Almatıdağı AQŞ konsuldığı: Konvenciyada bekitilgen keri qaytarmau qağidasın saqtauğa şaqıramız

«Azattıq ruhı» – advokat – AQŞ konsuldığı arasındağı «eki etnikalıq qazaqtıñ bolaşağına» qatıstı tüsiniksiz şielenistiñ tüyinin taratıp kördik. Taraptar büy deydi...

29 qazan «Azattıq ruhı» aqparat agenttigi «advokat Läzzat Ahatova eki ayğa qamalğan Qıtay qazaqtarına Qazaqstan bosqın märtebesin beruden bas tartsa, Qaster men Mwrager AQŞ-qa ketetinin jäne Şıñjañdağı sayasi jağdaydan qaşıp keldik degen eki jigitke pana beruge dayın ekenin AQŞ-tıñ Almatıdağı konsulı habarlağanın ayttı» dep jariyalağan bolatın.

Öskemendegi abaqtığa qamlğan eki etnikalıq qazaqtıñ advokatı Läzzat Ahatovanıñ özimen habarlasıp, atalğan mäselege qatıstı jay-japsarın swrastırdıq. Ol «Azattıq ruhınıñ» «qate tüsingenin» jäne «asığıstıq tanıtqanın» alğa tarttı. Onıñ sözinşe, AQŞ jäne kelissöz jürip jatqan özge 10-15 memleket Qazaqstan şarasızdıq tanıtqanda ğana araşalau amalın qarastıruı mümkin.

Advokat Läzzat Ahatova:

– Qazirgi tañda biz tarapımızdan birneşe eldiñ elşilikterimen Qaster men Mwragerge Qazaqstan tarapınan bosqın märtebesin beruden bas tartsa, şet memleketke jiberuge kelissözder jürgizilip jatır. Sonıñ biri – AQŞ memleketiniñ elşiligi. «Azattıq ruhı» saytı meniñ kelissöz jürgizilip jatır degen sözimdi qate tüsinip, «AQŞ bosqın märtebesin beruge dayın» dep jariyalaptı. 10-15 eldiñ konsuldarımen kelissözder jürgizilip jatqanın, olardıñ barlığı derlik eki jigitke araşa tüsuge äzir ekendikterin, kömek körsetuge dayar ekenderin aytqan bolatınmın. Almatığa barğanda, AQŞ memleketiniñ konsulımen osı mäsele boyınşa arnayı kezdesetin bolıp kelistik. Äzirge eşqanday el bosqın märtebesin biz beremiz dep ayta almaydı, öytkeni qazirgi tañda eki jigit bosqın märtebesin basqa elderden emes, Qazaqstan memleketinen swrap otır. Zañdı räsimder ayaqtalğan soñ, araşa tüsuge dayınbız dedi.

Artınşa qazannıñ 31-i agenttik tilşisi Ämirbolat Qwsayınwlı konsuldıq ökilderine habarlasqan soñ, «AQŞ qazaq-qıtay şekarasın zañsız kesken eki jigitke bosqın märtebesin beredi degen aqparat jalğan» degen aqparat tarattı.

Osı orayda AQŞ konsuldığınan anıq-qanığın bilmek nietpen diplomatiyalıq missiya ökilderimen baylanısıp kördik.

– Keşe «Azattıq ruhı» aqparat agenttigi qazaq-qıtay şegarasın zañsız kesip ötken «QHR-dağı etnikalıq qazaqtar Qaster Mwsahanwlı men Mwrager Älimwlına AQŞ bosqın märtebesin bermek» degen aqparat taratqan bolatın. Bwl qanşalıqtı ras aqparat?

AQŞ: Bwl tarağan Qazaqstanda qanday da bir twlğalarğa AQŞ pana beripti nemese pana beruge dayın degen aqparat şındıqqa say kelmeydi. AQŞ-ta bwl jöninde öte ayqın zañdar qabıldanğan, naqtı bekitilgen pana beru processi bar. Process talaptarı tolıq orındalmayınşa, pana berilui mümkin emes.

– Agenttikke bergen swhbatında qaşıp kelgen qos azamattıñ advokatı Läzzat Ahatova «Jigitter bosqın märtebesin aldımen Qazaqstannan swrağan. Sondıqtan resmi jauaptı kütu kerek. Tek sodan keyin ğana qanday da bir äreketke köşemiz. YAğni, bas tartsa ğana Amerika tarabı olardı qabılday aladı. Bügin ğana konsulmen söylestik» degen edi. Konsulmen advokat arasında qandayda bir kezdesu, mämile nemese baylanıs boldı ma? Sizderdiñ tap sol sättegi jauaptarıñız qanday boldı?

AQŞ: Joq, Bas konsul men advokat arasında kezdesu, mämile bolğan joq. Biraq, Diplomatiyalıq ökildik bolğan soñ, biz ärdayım är türli twlğalarmen kezdesip, türli taqırıpta söylesip twramız. Biz qalıptı diplomatiyalıq qızmetimizdiñ ayasında jeke twlğalarmen ötkiziletin kezdesuler jäne swhbattar jaylı qanday da bir tüsinik bermeymiz. Biz adam qwqıqtarına qatıstı oqiğalardan ünemi habardarmız, Qıtaydağı mwsılman azşılığına Qıtay Kommunistik Partiyası tarapınan körsetilip jatqan qudalau bizdi erekşe alañdatadı.

Biz ärbir memleketti Bosqındar märtebesi turalı Konvenciyada bekitilgen keri qaytarmau qağidasın saqtauğa şaqıramız, yağni eşbir pana izdegen adam onı belgisiz tağdır kütip twrğan elge mäjbürli türde keri jiberilmeui tiis. Biz Qazaqstan Ükimeti öz zañdarın qoldanıp, halıqaralıq mindettemelerin orındaydı dep senemiz.

– Jalpı AQŞ-tıñ naqtı bekitilgen pana bolu, bosqın märtebesin beru procesi qanday, tärtiptik normaların atap aytsañız? Eki qandastıñ jağdayı uşığıp, özderi üreylenip otırğan Qıtayğa keri qaytarılıp jatsa, olardı AQŞ öz qamqorlığına aluı mümkin be?

AQŞ: Amerika Qwrama Ştattarınıñ Qıtaydağı mwsılman azşılığı ökilderin Qıtaydıñ qudalauına qatıstı wstanımı anıq – biz Qıtay ükimetin ädiletsiz türde qamauğa alınğandardı bosatuğa, sonday-aq şetelde twrıp jatqan mwsılman azşılığı ökilderin belgisiz tağdır kütip twrğan Qıtayğa oraluğa mäjbürleu jolındağı äreketterin toqtatuğa şaqıramız. Biz ärbir memleketti Bosqındar märtebesi turalı Konvenciyada bekitilgen keri qaytarmau qağidasın saqtauğa şaqıramız. Biz Qazaqstan Ükimeti öz zañdarın qoldanıp, halıqaralıq mindettemelerin orındaydı dep senemiz.

AQŞ-tıñ pana beru processi jaylı qosımşa aqparat alu üşin Wlttıq Qauipsizdik Departamentiniñ (Ministrliginiñ) mına silteme arqılı tanısuğa boladı.

P.S.: Keşe Qaster men Mwragerge ŞQO köşi-qon departamenti üş ay merzimge «Qazaqstan Respublikasınan sayasi pana swrauşı» twlğalar ekenin rastaytın kuälik bergen. Üş aydan keyin qwjattıñ wzartu-wzartılmauı aldağı uaqıttıñ enşisinde. Advokattıñ aytuınşa bwl qwjat «sonşalıqtı quanıp, süyinşi swraytın – qwjat emes».  Qazaqstan «ädettegidey» jarılqay almağan jağdayda azamattıq qoğamnıñ örkenietti äm jürekti elder Sayragülge pana bolğanday, qos qaraközdi qamqorlığına alarına senimi zor.

"The Qazaq Times"