«Halıq ünine qwlaq asatın memleket» qwrudı közdeytin Toqaev analardıñ uäjine qwlaq türe me?

Bügin  jaña formattağı järdemaqığa narazılığın bildirip,  Aqordağa qaray bettegen analar tobın arnayı jasaq bögedi. 

Eñbek jäne äleumettik qorğau ministrliginiñ ğimaratına barğan narazı äyelder ükimet jañadan bekitken köp balalı otbasılarğa arnalğan järdemaqı şartında «bilik 4 balağa deyingi otbasılardı alalağan» dep şağındı.

«Päteraqını AÄK-den tölep otır edim»

Oqiğa ornınan Azattıq tikeley efirde habar tarattı. Jinalğandar arasında jalğızbastı, twrmıs häli tömen jäne mügedek bala bağıp otırğan, komissiya qwramına kirgen äyelder de bar. Narazılar «bilik järdemaqını bala sanına qaray emes, är balağa berui kerek» dep sanaydı. Olardıñ aytuınşa, bilik otbasılardı bala sanına bölu arqılı «äleumettik teñsizdik tuğızıp otır».

15 jıl boyı päter jaldap twratın astanalıq Näzira Mwqaşevanıñ oyı:

– Men sekildi päter jaldaytın, twrmısı naşar otbasılar köp. Olardıñ jazığı tört, ya bes balalı bolmağanı ma? 1-3 balasın jalğız özi asırap otırğan äyelder bar. Olar nege eskerilmeydi? – degenge sayadı.

– Är balağa bölip-jarmay 21 mıñ teñge tölesin. Bay adamdarğa berilmey-aq qoysın. Jwmıs iste deydi, bala-şağam kişkentay, bes balam är türli auısımda oqidı. Mektep, baqşağa alıp baram, alıp qaytam. Balağa da bir adam kerek qoy. Jaña järdemaqını beru arqılı AÄK şartındağı şekti mölşerden asırıp, toqtatpaq oydan tuğan, – deydi analardıñ biri. Tağı bir ana:

– Biz tapqanımızdan ayırıp qazınağa salıq ötkizemiz, al baylar qaptap şetelge alıp qaşadı. Bizdiñ de ülesimiz bar şığar. 21 mıñdı qaldırsın, baspana mäselesin şeşsin jäne üy kezegine twruğa 3 jıl tirkeu bolu kerek degen talaptı alıp tastasın, – deydi.

«Köşege şığatın – biz, järdemaqını alatın – deputat pen änşi»

Komissiya qwramında bolğan Bota Şınıqwlova:

– Saparbaev imanı bar, auqattı adamdar wyatı bolsa, almaydı degeni qayda? Bekbolat Tileuhanwlı men Qaraqat ta aladı. Byudjette qarajat az bolsa, onda bwdan mwqtaj emes bay-bağlandar bas tartsın. Äkimdik pen ministrlik qızmetkerleri jekemizge raqmet dep jazdı. Olar memlekettik salada jwmıs istegendikten, tis jarıp, talabın aşıq ayta almaydı, – deydi. Mügedek bala bağıp otırğan ana «astana men Almatıda jii bas köteretin analardıñ köbi jwmıssızdıqtıñ saldarınan aymaqtan köşip kelgenin» aytadı.

Sonday-aq wzaq jıldar boyı baspanasız jürgen tört balalı Ayagöz Orazbekqızı «byurokratiya dop siyaqtı jügirtip, äbden qajıttı» deydi. Ol:

 – Üy kezegine twru üşin Qoşqarbaev pen HQKO-nıñ arasında meni dop siyaqtı arı-beri jügirtedi. Birde baza istemey qaldı dese, birde qwjatımdı 2019 jıl ayaqtaldı, qayta jina deydi. Eki aydan bergi jürisim osı. Büginniñ özinde 7 jasar qızıma bir jasar balamdı tastap kelip otırmın, – dep aşınadı.

Altı balalı Asıl Oşaqbaeva da ayına «146 mıñ teñge ataulı äleumettik kömek alıp keldim, endi jañaşa formattağı 64 mıñ teñgeni kiris retinde eseptep, AÄK-ni qısqartpaq. Osımen päter aqısın, kommunaldıq qızmetti tölep otır edim» dep alañdaydı. Däl osı jağdaydağı Gülziya Qwrbanova AÄK-ni tağayındauğa «azamattıqqa tapsırğan joldasımnan ajırap kel deydi» äkimşilik qızmetkeri dep şağındı. Päter jaldap twratın kümis alqa iegeriniñ sözinşe,  AÄK-imen kündelikti mwqtajın ötep otırğan.

Jaña järdemaqımen AÄK-ni qısqartu – «ministrliktiñ matematikalıq amalı»

Jaña bastamağa narazı jaq pen täuelsiz sarapşılar  «jaña memlekettik järdemaqı ülgisi» biliktiñ 21 mıñ teñgeni qwraytın qazirgi AÄK-niñ şığının qısqartu üşin oylap tapqan «tetigi» ekenin aytadı. Är balağa 21 mıñ teñge alıp otırğan otbasığa qosımşa tabısına qaramay beriletin atalmış järdemaqı jalpı kiris retinde eseptelip, tiisinşe toqsandıq monitoringte jiıntıq tabıstı şekti körsetkişten arttıru üşin «ädeyi äzirlengen amal» dep sanaydı köbi. Osılayşa jan basına şaqqanda tabısı 21 mıñnan asqanda AÄK tölemi toqtatıladı dep qauiptenedi. Mäselen, tört balamen üyde otırğan jalğızbastı ana aliment pen jaña järdemaqını kiris esebi retinde qosa eseptegende, bes kisige şaqqandağı şekti männen azdağan tiın asıp twrğanı üşin sol uaqıtqa deyin tölenip kelgen AÄK toqtauı mümkin. Demek mwnda 4 balağa ayına 84 mıñ teñge tölegennen göri ärtürli şarttardıñ küşimen jaña formattağı 42 496 teñgeni tölegen bilikke ünem jağınan tiimdi bolmaq. Qısqa aytqanda, äleumettik äljuaz toptağı otbasınıñ ärqanday ayrıqşa nazar audarudı qajet etetin jağdayın jiti zertteu kerek, äytpegende mwnıñ artı äli talay dauğa qlasatını anıq. Vice-prem'er men ministr moyındağanday bwrınğıday kezekti bastamada da «üylestiru jäne äkimşilik AÄK-ni tağayındauda zañsızdıqqa jol berui» qaytalanbauı tiis.

Äkimdik ökili: Mwqtajdıq bolaşaqta masıldıqqa aynalıp ketui mümkin

Analar jiında äkimdik ökili «Masıl otbasıda ösken bala erteñ älsiz, nanın taba almaytın bala boladı. Jwmısqa baulu kerek. Masıldıq pen mwqtajdıqtıñ arajigin ajırata bilu kerek» dep, şeneunikter soñğı jıldarı köp söz etetin «masıldıq wğımın täpsirleuge» tırıstı.

Qañtardıñ 8-i jaña formattağı järdemaqı turalı ükimet basşısınıñ orınbasarı Berdibek Saparbaev:

– Bizdiñ negizgi wstanımımız - birinşiden, köp balalı otbasılardı qoldau. Bes balağa qanşa şığın ketetinin, bir-eki balağa qanşa şığın ketetinin özderiñiz bilesizder. Barlığına 20 mıñ teñgeden töleu degen dwrıs emes. Sebebi, birinşiden, oğan ketetin qarjını esepteuimiz kerek. Ekinşisin, eñ mwqtaj adamdarğa beruimiz kerek, – degen.

Bıltır küzde vedomstvo 4 balağa – 42 496 teñge, 5 balağa – 53127 teñge, 6 balağa – 63 757 teñge, 7 jäne odan köp balağa – 74 388 teñge kölemindegi tölem men äleumettik paket beriletinin habarlağan bolatın.

Soñğı derekke qarağanda, elde osı uaqıtqa deyin järdemaqı tağayındalğan 367 mıñ otbasına 17 milliard teñge tölengen. «Halıq ünine qwlaq asatın memleket» twjırımdamasın sabaqtastıqtı arqau etken sayasatınıñ negizgi böligi sanaytın prezident Toqaev bügingi jağdayğa qalay qaraytını äli belgisiz.

"The Qazaq Times"