsiz bayqauşılar tobın Şıñjañğa tergeu jürgizuge rwqsat beruge şaqırğan bolatın.
Sonımen qatar Birikken Wlttar Wyımınıñ Adam qwqıqtarı jönindegi keñesine müşe 22 memleket 2019 jıldıñ şildesinde Qıtaydıñ Şıñjañdağı wyğırlar men basqa da etnikalıq toptardıñ keñ kölemde twtqındaluın sınğa alıp, Qıtaydan BWW men täuelsiz halıqaralıq baqılauşılardı Şıñjañğa kirgizuge rwqsat etuin swrağan.