New York Times: Erdoğan dauıs üşin Europanı şulattı

«Ädilet jäne Damu partiyası» basşılarınıñ 16 Säuirde ötetin Konstituciyağa özgerister engizuge qatıstı referendum qarsañında Evropada wyımdastırudı josparlağan keybir şaralarınıñ bolmay qaluınan keyin bastalğan äri özara tüsindirmeler men procester arqılı arta tüsken kikiljiñ jayın söz etken New York Times jurnalisti Patrik Kingsli (https://twitter.com/patrickkingsley) Türkiya men Evropa qatınastarınıñ qwldırauğa bet alğanın jazğan.

Sırtqı ister ministri Mevlut Çavuşoğluğa wşıp keluge rwqsat etilmeuinen keyin payda bolğan bwl kelispeuşilik, jay kezde türli közqarasqa aşıq äri bayıppen qaraytın Gollandiyanıñ ädetten tıs minezge barğanına nazar audartqan Kingsli, bwnıñ sebebi elde särsenbi küni ötui tiis äri kün tärtibinde twrğan saylau ekenin bildirdi.

Ädilet jäne Damu partiyası: «Säuirdegi saylauda degenimiz iske aspay qala ma» - dep, qorquda.

Türik ministrleriniñ zañdı belşesinen basıp, Erdoğannıñ küşin arttıratın özgeristerge «iä» deui mäselesinde Evropadağı türik diasporasınıñ bergen dauısınan «joq» degen nätije şığa ma degen qorqınıştan tuğanın aytqan Kingsli bwl nauqannıñ Gollandiya men Franciyadağı saylau kün tärtibinde mañızdı ornı bar äsire oñşıldardıñ reakciyasımen kezikkendikterin bildirdi. Kingsli maqalasında bılay dedi:

«Türkiyamen aradağı kikiljiñ Gollandiyalıq sayasatkerlerdiñ isine jaraydı»

«Ädilet jäne Damu partiyasınıñ» nauqanı oñ qanattağı sayasatkerlerdiñ türiktermen bolatın dürdarazdıqtı qozdıra tüsuden sayasi wpay jinaytın Gollandiya men Franciyadağı tañdaularmen qaqtığıstı. Bwğan qosa dauıs alu ötinişi Türkiyanıñ demokratiyadan alıstağanına qatıstı Evropada dürbeleñ artıp, panalauşılarmen üylesim qwru mäselelerine qatıstı alañdauşılıq artıp twrğan kezge tws keldi.
Türkiyamen dürdarazdıq Gollandiyalıq sayasatkerlerdiñ isine jaraydı». Dürdarazdıq artqanda Daniya ükimet basşısı Lars Lekke Rasmussen türik äriptesi Binali Yıldırımmen bolğan kezdesuin keyinge qaldırğanın, Ädilet jäne damu partiyası basşısı kömekşisi Mehdi Ekerdiñ Şveycariyadağı kezdesu ornınıñ özgergeni, Franciyada Fransua Fiyon men Marin Le Penniñ Çavuşoğlunıñ elge keluine rwqsat etuge qarsılıq tanıtuı jäne Şveycariyamen Avstriyanıñ bolsa bwrınnan Erdoğannıñ nauqanına jılı qaramağanın estigenin eske salğan Kingslidiñ maqalası bılay jalğasqan:
«Gollandiyada äri konservativti ükimet basşısı Mark Ryutte äri onıñ äsire oñşıl qarsılası Gert Vilders kelispeuşilikten wpay jinaudı közdese de, däl qazir qaysısınıñ mändi wtu bolatını belgisiz. Saylau särsenbi küni äri taqırıptı alğaş ret qoğamğa estirtken Vilders nemese türik ministrlerdiñ kirisuine jol bermegen Ryutte bwdan tabısqa keneletin boladı.

«Ryutte liderliktiñ qanday bolatının körsete aladı»

Kingsli atalmış jağdaydıñ nätijesinde Ryutteniñ jeñiske jetetinin jazadı. «Ryutte barlıq telearnalar bağdarlamaları men gazetterden tüspeude» degen sarapşı pikirin aldığa tartadı.

«Erdoğan wltşıldardıñ qoldauın alu üşin Evropamen kikiljiñ şığardı»

Eki el arasında bolğan dürdarazdıqtıñ işki kün tärtibine ıqpal etuiniñ özara bir jağday ekenine nazar audarğan Kingsli wqsas pikirdiñ Türkiyada da aytılğanın bildirdi. Referendum nätijelerine qatıstı belgisiz küydiñ «Erdoğannıñ wltşıldardıñ qoldauın alu üşin Evropamen kikiljiñ tudırdı» degen twjırımdarğa sebep bolğanın bildirgen NYT jurnalisti äri ğalım Jengiz Çandardıñ da taqırıpqa qatıstı mına közqarastarına orın bergen:
«Bügingi Türkiya sırtqı sayasatı Siriyadan Gollandiya men Germaniyağa deyin işki sayasi kün tärtibimen baylanıstı. Däl qazir türiktiñ sırtqı sayasatı deytindey sayasat joq. Türiktiñ sırtqı sayasatı Erdoğannıñ referendum nauqanına baylanğan».

«Maqsat massalıq diaspora emes, üydegiler»

Evropamen artqan dürdarazdıqtıñ sebepteriniñ biri MHP (Wlttıq halıq partiyası) müşesi bolıp tabılatın halıqqa ıqpal etu boluı mümkin degen Kingsli Anglyadağı King’s College Londonda türik diasporasın qarastırğan Aleksandr Klarksonnıñ «Maqsat massa emes, negizgi tıñdauşılar üyde» degen közqarasın jetkizdi. Dürdarazdıq kezinde jügingen aşı tildiñ de osı maqsatqa üylesip twrğanın aytqan Klarkson «Bwl Erdoğan men «Ädilet jäne Damu partiyasınıñ» «Biz şeteldegi türikterdi qorğau üşin sondamız» degen oydı aytuına mümkindik tuğızadı» dedi. Evropanı sınağan Erdoğannıñ elinde jasağandarı sebepti «ekijüzdilikpen» sınalğanın aytqan NYT jurnalisti 15 şildedegi töñkeris jasamaq bolğan äreketten keyin Türkiyada orın alğan baqılau, twtqındaular, jauapqa tartular jäne jwmıstan quudı eske tüsirip, jurnalist Çandardıñ mına sözimen maqalasın ayaqtadı: «Ol 150 den astam jurnalisti, qarsılas jazuşını, sayasatkerdi türmege qamağan eldiñ prezidenti. Mäjilistegi eñ ülken 3 partiyanıñ liderleri men 12 deputat ta türmede. Türkiya ürey tolğan memleketke aynaldı».

«The Qazaq Times»