Aqparattıq soğısta Qıtay da öziniñ mümkindiginiñ joğarı ekenin körsetude. Foto; CHINA US Focus

Qıtaydıñ AQŞ, Britan bastağan Batıs elderimen qayşılığı tek sauda-ekonomika, äskeri, sayasi jäne ğılım-tehnologiya salalarında ğana bolıp jatqan joq. Qazir, taraptar joyqın aqparattıq soğıs jürgizip jatır deuge boladı. Bwdan bir ay bwrın Qıtay men Britan bir-biriniñ aqparat qwraldarın licenziyasın joyğan edi. İs onımen ğana şektelgen joq, endi eki eldiñ aqparat qwraldarı bir-birin mälimetterdi bwrmalauşı, jalğan ayıp tağuşı retinde ayıptap kün sayın ondağan, jüzdegen materialdardı aqparat keñistigine jiberip otır.

Ärine, biz köbinde BBC, CNN sekildi älemde mıñdağan filialdarı bar iri aqparat qwraldarınıñ soqqılarınıñ joyqın bolatının elestete alamız. Biraq, Qıtay da öz mümkindiginiñ bwrınğıdan älde qayda äleumetti ekenin körsete aluda. Qıtaydıñ memleket tarabınan qarjılandıratın CGTN arnası «Bes köz» elderinde licenziyasınan ayırılğannan keyin, Qıtay da BBC qatarlı birneşe şeteldik aqparat qwraldarınıñ öz elinde habar taratuın şektedi. Osıdan keyin Qıtaydan BBC-di ayıptağan aqparattar qarşa boradı.

Anığında, BBC arnası Qıtayda keñ auqımdı habar tarata almaydı. Ol tek aşıq ekonomikalıq aymaqtarda nemese şeteldikter köbirek bolatın qonaqüylerde ğana qosıladı. Al, milliardtan astam Qıtay jwrtşılığı BBC habarın köre almaydı. Tipti, älemde mwnday aqparat qwralınıñ bar ekenin biletin qıtaylıqtar da az boluı mümkin.

Beyjiñ biligi resmi mälimdemelerinde de, aqparat qwraldarında da Batıs aqparat qwraldarı Şıñjañ mäselesine tek sıñar jaqtı közqaras wstanıp jatır dep ayıptauda. Britandıq aqparat qwralı älemge taratqan Şıñjañdağı lagerlerde zorlıqqa wşırağan wyğır äyelderi turalı habardı Qıtay tarabı qoldan jasalğan jalğan aqparat dep körsetude. Wyğır äyelderiniñ zorlıqqa wşırauına qatıstı BBC-ge arnayı swhbat berken wyğır äyeldi «aktrisa» dep te atadı.

Qıtay diplomattarı aqparattıq soğısqa belsendilik tanıtuda

Qıtaytanuşı mamandardıñ aytuınşa, soñğı uaqıttarda qıtaylıq diplomattar äleumettik jelilerde aqparat soğısına belsendilik tanıta tüsken. Onıñ jarqın mısalı retinde Qıtay SİM ökili Jau Lijyanniñ bir kezderi koronavirustıñ şığu tegine baylanıstı «Tvitterge» jazğan postın aytuğa boladı. Onıñ «Koronavirus AQŞ-tağı laboratoriyada jasalğan» degen mağınadağı jazbası älemde jartı milliardtan astam oqılıp jinadı. Bir ğana «Tvitter» jelisinen 54 tilge audarılıp, 40 mıñ ret bölisilgen. Al, Qıtay işindegi tanımal äleumettik jeli Weibo-da 300 millionnan astam qoldanuşı oqığan.

Qıtay diplomattarınıñ aqparattıq soğısqa belsendiligi bir ğana Jau Lijyannan bayqalmaydı. Bıltır Qazaqstanda koronavirus pnevmoniyası qauırt tarağan kezde Qıtaydıñ elimizdegi elşisi «Qazaqstanda jaña virus tarap jatır» degen mälimet taratqanı belgili. Bwl sol kezde koronavirus indetiniñ taraluına degen Qıtaydıñ jauapkerşiligin älsiretu maqsatında aytıldı dep eseptelgen. Sonıñ özinde de bwl Qıtay diplomattarınıñ aqparattıq soğıstağı belsendiligin körsetti.

Qıtaydıñ «jaldamalı jazğıştar armiyası»

Qıtay biligi milliondağan «jaldamalı jazğıştardı» äleumettik jelide otırıp qoğam pikirin özderine ıñğaylı bağıtqa bwruğa paydalanatının, olarğa «qalamaqı» da tölenetinin bwğan deyin de bilemiz. Alayda, soñğı jıldarı bwl «jaldamalı jazğıştar» şetelderde de Qıtay kommunistik biligin jaqtap, Qıtay bedelin qorğauğa jwmıs istey bastağanın köptegen şeteldik aqparat qwraldarı anıqtadı. Olardı Batıs elderi «Pernetaqta armiyası» (klaviatura armiyası) dep te ataydı.

Ayta ketu kerek, mwnday «jaldamalı jazğıştar» qazaq tildi äleumettik jelilerde bar boluı mümkin. Soñğı kezderi keybir közqaraqtı jeli qoldanuşılar olar turalı da aytıp jürgenin köremiz.

Osınıñ bäri aqparat soğısınıñ biz oylağannan älde qayda swrapıl küyde ekenin bayqatadı. Jäne oğan qoğam müşeleriniñ saq qarap, sergek twruın talap etkendey.

“The Qazaq Times”