جاڭاوزەن وقيعاسىنىڭ 10 جىلدىعى قارساڭىندا قازاقستان بيلىگى سىرتتاي 17 جىلعا سوتتاعان اتىراۋدىڭ بۇرىنعى اكىمى بەرگەي رىسقاليەۆ  ءوزىنىڭ 2011 جىلعى بولعان قاندى قىرعىنعا قاتىسى جوق ەكەنىن مالىمدەدى. بۇل تۋرالى ادۆوكات ابزال قۇسپان ءوزىنىڭ قورعاۋىنداعى رىسقاليەۆتىڭ مالىمدەمەسىن facebook پاراقشاسى مەن Youtube كانالىندا جاريالادى.

جاڭاوزەن قاسىرەتىنە بايلانىستى بەرگەي رىسقاليەۆتىڭ مالىمدەمەسى:

«جاڭاوزەن قىرعىنى – تاۋەلسىز قازاقستان تاريحىنداعى ەڭ قاندى ءارى قاسىرەتتى وقيعا ەكەنى ءسوزسىز. قازاعىمىز بەيبىت كۇندە شەيىت بولدى، جاستارىمىز قىرشىنىنان قيىلدى، قانشاما شاڭىراق شايقالىپ، ورتاسىنا ءتۇستى. ميلليونداعان وتانداستارىممەن بىرگە مەن دە سول كۇندەرى قابىرعام سوگىلىپ قايعىردىم. قاسىرەتتى وقيعانىڭ ورىن العانىن ەستىگەندە جۇرەگىم قان جىلادى. ۇستەرىنە فورما كيگەن، مۇزداي قارۋلانعان قازاق پوليتسەيلەرىنىڭ بەيبىت، ەش قارۋسىز جۇرگەن قازاقتى قىرىپ سالۋى ءتىپتى ەسەڭگىرەتتى بارشامىزدى. بۇل قاسىرەتتى وقيعا ەشۋاقىتتا ۇمىتىلمايدى. قارا جامىلعان ءاربىر وتباسىعا قايعىرىپ كوڭىل ايتامىن.
مەن دە قازاقتىڭ قارا دومالاق بالاسىمىن. قولىمنان كەلگەنشە قازاعىما قىزمەت ەتتىم، ەلىم، جەرىم دەپ ەڭبەكتەندىم. قازاقتىڭ دالاسىندا بولعان ءاربىر قيىن جاعداي مەنىڭ جۇرەگىمە قانجارداي قادالادى.
1. اڭگىمەنىڭ باسىندا مىنا ماسەلەگە توقتالايىن. اقپارات قۇرالدارىندا «بەرگەي رىسقاليەۆ قىلمىسكەر» دەگەن جالعان مالىمەتتەردى تاراتاتىندار بار. ال بىراق مەنىڭ 10 جىلدان استام مەملەكەتتىك قىزمەتتە بولعانىم بەلگىلى. جاي عانا قىزمەت ەمەس، باسشىلىق ورىنداردا بولدىم. ونداي قىزمەتكە تاعايىندالماستان بۇرىن ۇقك ادامدى ارنايى تەكسەرۋدەن وتكىزەدى. ونىڭ بارلىق قۇجاتتارىن تەكسەرەدى. قىلمىستىق توپتارعا قاتىسى بار-جوعىن انىقتايدى. ونداي تەكسەرىستەن مەن 4 رەت ءوتتىم. ەگەر مەن «بانديت» بولسام، قالايشا مەملەكەتتىك قىزمەتتە 10 جىل ءجۇردىم؟
ومىرىمدە ءتىپتى پوليتسيا تابالدىرىعىن اتتامادىم، ەشقاشان سوتتا كۋاگەر بولعان ەمەسپىن، ۇقك-دە، پوليتسيادا، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ بىردە-ءبىر كارتوتەكالارىندا اتىم جوق. ءسىز جاقسى بىلەسىز، 90-شى جىلدارى، ءبانديتيزمنىڭ ورشۋىنە بايلانىستى ولار قۇرعان بيزنەسىمدى تارتىپ الىپ، توناعىسى كەلدى، بىراق ءوزىمىزدى ءومىر مەن ءولىم اراسىندا ءجۇرىپ ازار قورعاپ قالدىق، ءبىر پايىز دا بەرمەدىم.
سونىمەن بىرگە، مەنى جەكە تۇلعا رەتىندە ەمەس، اسلان ءمۋسيننىڭ ادامى دەپ ويلايتىندار بار. بىردەن ايتايىن، مەنى مۋسينمەن بايلانىستىرۋدىڭ قاجەتى جوق. بۇرىندارى قىزمەتتىك بايلانىسىمىز بولدى. مەنىڭ مىنەزىمنىڭ وڭاي ەمەستىگىن بىلەتىن مۋسين ەشۋاقىتتا زاڭعا قايشى تاپسىرمالار بەرمەيتىن، ونى ورىندامايتىنىمدى دا بىلەتىن. ول مەنى بولاشاعى بار مەملەكەتتىك قىزمەتكەر رەتىندە عانا قاراستىردى.
ال ەندى كەيبىر ارسىزداردىڭ، ار-ۇياتتان بەزگەن پەندەلەردىڭ جاڭاوزەن وقيعاسىنا تىكەلەي مەنى كىنالاۋى – ەش اقىلعا سىيمايتىن، ميعا قونبايتىن پاسىق تىرلىك. ونى جاساپ وتىرعان بيلىكتىڭ جالدامالى بلوگەرلەرى، جۋرناليستەرى مەن بىرقاتار اقپارات قۇرالدارى.
ولارلىڭ اتى ء–جونى ءمالىم. ارتىندا كىمدەر تۇرعانى دا بەلگىلى.
جاپتىم جالا، جاقتىم كۇيە دەپ ءتۇرلى قاۋەسەتتى تاراتىپ جۇرگەندەردىڭ قولىندا ەشبىر دالەل، ايعاق نە قۇجات جوق. ولاردىڭ وتىرىگىن جوققا شىعارۋ مەن ءۇشىن ەش قيىندىق تۋدىرمايدى.
الدىمەن، مىنا سۇراقتى قويىپ كورىڭىزشى:
- ەگەر جاڭاوزەن ىسىنە مەنىڭ قاتىسىم بولسا، وندا سول كەزدە بيلىك ماعان قارسى قىلمىستىق ءىس نەگە اشپادى؟
- نەگە جالعان وپپوزيتسيونەرلەر، كەيبىر باق پەن جۋرناليستەر مەنى جاڭاوزەندەگى وقيعالاردان ءبىر جارىم جىل وتكەن سوڭ ايىپتادى؟
- نەگە ءالى كۇنگە دەيىن بيلىك رەسمي تۇردە مەنى ايىپتامايدى؟
- ەڭ باستىسى، دالەلدەر، فاكتىلەر، قۇجاتتار مەن كۋاگەرلەر قايدا؟
-ءابىليازوۆتىڭ (ۇقك ساپىندا قىزمەت ەتكەن «لەنين» دەگەن اگەنت) ايتقانى تولىق ابسۋرد، ونىڭ قولىندا نە دالەل، نە فاكت جوق. ايتەۋىر بىرەۋگە جالا جابۋدى وزىنە ومىرلىك ماقسات ەتكەن بۇل ادام ءوز سوزىنە جاۋاپ بەرۋى ءتيىس. الداعى ۋاقىتتا ونىمەن ەۋروپا سوتىندا كەزدەسەمىز.
ءابليازوۆتىڭ ماعان جالا جابۋى — ءوزى ءبۇلدىرىپ قويىپ، ەندى نە ىستەرىن بىلمەي باسقاعا ىلىگىن ارتا سالعىسى كەلەتىن بالاباقشاداعى بالانىڭ ءىسى ءتارىزدى. سەبەبى، ديكتاتور نازارباەۆ جاڭاوزەنگە ءابليازوۆتى ايىپتايدى، ال ول بولسا، بۇل قىلمىستى ماعان ارتا سالماق. ەشبىر قيسىنسىز، دالەلسىز. بالا، بالانىڭ ءىسى شالا دەگەندى ەسكە تۇسىرەدى. ارينە، جاسى ەگدە تارتتى. بىراق ساياسي وي-ءورىسى، ومىرلىك تانىمى سول بالالىقتىڭ دەڭگەيىنەن اسا الماي وتىر.
بايقاپ وتىرسام، بۇل ادامنىڭ ۇرىسپاعان، كەرىسپەگەن، بەت جىرتىسپاعان كىسىسى قالماپتى. ايەلدەرمەن دە ۇستاسىپ جاتادى، جاستاردى دا قارالايدى، ايتەۋىر ءومىرى بىرەۋدى جامانداۋ، قارا كۇيە جاعۋ. بۇل ءابليازوۆتىڭ نە پسيحيكالىق اۋىتقۋعا ۇشىراپ وتىرعانىن، نە ءوز-وزىنە سەنىمسىزدىك كومپلەكسىنە دۋشار ناۋقاس ەكەنىن ايعاقتايدى.
ال ەندى مەن قازىرگى جاعدايىم تۋرالى دا قىسقاشا مالىمەت بەرەيىن.
- ءبىزدىڭ جاعداي تۇراقتى، بارلىق ۇزەڭگىلەس سەرىكتەرىمىزبەن بايلانىستامىز. ۇلىبريتانيا مەن باتىس ەۋروپا ايماعىنداعى جۇزدەگەن قازاقتىڭ باسىن بىرىكتىردىك، تىزە قوسىپ جۇمىس ىستەۋدەمىز. قازاقستاندا ساياسي قۋدالاۋعا ۇشىراعان قانداستارىمىزدىڭ بىردە بىرەۋىن دالادا قالدىرعان جوقپىز. ارقايسىنا كومەكتەستىك، زاڭگەرلەرىن تاپتىق، وزدەرىنە كوشكەن ەلدە زاڭدى مارتەبەسىن الۋعا كومەكتەستىك.
وپپوزيتسيالىق توپتارمەن دە بايلانىسىمىز بار. كۇنى بۇگىنگە دەيىن ولاردىڭ ءبىرازىنا جاردەمدەستىك، قولداۋ بىلدىردىك. وكىنىشكە قاراي، الدانىپ، سان سوعىپ قالعان كەزىمىز دە بولدى. بارشا قازاقستاندىقتاردى الداپ كەتكەن الاياقتارعا، بيلىكتىڭ جانسىزدارىنا ءبىز دە الداندىق. ءومىر بولعان سوڭ ونداي دا بولادى. تەك ەشنارسە جاساماعان ادام قاتەلىككە بوي الدىرمايدى. «جامان بەرگەنىن ايتادى»-, دەگەن سياقتى، كورسەتىپ جاتقان كومەگىمدى ەش جەردە ايتپايمىن. ادامداردىڭ ءوزى بىلەدى.
- ءبىزدى باتىس مەملەكەتتەرى ءابىليازوۆ سياقتى ۇرى دەپ قابىلدامايدى، ەۋروپادا زاڭمەن تولىق اقتالعان ادامدارمىز. ساياسي بوسقىن مارتەبەسىن مەنىمەن بايلانىسقان جانە ەلدەن كەتكەندەردىڭ ءبارى الدى. قازاقستاندىق قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى مەنىڭ اقشامنىڭ سىبايلاس جەمقورلىق ەكەنىن دالەلدەي الماعانى ءوز الدىنا ءتىپتى، ولاردى اتىراۋ وبلىسىمەن بايلانىستىرا المادى. سوندىقتان شۆەيتساريا تاراپىنان ۇزاق زاڭگەرلىك كومەكتەن كەيىن بۇل ەلدە التى جىلدان كەيىن مەنىڭ بارلىق قاراجاتىم مەن كومپانيالارىمدى بوساتتى جانە شۆەيتساريا پروكۋراتۋراسى ءىستى تولىعىمەن جاۋىپ تاستادى. ەندى قازاقستانعا بۇل اكتيۆتەر بويىنشا زاڭ كومەگى كورسەتىلمەيدى. مىنە، ءبىز بۇنى باتىس ەلدەرىندە دالەلدەدىك. سونداي-اق ءبىزدىڭ قولىمىزدا ءىسىمىزدى زەرتتەگەن جانە ونىڭ تازا ساياسي قۋدالاۋ ەكەنىن كورگەن امەريكا مەن ەۋروپانىڭ ارنايى قىزمەتتەرىنىڭ بۇرىنعى باستىقتارىنىڭ ۇلكەن باياندامالارى بار. ورتالىق ازيا مەن قازاقستاننىڭ ماسەلەلەرىمەن اينالىساتىن ساراپشىلاردىڭ، عىلىم دوكتورلارىنىڭ قۇجاتتارى بار، ولار دا مەنىڭ ءىسىم ساياسيلانعانى تۋرالى باياندامالار جازدى. كوشى-قون بويىنشا العاشقى مامانداردىڭ ءبىرى بولىپ سانالاتىن كوشى-قون ادۆوكاتىنان مەنىڭ ءىسىمنىڭ ساياسيلانۋى تۋرالى Case Summary بار، سونداي-اق قازاقستاننىڭ بىزدەن جەڭىلىپ قالعان كوپتەگەن سوت شەشىمدەرى جانە باسقا دا قۇجاتتار جەتكىلىكتى. ەگەر ءسىز ءبارىن سول كۇيىندە جاريالاساڭىز-سىزگە بارلىق قۇجاتتارىمنىڭ كوشىرمەلەرىن بەرۋگە دايىنمىن.
• سوندىقتان باتىستا بىزبەن بايلانىسقان بارلىق جىگىتتەر ەمىن- ەركىن ءجۇرىپ-تۇرىپ، ءارتۇرلى سالالاردا جۇمىس ىستەيدى جانە قالىپتى ءومىر سۇرۋدە. دەموكراتيالىق ەلدەردەگى ادىلەتتى سوتتا ءوزىمىزدىڭ اق، ادال ەكەنىمىزدى تولىق دالەلدەدىك.
- ۋاقىتىمنىڭ باسىم بولىگى جۇمىستا وتەدى. سونىڭ ىشىندە ساياسي وقيعالارعا كوڭىل بولەمىن، قازاقستانداعى بىرقاتار ازاماتتارعا كەڭەس بەرەمىن. مەزگىلى كەلگەندە، مەنىڭ قازىرگى ەڭبەگىم تۋرالى اشىق ايتىلادى.
2. جاڭاوزەن ءىسى بويىنشا بارلىعى انىق -قانىق تەرگەلىپ، باتىس ەلدەرىندە سوت بولعانىن قالايمىن، وندا ءوزىم قاتىسىپ، كوزقاراسىمدى بىلدىرۋگە دايىنمىن. شىندىقتى اشۋعا ەڭ مۇددەلى ادامنىڭ ءبىرىمىن.
3. ءبىز جاڭاوزەن تراگەدياسىنىڭ شىندىعىن اشۋ ىسىنە ۇلكەن ۇلەس قوسىپ، اتسالىسۋدامىز اتاپ ايتساق، ءۇش كىتاپتى قازاق تىلىنەن ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىنە اۋداردىق، ءۇش تىلدە اۋديوكىتاپ جاسادىق، جاقىن ارادا ارنايى قوسىمشا دا شىعارامىز. جاڭاوزەن وقيعاسى قازاقستاننان اۋماعىنان تىس جەردە قارالىپ،، ءىس تەرگەلىپ، شەتەلدە سوت ءوتۋى ءۇشىن ءبارىن جاسايمىز.
4. ەگەر ءسىز وسى وقيعا تۋرالى مەنىڭ پىكىرىمدى بىلگىڭىز كەلسە، سىزگە وسى قايعىلى جاعداي بارىسىندا ءبىراز نارسەنى ايتا الامىن، سول كەزدە مەملەكەتتىك قىزمەتتە جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىندا جۇمىس ىستەگەن، ينسايدەرلەردەن الىنعان كوپتەگەن ناقتى اقپاراتتار بار جانە قىزىقتى كوپتەگەن نارسەلەردى انىقتاۋدا ءبىراز بەدەلىم بولدى.
5. جاڭاوزەندەگى تارتىپسىزدىكتەرگە مەنىڭ قاتىسىم بارى - ابسۋرد. بۇل سول كەزدەگى قازاقستاننىڭ قارجى پوليتسياسىنىڭ باسشىسى ر.تۇسىپبەكوۆتىڭ ساتقىن جۋرناليست گەننادي بەنديتسكيگە بەرگەن تاپسىرىسى بويىنشا جابىلعان جالا. بەنديتسكي تاپسىرما العان سوڭ ءىستىڭ بايىبىنا بارماي، ەش دالەلسىز وتىرىك ماقالا جازىپ، مەنى قارالاۋعا تىرىستى. بىراق، حالىق وعان سەنبەدى، سەنبەيدى دە.
بەنديتسكي رىسقاليەۆ جانە مۋسين بۇكىل قازاقستاننىڭ مۇنايى مەن گازىن يەمدەنگىسى كەلدى، سوندىقتان بۇل تارتىپسىزدىكتى ۇيىمداستىردى دەپ جازادى. بۇعان كىم سەنەدى؟ قازاقستاندا مۇناي-گاز سالاسى - بۇل مەملەكەت ىشىندەگى مەملەكەت جانە بۇل سالاعا يەلىك ەتەم دەۋ - ءوز-وزىڭە قاستاندىق جاساۋمەن پاراپار. جاڭاوزەن قاسىرەتىنە مەنى ايىپتاۋ — نازارباەۆ پەن تۇسىپبەكوۆتىڭ جوسپارى بولاتىن. ولار وسىلايشا، بۇل ءىستى جاۋىپ، «بارلىعىن تەكسەردىك، كىنالى — مۋسين مەن رىسقاليەۆ» دەپ كىنانى بىزگە اۋدارا سالعىسى كەلدى. نازارباەۆتىڭ نەگىزگى ماقساتى — مەنى تۇتقىنداپ، كەيىن تۇرمەدە ازاپتاۋعا سالىپ، جاڭاوزەن بويىنشا بارلىعىن ءوز موينىما العىزىپ، ودان كەيىن مۋسينگە قارسى ارىز جازدىرتۋ بولدى. ارتىنان نازارباەۆتىڭ سوتى بۇل ءىستى قاراپ، بارلىعىن ەكەۋىمىزدىڭ موينىمىزعا ىلە سالار ەدى. الايدا، بۇل جوسپاردى مەنىڭ ەلدەن كەتىپ قالۋىم بۇزدى. مەنىڭ نەگىزگى بولجامىم مىنە، وسى.
ال قاسكۇنەم ابليازوۆ-لەنين قازىر باسقاشا سايراۋدا. «نازارباەۆ، مۋسين جانە رىسقاليەۆ مۇنى الداعى ۋاقىتتا مۇنداي قاقتىعىستار ەش جەردە قايتالانباسى، بيلىكتى ۇستاپ قالۋ جانە حالىقتى قورقىتۋ ءۇشىن جاسادى» دەيدى. ول كەزدە نازارباەۆقا ءبارىبىر ەدى، ول 20 جىل بويى بيلىكتى ءوز ۋىسىنان شىعارماي جابىسىپ ۇستاپ، ويىنا كەلگەنىن جاساپ وتىرۋعا دايىن بولدى. ءبىر قىزىعى، ەگەر مەن نازارباەۆتىڭ «سەرىگى» بولسام جانە ول ماعان وسىنداي قىلمىستىق ارەكەتتى جاساۋدى تاپسىرسا، وندا نازارباەۆ مەنى 17 جىلعا نەگە سوتتادى؟ مەنىڭ تۋعان ءىنىمدى جانە بىرقاتار سەرىكتەرىمدى نەگە سوتتادى؟ ءبىر قىزىعى، ول كەزدە كىنالى دەپ ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمىن ايىپتاعان جوق. ال كوشەرباەۆ قانتوگىستى توقتاتپاق تۇگىلى، ازعانتاي ماسەلەنى دە شەشكەن جوق. قاسىرەتتى وقيعا ورىن العان مەكەننەن مىڭ شاقىرىم جەردە وتىرعان مەنى ايىپتاۋ قاي قيسىنعا كەلەدى؟
6. مەنىڭ قولىمدا اسلان ءمۋسيننىڭ سول كەزدەگى ۇقك توراعاسى ابىقاەۆتان رىسقاليەۆ بەرگەيدىڭ جاڭاوزەن وقيعالارىنا قانداي قاتىسى بولعانىن سۇراعانىن ايتاتىن بەينەجازبا بار. سوندا ءمۋسيننىڭ ايتۋىنشا، ابىقاەۆ: «ءبىز تەكسەردىك - بەرگەيدىڭ بۇل وقيعالارعا ەشقانداي قاتىسى جوق» دەپ جاۋاپ بەرگەن.
7. بۇكىل اكىمدىكتەگى كوماندامدى، قالا اكىمى اسقار كەرىموۆتى جانە ءبىرىنشى ورىنباسارى بولات داۋكەنوۆتى تۇرمەگە جاپقان كەزدە ازاپتاپ، پسيحولوگيالىق قىسىم كورسەتكەن، ولار مەنى جانە اسلان ءمۋسيندى جاڭاوزەندەگى وقيعالارعا قاتىسى بار-جوعى تۋرالى ايعاق بەرۋ ءۇشىن استاناداعى ۇقك-ءنىڭ جەكە كامەرالارىندا 4 ايعا جاۋىپ تاستاعان. ەكەۋى دە رىسقاليەۆتىڭ جاڭاوزەنگە ەشقانداي قاتىسى جوق ەكەنىن، ول جۇمىس ورنىندا بولعانىن جانە ەشكىمگە كوماندا بەرمەگەنىن جانە ولار بۇل تۋرالى ەشتەڭە بىلمەيتىنىن ايتتى. ولاردىڭ بۇل سوزدەرى 2014 جىلعى سوت حاتتامالارىندا جانە "اق جايىقتاعى" ماقالادا بار، ونى قوسا بەرىپ وتىرمىن: https://m.azh.kz/ru/news/view/24031 سونىمەن قاتار، ارلان ۇقك ارنايى جاساعى "اق جايىق" گازەتى جاريالانعان ماقالادا بەرگەي رىسقاليەۆتىڭ جاڭاوزەنگە ەشقانداي قاتىسى جوق ەكەنىن جانە ەشكىمدى جىبەرمەگەنىن راستادى. ماقالاعا سىلتەمە قوسا جولداپ وتىرمىن: https://azh.kz/ru/news/view/18152. يا، بۇل تۋرالى جەرگىلىكتى مۇنايشىلار دا ايتتى، جازبالار بار. اكەجان قاجىگەلدين، ەرمۇرات باپي، ولاردىڭ ءبارى - بەرگەي رىسقاليەۆ جاقسى تۇرىپ، جاقسى جۇمىس ىستەپ جاتقان بولسا، وندا بۇل جاعداي وعان نە ءۇشىن كەرەك ەكەنىن باسا ايتتى. اتاپ ءوتۋ قاجەت، ول وڭىردە ۇلكەن ىستەردى اتقاردى ىستەدى، بەدەلى ءالى كۇنگە دەيىن داۋسىز – قانشا ۋاقىت وتسە دە اتىراۋ وبلىسىنىڭ حالقىنىڭ قولداۋى ارتۋ ۇستىندە. ساۋالناما جۇرگىزىلدى، مەنى اتىراۋ وبلىسى حالقىنىڭ 90% قولدايدى. وزدەرىڭىز كورىپ وتىرعانداي، ءبارى دە سالىستىرۋ ارقىلى ايقىندالادى.
8. جاڭاوزەن قالاسىنا ول كەزدە ءوتۋ مۇمكىن ەمەس تە ەدى، وندا پوليتسيانىڭ، اكىمدىكتىڭ، ۇقك-ءنىڭ، بتر دان ءۇش تۇعىرلى بلوكپوستى تۇردى. وندا بىردە-ءبىر ادام، ءتىپتى جۋرناليستەر وتە المادى.
9. مەن جاڭاوزەن قاقتىعىسىنا نە ءۇشىن ارالاسامىن؟ ماعان مۇنىڭ قاجەتى قانشا؟ مۇنداي قاندى ىسكە قاتىسىپ، تۋعان قازاعىمدى قىرۋعا، قان توگۋگە ولسەم دە جول بەرمەس ەدىم. جاڭاوزەندە قانتوگىسكە قاتىسى بار ادامنىڭ ءتۇبى جاقسى بولمايتىنىن، ونى حالىق تا، اللا تاعالا دا جازالايتىنىن ءبارىمىز بىلەمىز. ال مۇنداي ىسكە نەسىنە ارالاسامىن؟ جاڭاوزەن ىسىمەن اينالىسقان — استانادا وتىرعان قۇقىق قورعاۋ ورگان باسشىلارى مەن جەرگىلىكتى بيلىك وكىلدەرى. وعان بەرگەي رىسقاليەۆتىڭ ەش قاتىسى جوق، بولۋى مۇمكىن ەمەستىگىن دە اشىق ايتا الامىن.
10. قوسىمشا اقپارات: جاڭاوزەندە 7-8 اي بويى مۇنايشىلار دالادا تۇرىپ، قايعىلى جاعداي ورىن العان كەزدە، سول كەزدە پرەمەر-مينيستر ءماسىموۆ ماعان اتىراۋدا ءتورت ەسە كوپ مۇنايشىلار بار ەكەنىن، مەنىڭ كوماندام ءبارىن باقىلاۋدا ۇستاعانىن جانە جانجالدارعا دەيىن جەتكىزبەگەنىن ايتىپ، جەكە ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. ەكىنشى رەت ول مۋسين ارقىلى تاعى دا ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. ەڭ باستىسى، قايعىلى وقيعادان كەيىن نازارباەۆ پەن مۋسين جاڭاوزەنگە بارىپ، استاناعا كەرى ۇشىپ بارا جاتقاندا، نازارباەۆ ءمۋسيننىڭ تەلەفونى ارقىلى ايماقتى جانجالسىز تىنىشتىقتا ۇستاعانىم ءۇشىن العىس ايتتى. وكىنىشكە وراي، بارلىق ۇلكەن دەڭگەيدەگى مەملەكەتتىك شەنەۋنىكتەر نازارباەۆتىڭ "راحمەتى" - بەس مينۋتتىق عانا ەكەنىن جاقسى بىلەدى،. ءبىز بۇعان جەكە كوز جەتكىزدىك، جەتى ايدان كەيىن اتىراۋ وبلىسى اكىمدىگىنىڭ بارلىق كومانداسىنا قىلمىستىق ىستەر اشىلدى، ال قايعىلى وقيعا بولعان جەردە ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمى كوشەرباەۆ پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى لاۋازىمىنا كوتەرىلدى. مىنە، ءبىزدىڭ ەلىمىزدەگى وسىنداي شىندىق.
11. سىزدەر ماعان وكپەلەمەڭىزدەر، سۇحبات بەرگىم كەلمەيدى، ويتكەنى ءالى كۇنگە دەيىن ساياسي الاڭعا اشىق تۇردە شىقپادىم. بىراق قازاقستانداعى دەموكراتيالىق قوزعالىستىڭ دامۋىنا زور ۇلەس قوسىپ كەلەمىن جانە ونىمەن اينالىساتىن كوپتەگەن ادامدارعا بارىنشا قولداۋ كورسەتۋدەمىن. بۇل تۋرالى كوپتەگەن ادامدار بىلەدى جانە مەنىڭ ءوتىنىشىم بويىنشا ەشكىمگە ايتپايدى، بۇل مەنىڭ ۇستانىمىم.
بىراق ءومىر بويى ۇندەمەي، جۇرەگىمنىڭ تۇبىنە بار شىندىقتى جاسىرىپ وتەدى دەپ ويلاماڭىز، بىزدە جەتكىلىكتى اقپارات، قۇجاتتار، ناقتى فاكتىلەر، دەرەكتى فيلمدەر جانە ت.ب. بار. ولاردىڭ ەسكىرۋ مەرزىمى جوق جانە ارقاشان وزەكتى. ءبىز بارلىق قۇجاتتاردى رەتكە كەلتىرىپ، حرونولوگيا جاساپ، جۇيەلى جۇمىستى ۇيىمداستىرۋىمىز كەرەك. وسى ماسەلەلەرمەن اينالىسىپ بەلسەندى تۇردە ىسكە كىرىسىپ جاتىرمىز. جاقىندا ءبارىن ءوزىڭىز كورەسىز.
ونداعان باسىلىمدار مەن جۋرناليستەر مەنەن سۇحبات سۇرادى-باس تارتقان سەبەپتەرىمدى جوعارىدا ايتىپ ءوتتىم» – دەپ مالىمدەمە جاساعان  2019 جىلى "اسا ءىرى كولەمدەگى بيۋدجەت قارجىسىن جىمقىردى جانە قىلمىستىق توپ قۇردى" دەگەن ايىپپەن سىرتتاي 17 جىلعا سوتتالعان اتىراۋ وبلىسىنىڭ بۇرىنعى اكىمى بەرگەي رىسقاليەۆ.
بۇعان دەيىن قازاقستاننىڭ ەكس پرەزيدەنتى ن. نازارباەۆ جاڭاھزەن قاندى وقيعاسىنا مۇحتار ءابليازوۆتى كىنالاسا، ءابليازوۆ بۇل وقيعانى «نازارباەۆ، مۋسين جانە رىسقاليەۆ بيلىكتى ۇستاپ قالۋ جانە حالىقتى قورقىتۋ ءۇشىن جاسادى» دەگەن بولاتىن.