Qızmeti barısında Qazaqstannıñ zamanaui tarihındağı eñ iri eki birdey tötenşe jağday bolğan qorğanıs ministri Nwrlan Ermekbaev oq-därilerdi saqtauğa arnalğan eki bazanıñ qwrılısın tezdetudi tapsırdı. Eki qoymanı 2024 jılğa deyin salamız degen Qorğanıs ministrliginiñ sılbır josparı Jambıl oblısındağı joyqın jarılısqa tötep bere almadı.
«Bwl nısandardıñ qwrılısı 2019 jılğı QR Qarulı Küşterinde qaru-jaraq pen oq-därilerdi saqtau nısandarın jetildiru boyınşa keşendi josparda qarastırılğan», – delingen ministrlik habarlamasında.
Vedomstvo dereginşe, nısandardıñ qwrılısı oq-därilerdi qauipsiz saqtaudıñ barlıq jağdayların eskere otırıp wyımdastırılğan. Bwdan özge, küzettiñ tehnikalıq mümkindigi, beynebaqılau jäne avtomattı ört söndiru jüyeleri közdelgen. Salınğalı jatqan qoymalar 2020 jılı jetildirilgen zañnamağa säykes eldi mekenderden qaşıq ornalaspaq.
Qorğanıs ministrligi Arıs qalasında bolğan tötenşe jağdaydan bir jıl ötkennen keyin, bıltır tamız ayında prezident Toqaevqa «oq-däriler qauipsiz qoymalarda saqtaladı jäne halıqqa qauip töndirmeydi» dep mälimdegen edi.
Sol kezde Toqaev ağınan jarılıp, moyına jauapkerşilik arqalğan. Ol oq-därilerdiñ qauipsiz saqtaluın qamtamasız etu maqsatında Ükimetke qazirgi zamanğa say qoymalar saludı tapsırğan. Strategiyalıq mañızdı eki nısannıñ eldi mekenderden alıs jerlerde salınuın, jaramsız oq-därilerdi uaqtılı joyu qajettigin de eskertken.
«Qorğanıs ministri jaña mağan oq-därilerdiñ qauipsiz qoymalarda saqtalıp jatqanın jäne adamdarğa qauip tudırmaytının bayandadı. Degenmen biz endigi jerde mwnday jarılıstıñ boluına eşqaşan jol bermeuimiz kerek. Bwl mäsele öte mañızdı jäne meniñ tikeley baqılauımda boladı», – degen prezident.
Ermekbaevtıñ bwl esebinen säl bwrın, 2020 jılğı mausım ayında qoğanıs vice-ministri Baqıt Qwrmanbaev sol jılı-aq eki birdey zamanaui oq-däriler qoymasınıñ qwrılısı bastalatının habarlağan. Aqtöbe jäne Qarağandı oblıstarında kisi ayağı baspas en dalada, eldi mekenderden alıs jerlerde qauipsizdigi öte joğarı nısan retinde salınu josparlanıp edi.
2020 jıldıñ mamır ayında Toqaev «QR keybir zañnamalıq aktilerine Qarulı Küşterdiñ, basqa da äskerler men äskeri qwralımdardıñ arsenaldarı, bazaları men qoymaları janındağı tıyım salınğan aymaqtar men tıyım salınğan audandar mäseleleri boyınşa özgerister men tolıqtırular engizu turalı» zañğa qol qoyğan. Türlengen qwjat äskeri nısandardıñ ornalasu aumağına qoyılatın talap-şarttardı küşeytken.
Osığan qaramastan 26 tamızda keşkisin sağat 19.10 şamasında Jambıl oblısı Bayzaq audanındağı äskeri bölimniñ qoymasınan ört şığıp, artı birneşe dürkin alapat jarılısqa wlasqan. Birinşi jarılıstan keyin qoymadağı jalındı söndiruge barğan qauipsizdik qızmetkerleri ekinşi dümpude qaza taptı. Äzirge marqwmdardıñ sanı toğızğa jetti, ondağan adam jaralanıp auruhanağa tüsti. Jüzdegen twrğın üy-jayın tastap, evakuaciya punktterine jayğastırıldı.
Osıdan eki jıl bwrın, 2019 jılğı 24 mausımda Arıs qalasındağı äskeri qoymalardıñ birinde osığan wqsas joyqın jarılıs bolğan. Mıñdağan oq-däri, zaryadtalmağan snaryadtar qarşa borağan. Naqtıraq aytqanda, 3 mıñ vagonğa teñ 117 mıñ tonna oq-däri men qaru-jaraq jarılğan.
Saldarınan bes adam qaza tauıp, 165 adam medicinalıq kömekke jügindi. Ondağan äleumettik mañızdı nısan bülinip, mıñdağan twrğın üy zaqımdanğan edi. Ol kezde de 45 mıñnan astam arıstıq bas sauğalap qır asqan. Qalanı qayta qalpına keltiru üşin 56 mlrd teñge bölindi.
Qorğanıs ministrligi redakciyağa bergen jauap hatında jarılıstan bütin qalğan 32 mıñ tonna qarudıñ 20 mıñ tonnası köşirilgenin, 12 mıñ tonnası 2024 jılğa deyin tolıq köşiriletinin habarlağan.