Belgili jurnalist Amangeldi Batırbekov. Foto: Azattıq/Dilara Isa

Halıqaralıq «Şekarasız tilşiler» (Reporters sans frontières/RSF) jäne «Jurnalisterdi qorğau komiteti» (Committee to Protect Journalists/CPJ) wyımdarı Qazaqstan biligin aymaqtağı belgili jurnalist Amangeldi Batırbekovti dereu bosatuğa, söz bostandığın şektemeuge şaqırdı.

Audandıq «Sarıağaş info» gazetiniñ redaktorı, azamattıq qoğam belsendisi, jurnalist Amangeldi Batırbekov qırküyektiñ 23-i Sarıağaş audandıq sotınıñ ükimimen Qılmıstıq kodekstiñ «jala jabu» (130-bap) jäne «qorlau» (131-bap) baptarı boyınşa 2 jıl 3 ayğa bas bostandığınan ayırılğan edi. Sottıñ qabıldağan uäj-şeşiminde «Batırbekovtiñ Facebook paraqşasına jariyalağan bes jazbasına arnayı saraptama jasalğan. Saraptama qorıtındısı boyınşa «jäbirlenuşi, Keles audanı bilim böliminiñ basşısı Baqtiyar Abdievtiñ ar-namısına tietin, qadir-qasietin qorlaytın sözder bar ekeni anıqtalğan», – delingen.

Al 8 qazan Şımkent qonaqüyleriniñ birinde jergilikti belsendiler aymaqtağı belgili jurnalist Amangeldi Batırbekovti bosatu turalı baspasöz jiının ötkizip, qoldau komitetin qwrğan bolatın.

«Şekarasız tilşiler» (RSF): BWW-da qaraşada ötetin Adam qwqıqtarı keñesiniñ qarsañında «qudalau ülgisin» körsetti

Keşe halıqaralıq «Şekarasız tilşiler» (RSF) wyımı jariyalanğan mälimdemede «Belsendige şığarılğan ükim – Qazaqstannıñ jurnalisterdi qalay qudalaytınınıñ kezekti körinisi» dep bağaladı.

«Qazaqstannıñ oñtüstiginde jurnalist jala japtı degen ayıppen türmege jabıldı» degen taqırıpta jarıq körgen mälimdemede wyımnıñ Şığıs Europa men Ortalıq Aziya elderi böliminiñ basşısı Yohann Bir:

– Köptegen zañ bwzuşılıqtarmen ötken sot procesinen soñ osınday qatañ ükim şıqtı. Eger Qazaqstan biligi reforma turalı sözine jwrt sensin dese bwqaralıq aqparat qwraldarınıñ jwmısına baylanıstı äreketterdi qılmıs dep tanudı doğaruı kerek. Biz sot jüyesin apellyaciyanı basqa yurisdikciyada qarauğa jäne söz bostandığınıñ halıqaralıq standarttarına säykes keletin şeşim qabıldauğa şaqıramız, – deydi.

Birjaqtı qaralğan iske araşa swrağan wyım sot procesindegi «bılıqtardı» egjey-tegjeyli taldaydı. Sot Batırbekovke türmege jabudan bölek «2000 evro, yağni 800 mıñ teñge köleminde ayıppwl keskenin» de eskergen. Wyım osılayşa «Qazaqstan 7 qaraşada ötetin BWW Adam qwqıqtarı jönindegi keñesinde oqılatın kezekti Jalpı merzimdik şoludan birer apta bwrın jurnalisterdi qudalaudıñ soñğı «mısalın» körsetti» dep sınaydı. Sonımen qatar, RSF Türkistan oblısında qwzırlı organdarğa Batırbekovtiñ apellyaciyalıq şağımınıñ ädil tıñdaluın qamtamasız etuin talap etken 500-ge juıq jurnalister men belsendilerdiñ qolı qoyılğan aşıq hat tabıstalğanın, onıñ qarausız jatqanın aytadı.

«Mwnday mäseleler azamattıq ister qatarında qaraluı tiis» – «Jurnalisterdi qorğau komiteti» (CPJ)

«Jurnalisterdi qorğau komiteti» (Committee to Protect Journalists, CPJ) Qazaqstan biligin jurnalist Amangeldi Batırbekovti tez arada bosatıp, oğan tağılğan barlıq ayıptı alıp tastauğa şaqırdı. «Bilik jurnaliske erkin äri qauipsiz jwmıs isteuine mümkindik berui tiis» delingen CPJ mälimdemesinde.

Keñsesi N'yu-York ştatında ornalasqan «Jurnalisterdi qorğau komiteti» (Committee to Protect Journalists, CPJ) «Qazaqstan biligi jurnalist Amangeldi Batırbekovti tez arada bosatıp, oğan tağılğan barlıq ayıptardı alıp tastap, onıñ erkin äri qauipsiz jwmıs isteuine mümkindik berui tiis», – dep habarladı.

Jergilikti aqparat qwraldarı men sot qwjattarına süyengen CPJ jazuınşa, Batırbekov şığın öteui retinde 2,1 million teñge (şamamen 5 300 dollar) töleui tiis. Wyım qaramağındağı Europa jäne Ortalıq Aziya bağdarlamalarınıñ koordinatorı Gülnoza Said  «El biligi jurnalist Batırbekovti tez arada bosatıp, onıñ ündeuine qarsı ärekettenbeui qajet. Sonımen qatar, jala jabu jäne qorlau turalı qılmıstıq zañdarın zayırlılıqqa tän qwndılıqtarmen jetildiru kerek. Mwnday mäseleler azamattıq ister qatarında qaraluı tiis» deydi.

CPJ Qazaqstannıñ İİM Ortalıq jäne aymaqtıq filialdarına qoñırau şalıp, elektrondı poşta arqılı habarlamalar joldağanın äri belsendige şağımdanuşı Bilim böliminiñ basşısı Baqtiyar Abdievke habarlasqanın, biraq eşbirinen eşqanday jauap ala almağanın jazğan.

Qazaqstandağı söz erkindiginiñ tınısın tarıltqan qos bap

8 qazanda ötken jergilikti belsendiler brifinginde advokat Şınar Ermekovanıñ aytuınşa, «sot tergeui eki ret Amangeldi Batırbekovtiñ qatısuınsız ötken. Zañ boyınşa ayıptaluşınıñ qatısuınsız sot tergeuin ötkizuge tıyım salınadı. Saraptama da birjaqtı jasalğan. Batırbekovtiñ sotqa tüsirgen birneşe ötinişiniñ eşbiri, sonıñ işinde, sud'ya Zäure Älseevağa senimsizdik bildirgeni de qanağattandırılmağan».

Ayta keterlik jayt, halıqaralıq jäne otandıq täuelsiz sarapşılar men mediabaqılauşılar Qazaqstanda Qılmıstıq kodekstiñ «Jala jabu»(130-bap) äri «Qorlau» (131-bap) baptarı «jeleuletip» söz bostandığı jii şektelip, pikir erkindigi qısımğa wşıraytının aytadı. Soñğı kezderi Qazaqstanda da memlekettik tapsırıs alatın resmi BAQ-tardan bölek täuelsiz aqparat wyımdarına qısım arta tüsken. Sayasi özgeristerdiñ qızu nauqanı twsında ötken azamattıq qoğam men aşınğan jwrttıñ miting-şerulerinde tilşilerge birneşe ret kedergi keltirilip, tipti şabuıl da jasap, tilşilerge közdi jasauratatın gaz şaşqan. Şildede Almatıda qazaqstandıq adam qwqığın qorğau jäne zañdılıqtı saqtau byurosına baspasöz jiınına qatısuğa barğan Azattıq pen özge de BAQ tilşilerine «biliktiñ jaldamalıları» delinetin äyelder tobı qol jwmsap, käsibi tehnikasın sındırğan. Bir qızığı, policiya ökilderi BAQ ökilderiniñ qızmetine jasalğan kedergilerdi köre twra eşqanday şara qoldanbaydı. Şildedegi bassızdıqtıñ da artı swyılıp ketti, şabuıldauşılar turalı resmi mälimdeme jasalğan joq.

RSF halıqaralıq wyımınıñ reytingisinde söz bostandığı  boyınşa Qazaqstan 180 eldiñ işinde 158-orında twr.

"The Qazaq Times"