Körneki suret: Foto: aşıq derekköz

Üş ministr pen segiz äkim äkimşilik jauapqa tartılmaq.

Bügin Ükimet otırısında prem'er-ministr Asqar Mamin äleumettik mañızı bar tauarlar bağasın baqılauınan şığarıp alğan vedomstvolar vice-ministrleri men äkim orınbasarların jauapqa tartuğa tapsırma berdi. Ükimet basşısı vice-prem'er Roman Sklyarğa bir jwma işinde äleumettik mañızı bar tauarlardıñ bağasın twraqtandıru boyınşa naqtı şaralar äzirleuin bwyırdı. A.Mamin:

– Prem'er-ministr keñsesi üş kün işinde azıq-tülik tauarları bağasına jauap beretin auıl şaruaşılığı, wlttıq ekonomika, sauda jäne intergaciya  ministrlerin tärtiptik jauarkerşilikke tartu turalı meniñ atıma wsınıs engizsin. Şımkent, Qızılorda, Türkistan, Almatı, Kökşetau, Petropavl, Aqtöbe, Taraz, Jambıl öñirleri äkimderiniñ orınbasarların belgilengen tärtippen jauapkerşilikke tartıp, Ükimetti habardar etsin, – dedi.

A. Maminnıñ aytuınşa, jıl basınan beri barlıq öñirlerde äleumettik mañızı bar tauarlar bağası 15%-ğa qımbattağan. Eñ joğarı bağa mına tauarlarda bayqaladı: qaraqwmıq  – 62,9%, küriş – 30,3%, wn – 27%-ğa qımbattağan.

Şımkent jäne Qızılorda qalalarında bağa şarıqtağan. Atalğan öñirlerde äleumettik mañızı bar 19 tauardıñ 7-euniñ bağası ösken.

Bwğan deyin, ötken aptada Aqmola oblısına jwmıs saparımen barğan memleket basşısı Toqaev azıq-tülik bağasına baqılaudıñ joqtığına keyip:

– Äkimder, öz kezeginde, bwl jwmıstı öz betimen jibergen. Twraqtandıru qorları azıq-tülik tauarlarınıñ narığına eşqanday twraqtandıru äserin tigizip otırğan joq. Bağanıñ mejeli deñgeyi baqılauğa alınbağan. Meniñ tapsırmam orındalğan joq, – degen edi memleket basşısı.

Sonday-aq Wlttıq bank törağası Erbolat Dosaev qımbatşılıq inflyaciyağa keri äserin tigizip jatır degen bolatın.

Halıqaralıq Moody’s agenttigi  qazirdiñ özinde halıqtıñ qarızı aylıq tabısınan eki ese köbeygenin, naqtıraq aytqanda 6 millionğa juıq otandasımızdıñ bank aldında ötelmegen jalpı soması 7 trillion teñge bereşegi barın jariyaladı. Äsirese, Almatı qalası men el astanasınıñ, Qarağandı oblısınıñ twrğındarı kepilsiz twtınuşılıq nesiege belşesinen batqan. Ertede bir dilmar aytqan desedi «it-mısığı toq eldiñ, küyine uayım joq» dep.  Biz de sonıñ tısın işine qaray öñgerip «lombardı men kredittik wyımı köp eldiñ, küyi men küninde jılu joq» degimiz keledi.

Tabiği monopoliyalardı retteu komiteti bıltır qañtar-şilde aralığında 2017 jılmen salıstırğanda 5,5%-ğa qımbattağan elektr energiyasınıñ qwnı jeltoqsannan bastap tağı 6%-ğa ösetinin mälimdedi. Sonımen qatar biıl ükimet kündelikti twtınuğa qajet tauarlar men azıq-tülik önimderi orta eseppen 9%-ğa qımbattağanın rastap, «bwğan öndiristiñ joqtığı, alıpsatarlardıñ köptigi sebep»  ekenin aytqan. Ötken ayda Wlttıq bank törağası Erbolat Dosaev «Et bağası 13,5%-ğa, nan-toqaş önimderi men jarma 12,7%-ğa şarıqtağanın» ağınan jarıla aytqan bolatın. Sonda el qaytpek?

Tüsindirgiş şeneunikter qımbatşılıqtıñ sebebin tülkiniñ qwyrığınday bwlğañdap wstatpaydı, wşı «anau älemdik mwnay bağasına» barıp bir-aq tireledi. Arqanıñ keñ dalasında bidayın orıp, wnğa tartıp otırıp öndirgen otandıq önimniñ özi nannan bastap kommunaldıq qızmetterge deyin tölem diagramması kökke qaray örlep baradı.

Prezident Toqaevtıñ Qazaqstan halqına joldauında aytılğan «Halıq ünine qwlaq asatın memleket» twjırımdaması ädire qalğanı ma? Memleket basşısı sondağı «Konstituciya boyınşa bizdiñ elimiz – äleumettik memleket. Sondıqtan memleketimiz azamattar aldındağı mindetterin orındauı tiis» dep jasağan qatañ eskertpesi şeşesiniñ aqpaqwlaq wlına aytatın «bir qwlağınan kirip ekinşisinen şığıp ketedi» degen keyisiniñ kerindey  boldı. Twrmıs tüzep, küy oñaltpaqtıq –  memleket ekonomikasınıñ eñ quattı küziri ortaşa klasterdiñ ömir süru sapasın küşeytpeli şırayğa deyin jetkizbese de, ortaytıp almau, tiimdilik koefficientin twraqtandıru – kün tärtibinen tüspeui tiis.

Bizdiñ aytpağımız, bir aynaldırğanda şır aynaldıratın qımbatşılıq bwqaranıñ qos büyirinen qısıp, tınısın tarılğan twsta bilik el jağdayına qwlaq türip, meyilinşe oñ şeşim qabıldasa. Qazan kötererge de köñil kerek aspazğa. Endeşe, halıqtıñ pariottıq potencialın köteru üşin de, jasampaz jastarı jastıq jalının özge elge arnamas üşin onıñ hal-ahualına moyın bwrıp, sapalı-jaylı ömir standarttarımen qamtamasız etpek lazım.

"The Qazaq Times"