Jañaözen oqiğasınıñ 10 jıldığı qarsañında Qazaqstan biligi sırttay 17 jılğa sottağan Atıraudıñ bwrınğı äkimi Bergey Rısqaliev  öziniñ 2011 jılğı bolğan qandı qırğınğa qatısı joq ekenin mälimdedi. Bwl turalı advokat Abzal Qwspan öziniñ qorğauındağı Rısqalievtiñ mälimdemesin facebook paraqşası men Youtube kanalında jariyaladı.

Jañaözen qasiretine baylanıstı Bergey Rısqalievtiñ mälimdemesi:

«Jañaözen qırğını – täuelsiz Qazaqstan tarihındağı eñ qandı äri qasiretti oqiğa ekeni sözsiz. Qazağımız beybit künde şeyit boldı, jastarımız qırşınınan qiıldı, qanşama şañıraq şayqalıp, ortasına tüsti. Milliondağan otandastarımmen birge men de sol künderi qabırğam sögilip qayğırdım. Qasiretti oqiğanıñ orın alğanın estigende jüregim qan jıladı. Üsterine forma kigen, mwzday qarulanğan qazaq policeyleriniñ beybit, eş qarusız jürgen qazaqtı qırıp saluı tipti eseñgiretti barşamızdı. Bwl qasiretti oqiğa eşuaqıtta wmıtılmaydı. Qara jamılğan ärbir otbasığa qayğırıp köñil aytamın.
Men de qazaqtıñ qara domalaq balasımın. Qolımnan kelgenşe qazağıma qızmet ettim, elim, jerim dep eñbektendim. Qazaqtıñ dalasında bolğan ärbir qiın jağday meniñ jüregime qanjarday qadaladı.
1. Äñgimeniñ basında mına mäselege toqtalayın. Aqparat qwraldarında «Bergey Rısqaliev qılmısker» degen jalğan mälimetterdi taratatındar bar. Al biraq meniñ 10 jıldan astam memlekettik qızmette bolğanım belgili. Jay ğana qızmet emes, basşılıq orındarda boldım. Onday qızmetke tağayındalmastan bwrın WQK adamdı arnayı tekseruden ötkizedi. Onıñ barlıq qwjattarın tekseredi. Qılmıstıq toptarğa qatısı bar-joğın anıqtaydı. Onday tekseristen men 4 ret öttim. Eger men «bandit» bolsam, qalayşa memlekettik qızmette 10 jıl jürdim?
Ömirimde tipti policiya tabaldırığın attamadım, eşqaşan sotta kuäger bolğan emespin, WQK-de, policiyada, qwqıq qorğau organdarınıñ birde-bir kartotekalarında atım joq. Siz jaqsı bilesiz, 90-şı jıldarı, banditizmniñ örşuine baylanıstı olar qwrğan biznesimdi tartıp alıp, tonağısı keldi, biraq özimizdi ömir men ölim arasında jürip azar qorğap qaldıq, bir payız da bermedim.
Sonımen birge, meni jeke twlğa retinde emes, Aslan Musinniñ adamı dep oylaytındar bar. Birden aytayın, meni Musinmen baylanıstırudıñ qajeti joq. Bwrındarı qızmettik baylanısımız boldı. Meniñ minezimniñ oñay emestigin biletin Musin eşuaqıtta zañğa qayşı tapsırmalar bermeytin, onı orındamaytınımdı da biletin. Ol meni bolaşağı bar memlekettik qızmetker retinde ğana qarastırdı.
Al endi keybir arsızdardıñ, ar-wyattan bezgen pendelerdiñ Jañaözen oqiğasına tikeley meni kinälaui – eş aqılğa sıymaytın, miğa qonbaytın pasıq tirlik. Onı jasap otırğan biliktiñ jaldamalı blogerleri, jurnalisteri men birqatar aqparat qwraldarı.
Olarlıñ atı –jöni mälim. Artında kimder twrğanı da belgili.
Japtım jala, jaqtım küye dep türli qauesetti taratıp jürgenderdiñ qolında eşbir dälel, ayğaq ne qwjat joq. Olardıñ ötirigin joqqa şığaru men üşin eş qiındıq tudırmaydı.
Aldımen, mına swraqtı qoyıp köriñizşi:
- Eger Jañaözen isine meniñ qatısım bolsa, onda sol kezde bilik mağan qarsı qılmıstıq is nege aşpadı?
- Nege jalğan oppozicionerler, keybir BAQ pen jurnalister meni Jañaözendegi oqiğalardan bir jarım jıl ötken soñ ayıptadı?
- Nege äli künge deyin bilik resmi türde meni ayıptamaydı?
- Eñ bastısı, dälelder, faktiler, qwjattar men kuägerler qayda?
-Äbilyazovtıñ (WQK sapında qızmet etken «Lenin» degen agent) aytqanı tolıq absurd, onıñ qolında ne dälel, ne fakt joq. Äyteuir bireuge jala jabudı özine ömirlik maqsat etken bwl adam öz sözine jauap berui tiis. Aldağı uaqıtta onımen Europa sotında kezdesemiz.
Äblyazovtıñ mağan jala jabuı — özi büldirip qoyıp, endi ne isterin bilmey basqağa iligin arta salğısı keletin balabaqşadağı balanıñ isi tärizdi. Sebebi, diktator Nazarbaev Jañaözenge Äblyazovtı ayıptaydı, al ol bolsa, bwl qılmıstı mağan arta salmaq. Eşbir qisınsız, dälelsiz. Bala, balanıñ isi şala degendi eske tüsiredi. Ärine, jası egde tarttı. Biraq sayasi oy-örisi, ömirlik tanımı sol balalıqtıñ deñgeyinen asa almay otır.
Bayqap otırsam, bwl adamnıñ wrıspağan, kerispegen, bet jırtıspağan kisisi qalmaptı. Äyeldermen de wstasıp jatadı, jastardı da qaralaydı, äyteuir ömiri bireudi jamandau, qara küye jağu. Bwl Äblyazovtıñ ne psihikalıq auıtquğa wşırap otırğanın, ne öz-özine senimsizdik kompleksine duşar nauqas ekenin ayğaqtaydı.
Al endi men qazirgi jağdayım turalı da qısqaşa mälimet bereyin.
- Bizdiñ jağday twraqtı, barlıq üzeñgiles serikterimizben baylanıstamız. Wlıbritaniya men Batıs Europa aymağındağı jüzdegen qazaqtıñ basın biriktirdik, tize qosıp jwmıs isteudemiz. Qazaqstanda sayasi qudalauğa wşırağan qandastarımızdıñ birde bireuin dalada qaldırğan joqpız. Ärqaysına kömektestik, zañgerlerin taptıq, özderine köşken elde zañdı märtebesin aluğa kömektestik.
Oppoziciyalıq toptarmen de baylanısımız bar. Küni büginge deyin olardıñ birazına järdemdestik, qoldau bildirdik. Ökinişke qaray, aldanıp, san soğıp qalğan kezimiz de boldı. Barşa qazaqstandıqtardı aldap ketken alayaqtarğa, biliktiñ jansızdarına biz de aldandıq. Ömir bolğan soñ onday da boladı. Tek eşnärse jasamağan adam qatelikke boy aldırmaydı. «Jaman bergenin aytadı»-, degen siyaqtı, körsetip jatqan kömegimdi eş jerde aytpaymın. Adamdardıñ özi biledi.
- Bizdi Batıs memleketteri Äbilyazov siyaqtı wrı dep qabıldamaydı, Europada zañmen tolıq aqtalğan adamdarmız. Sayasi bosqın märtebesin menimen baylanısqan jäne elden ketkenderdiñ bäri aldı. Qazaqstandıq qwqıq qorğau organdarı meniñ aqşamnıñ sıbaylas jemqorlıq ekenin däleldey almağanı öz aldına tipti, olardı Atırau oblısımen baylanıstıra almadı. Sondıqtan Şveycariya tarapınan wzaq zañgerlik kömekten keyin bwl elde altı jıldan keyin meniñ barlıq qarajatım men kompaniyalarımdı bosattı jäne Şveycariya prokuraturası isti tolığımen jauıp tastadı. Endi Qazaqstanğa bwl aktivter boyınşa zañ kömegi körsetilmeydi. Mine, biz bwnı Batıs elderinde däleldedik. Sonday-aq bizdiñ qolımızda isimizdi zerttegen jäne onıñ taza sayasi qudalau ekenin körgen Amerika men Europanıñ arnayı qızmetteriniñ bwrınğı bastıqtarınıñ ülken bayandamaları bar. Ortalıq Aziya men Qazaqstannıñ mäselelerimen aynalısatın sarapşılardıñ, ğılım doktorlarınıñ qwjattarı bar, olar da meniñ isim sayasilanğanı turalı bayandamalar jazdı. Köşi-qon boyınşa alğaşqı mamandardıñ biri bolıp sanalatın köşi-qon advokatınan meniñ isimniñ sayasilanuı turalı Case Summary bar, sonday-aq Qazaqstannıñ bizden jeñilip qalğan köptegen sot şeşimderi jäne basqa da qwjattar jetkilikti. Eger siz bärin sol küyinde jariyalasañız-sizge barlıq qwjattarımnıñ köşirmelerin beruge dayınmın.
• Sondıqtan Batısta bizben baylanısqan barlıq jigitter emin- erkin jürip-twrıp, ärtürli salalarda jwmıs isteydi jäne qalıptı ömir sürude. Demokratiyalıq elderdegi ädiletti sotta özimizdiñ aq, adal ekenimizdi tolıq däleldedik.
- Uaqıtımnıñ basım böligi jwmısta ötedi. Sonıñ işinde sayasi oqiğalarğa köñil bölemin, Qazaqstandağı birqatar azamattarğa keñes beremin. Mezgili kelgende, meniñ qazirgi eñbegim turalı aşıq aytıladı.
2. Jañaözen isi boyınşa barlığı anıq -qanıq tergelip, Batıs elderinde sot bolğanın qalaymın, onda özim qatısıp, közqarasımdı bildiruge dayınmın. Şındıqtı aşuğa eñ müddeli adamnıñ birimin.
3. Biz Jañaözen tragediyasınıñ şındığın aşu isine ülken üles qosıp, atsalısudamız Atap aytsaq, üş kitaptı qazaq tilinen orıs jäne ağılşın tilderine audardıq, üş tilde audiokitap jasadıq, jaqın arada arnayı qosımşa da şığaramız. Jañaözen oqiğası Qazaqstannan aumağınan tıs jerde qaralıp,, is tergelip, şetelde sot ötui üşin bärin jasaymız.
4. Eger siz osı oqiğa turalı meniñ pikirimdi bilgiñiz kelse, sizge osı qayğılı jağday barısında biraz närseni ayta alamın, sol kezde memlekettik qızmette jäne qwqıq qorğau organdarında jwmıs istegen, insayderlerden alınğan köptegen naqtı aqparattar bar jäne qızıqtı köptegen närselerdi anıqtauda biraz bedelim boldı.
5. Jañaözendegi tärtipsizdikterge meniñ qatısım barı - absurd. Bwl sol kezdegi Qazaqstannıñ qarjı policiyasınıñ basşısı R.Tüsipbekovtıñ satqın jurnalist Gennadiy Bendickiyge bergen tapsırısı boyınşa jabılğan jala. Bendickiy tapsırma alğan soñ istiñ bayıbına barmay, eş dälelsiz ötirik maqala jazıp, meni qaralauğa tırıstı. Biraq, halıq oğan senbedi, senbeydi de.
Bendickiy Rısqaliev jäne Musin bükil Qazaqstannıñ mwnayı men gazın iemdengisi keldi, sondıqtan bwl tärtipsizdikti wyımdastırdı dep jazadı. Bwğan kim senedi? Qazaqstanda mwnay-gaz salası - bwl memleket işindegi memleket jäne bwl salağa ielik etem deu - öz-öziñe qastandıq jasaumen parapar. Jañaözen qasiretine meni ayıptau — Nazarbaev pen Tüsipbekovtiñ josparı bolatın. Olar osılayşa, bwl isti jauıp, «barlığın tekserdik, kinäli — Musin men Rısqaliev» dep kinäni bizge audara salğısı keldi. Nazarbaevtıñ negizgi maqsatı — meni twtqındap, keyin türmede azaptauğa salıp, Jañaözen boyınşa barlığın öz moynıma alğızıp, odan keyin Musinge qarsı arız jazdırtu boldı. Artınan Nazarbaevtıñ sotı bwl isti qarap, barlığın ekeuimizdiñ moynımızğa ile salar edi. Alayda, bwl jospardı meniñ elden ketip qaluım bwzdı. Meniñ negizgi boljamım mine, osı.
Al qaskünem Ablyazov-Lenin qazir basqaşa sayrauda. «Nazarbaev, Musin jäne Rısqaliev mwnı aldağı uaqıtta mwnday qaqtığıstar eş jerde qaytalanbası, bilikti wstap qalu jäne halıqtı qorqıtu üşin jasadı» deydi. Ol kezde Nazarbaevqa bäribir edi, ol 20 jıl boyı bilikti öz uısınan şığarmay jabısıp wstap, oyına kelgenin jasap otıruğa dayın boldı. Bir qızığı, eger men Nazarbaevtıñ «serigi» bolsam jäne ol mağan osınday qılmıstıq äreketti jasaudı tapsırsa, onda Nazarbaev meni 17 jılğa nege sottadı? Meniñ tuğan inimdi jäne birqatar serikterimdi nege sottadı? Bir qızığı, ol kezde kinäli dep Mañğıstau oblısınıñ äkimin ayıptağan joq. Al Köşerbaev qantögisti toqtatpaq tügili, azğantay mäseleni de şeşken joq. Qasiretti oqiğa orın alğan mekennen mıñ şaqırım jerde otırğan meni ayıptau qay qisınğa keledi?
6. Meniñ qolımda Aslan Musinniñ sol kezdegi WQK törağası Äbiqaevtan Rısqaliev Bergeydiñ Jañaözen oqiğalarına qanday qatısı bolğanın swrağanın aytatın beynejazba bar. Sonda Musinniñ aytuınşa, Äbiqaev: «Biz tekserdik - Bergeydiñ bwl oqiğalarğa eşqanday qatısı joq» dep jauap bergen.
7. Bükil äkimdiktegi komandamdı, qala äkimi Asqar Kerimovtı jäne birinşi orınbasarı Bolat Däukenovtı türmege japqan kezde azaptap, psihologiyalıq qısım körsetken, olar meni jäne Aslan Musindi Jañaözendegi oqiğalarğa qatısı bar-joğı turalı ayğaq beru üşin Astanadağı WQK-niñ jeke kameralarında 4 ayğa jauıp tastağan. Ekeui de Rısqalievtiñ Jañaözenge eşqanday qatısı joq ekenin, ol jwmıs ornında bolğanın jäne eşkimge komanda bermegenin jäne olar bwl turalı eşteñe bilmeytinin ayttı. Olardıñ bwl sözderi 2014 jılğı sot hattamalarında jäne "Aq Jayıqtağı" maqalada bar, onı qosa berip otırmın: https://m.azh.kz/ru/news/view/24031 sonımen qatar, ARLAN WQK arnayı jasağı "Aq Jayıq" gazeti jariyalanğan maqalada Bergey Rısqalievtiñ Jañaözenge eşqanday qatısı joq ekenin jäne eşkimdi jibermegenin rastadı. Maqalağa silteme qosa joldap otırmın: https://azh.kz/ru/news/view/18152. Iya, bwl turalı jergilikti mwnayşılar da ayttı, jazbalar bar. Äkejan Qajıgeldin, Ermwrat Bapi, olardıñ bäri - Bergey Rısqaliev jaqsı twrıp, jaqsı jwmıs istep jatqan bolsa, onda bwl jağday oğan ne üşin kerek ekenin basa ayttı. Atap ötu qajet, ol öñirde ülken isterdi atqardı istedi, bedeli äli künge deyin dausız – qanşa uaqıt ötse de Atırau oblısınıñ halqınıñ qoldauı artu üstinde. Saualnama jürgizildi, meni Atırau oblısı halqınıñ 90% qoldaydı. Özderiñiz körip otırğanday, bäri de salıstıru arqılı ayqındaladı.
8. Jañaözen qalasına ol kezde ötu mümkin emes te edi, onda policiyanıñ, äkimdiktiñ, WQK-niñ, BTR dan üş twğırlı blokpostı twrdı. Onda birde-bir adam, tipti jurnalister öte almadı.
9. Men Jañaözen qaqtığısına ne üşin aralasamın? Mağan mwnıñ qajeti qanşa? Mwnday qandı iske qatısıp, tuğan qazağımdı qıruğa, qan töguge ölsem de jol bermes edim. Jañaözende qantögiske qatısı bar adamnıñ tübi jaqsı bolmaytının, onı halıq ta, Alla Tağala da jazalaytının bärimiz bilemiz. Al mwnday iske nesine aralasamın? Jañaözen isimen aynalısqan — Astanada otırğan qwqıq qorğau organ basşıları men jergilikti bilik ökilderi. Oğan Bergey Rısqalievtiñ eş qatısı joq, boluı mümkin emestigin de aşıq ayta alamın.
10. Qosımşa aqparat: Jañaözende 7-8 ay boyı mwnayşılar dalada twrıp, qayğılı jağday orın alğan kezde, sol kezde Prem'er-ministr Mäsimov mağan Atırauda tört ese köp mwnayşılar bar ekenin, meniñ komandam bärin baqılauda wstağanın jäne janjaldarğa deyin jetkizbegenin aytıp, jeke rizaşılığın bildirdi. Ekinşi ret ol Musin arqılı tağı da rizaşılığın bildirdi. Eñ bastısı, qayğılı oqiğadan keyin Nazarbaev pen Musin Jañaözenge barıp, Astanağa keri wşıp bara jatqanda, Nazarbaev Musinniñ telefonı arqılı aymaqtı janjalsız tınıştıqta wstağanım üşin alğıs ayttı. Ökinişke oray, barlıq ülken deñgeydegi memlekettik şeneunikter Nazarbaevtıñ "rahmeti" - bes minuttıq ğana ekenin jaqsı biledi,. Biz bwğan jeke köz jetkizdik, jeti aydan keyin Atırau oblısı äkimdiginiñ barlıq komandasına qılmıstıq ister aşıldı, al qayğılı oqiğa bolğan jerde Mañğıstau oblısınıñ äkimi Köşerbaev Prem'er-Ministrdiñ orınbasarı lauazımına köterildi. Mine, bizdiñ elimizdegi osınday şındıq.
11. Sizder mağan ökpelemeñizder, swhbat bergim kelmeydi, öytkeni äli künge deyin sayasi alañğa aşıq türde şıqpadım. Biraq Qazaqstandağı demokratiyalıq qozğalıstıñ damuına zor üles qosıp kelemin jäne onımen aynalısatın köptegen adamdarğa barınşa qoldau körsetudemin. Bwl turalı köptegen adamdar biledi jäne meniñ ötinişim boyınşa eşkimge aytpaydı, Bwl meniñ wstanımım.
Biraq ömir boyı ündemey, jüregimniñ tübine bar şındıqtı jasırıp ötedi dep oylamañız, bizde jetkilikti aqparat, qwjattar, naqtı faktiler, derekti fil'mder jäne t.b. bar. Olardıñ eskiru merzimi joq jäne ärqaşan özekti. Biz barlıq qwjattardı retke keltirip, hronologiya jasap, jüyeli jwmıstı wyımdastıruımız kerek. Osı mäselelermen aynalısıp belsendi türde iske kirisip jatırmız. Jaqında bärin öziñiz köresiz.
Ondağan basılımdar men jurnalister menen swhbat swradı-bas tartqan sebepterimdi joğarıda aytıp öttim» – dep mälimdeme jasağan  2019 jılı "asa iri kölemdegi byudjet qarjısın jımqırdı jäne qılmıstıq top qwrdı" degen ayıppen sırttay 17 jılğa sottalğan Atırau oblısınıñ bwrınğı äkimi Bergey Rısqaliev.
Bwğan deyin Qazaqstannıñ eks prezidenti N. Nazarbaev Jañahzen qandı oqiğasına Mwhtar Äblyazovtı kinälasa, Äblyazov bwl oqiğanı «Nazarbaev, Musin jäne Rısqaliev bilikti wstap qalu jäne halıqtı qorqıtu üşin jasadı» degen bolatın.