Qazirgi epidemiya jağdayınıñ şınayı kartinası men küzge boljam qanday? Sarapşı däriger Qayırğali Köneevtiñ pikiri. 

Qazaqstandağı koronavirus jwqtırğandardıñ jiıntıq esebi 32 mıñğa juıqtap, öñirlerdegi auruhanalar osı auruğa wqsas belgilermen kelip tüsken nauqastarğa tolıp, därihanalarda wzın sonar kezek payda bolğan twsta densaulıq saqtau ministri auıstı. Osığan deyin COVID-19 virusın jwqtırğan eks-ministr Eljan Birtanov ornınan ketip, oğan Aleksey Coy tağayındaldı.

Dert örşip, el üreyge berile bastadı. Osığan baylanıstı medicina ğılımdarınıñ kandidatı, nevrolog-däriger Qayırğali Köneevten birqatar saualdarğa jauap alıp edik.

– Pnevmoniyanıñ bakterialdı jäne virustıq türleri boladı. Degenmen qazir pnevmoniyanıñ kezeñi emes, qıs kezi bolsa bir säri. Kün ıstıq, jazda bolğandıqtan qazir jürip jatqan auru köbine zerttelmegen koronavirus, – deydi Köneev.

Sarapşı däriger «nauqastardıñ sanı ösip ketpes üşin bilik testti ädeyi tejep, keşeuildetip otır» dep sanaydı. Onıñ sözinşe, ministrlik jağdaydı baqılaudan şığarıp alğan.

M.ğ.k., däriger Qayırğli Köneev. Foto: altamed.kz

– Ministrlik naurızdan beri ärtürli kölemde qaşıqtan jwmıs isteuge auıstı. Al qazir tügel derligi üyde. Bwlay bolmaydı, bwl dwrıs emes. Mwnday qauırt şaqta vedomstvo bassauğalamay, halıqpen birge boluı şart. Ministrliktegiler sanitarlıq saqtıq normasın qatañ saqtap, betperde jäne obağa qarsı qorğanış kiimimen tolıq ştatta jwmısqa şıqsın. Resurs jetedi, tek medicina salası basqarusız qalıp qoydı. Dereu jağdaydı qolğa alu kerek. Ministrlik qızmetkerleri qayta jwmısqa şıqpayınşa, jağday jaqsarmaydı. Bwl – memlekettik sayasattağı qatelik, – deydi ol.

Däriger alañdaytın negizgi mäseleniñ biri nauqastardı klinikalıq belgisi bar-joğına qaray bölu amalı. Onıñ pikirinşe, bwl «statistikanı manipulyaciyalau». «Negizinen kez kelgen auruda simptomsız-simptomdı bäri birge qosıp esepteledi» deydi.

«Qazaqstanda haos jağday ornadı, al ministrlik panikada» degen däriger ministrlik öz jwmısına tolığımen oralmayınşa, aldağı uaqıtta qiınday tüsetinin aytadı.

– Meniñşe, eldegi koronavirus jwqtırğandardıñ jalpı sanı resmi nwsqadağıday 32 mıñ (19 285-i – «simptomı bar» nauqas, 12 677-i – «simptomı joq» tasımaldauşı) emes, 100 mıñnan asqan. Tipti şınayı kartina 150 mıñnan köp boluı äbden mümkin. Osı qarqında jalğasa berse, tamızdan keyin millionğa taqaydı, – degen jeke boljamın bölisti.

Saldarı auır derektiñ iske aspası üşin birqatar qajetti qadamğa baru kerek. Maman «birinşiden, virusqa qarsı tiimdi şaralardı qolğa alğan abzal: halıqqa tegin betperde taratıp, jappay tegin testileu kerek» deydi. Ekinşiden, diagnostikalaudı küşeytu qajet eken. Däreger ministrliktiñ testileu men emdeu mindetin keybir ataulı klinikalarğa telip-menşiktep beruine narazı. Ol mwnı biliktiñ lobbii dep esepteydi. Aytuınşa «klinikalardı alalamay bärine mümkindik berip, bäsekege jol aşu kerek». Sonday-aq biraz uaqıtqa deyin bwqaralıq-köpşilik şaralardı toqtatu kerek.

Densaulıq saqtau ministrligi üyden jwmıs istep jatqan twsta poliklinika terapevt-därigerleriniñ qızmeti de üyge auıstı. Däriger bwğan tüpkilikti qarsı. Ol qaysıbir nauqastı közbe-köz körip-bilmey, qolımen wstap körmey, tınıs alu ekpinin tıñdamay jağdayın naqtı-tura bağalau mümkin emestigin aytadı.

Aytpaqtay, nevrolog maman Europa men Qıtay därigerleriniñ zertteuine siltey otırıp, simptomdı nauqastar auruınan ayıqqan soñ da qayta auruı mümkin, biraq mwnıñ sirek jağday ekenin aytadı. Al simptomsız tasımaldauşılardıñ qayta auru täuekeli joğarı körinedi.

Adam qwqıqtarı jii bwzılatın, meyilinşe jabıq elder Qıtay men Reseydiñ izin ala  Qazaqstan da memlekettik jäne halıqaralıq derek resurstarına tek simptomdarı bayqalatın nauqastardıñ esebin ötkizip keledi. Bügingi tañda resmi mälimet boyınşa, elde auru belgisi bayqalatın nauqastardıñ sanı 19285-ke, al simptomsız tasımaldauşılar qatarı 12 mıñğa jetken.

“The Qazaq Times”