Radikalizaciya jönindegi halıqaralıq ortalıqtıñ (ICSR) taratqan mälimetine qarağanda, 2013 jıldıñ säuir ayınan, 2018 jıldıñ mausımına deyin Süriya men Irak jerindegi ekstremistik toptarğa älemniñ 80-nen astam elinen 41 mıñ 490 adam barıp qosılğan. Bwl tek resmi mälimetterge süyene otırıp jürgizgen sanaq nätijesi. Demek, şın mänisinde jihadşılardıñ sanı bwdan köp boluı da mümkin.

Atalğan ortalıqtıñ mälimetterin tereñdey tarata keter bolsaq, «Islam memleketi» terrorlıq wyımına qosılğan jihadşılardıñ üşten biri er adamdar, 13 payızın äyelder, 12 payızın balalar qwraydı. Bwl sanaqtan tıs osı bes jıl işinde Irak pen Süriya jerinde 730 bala jihadşılar ortasında dünie esigin aşqan.

Jihadşılardıñ basım köbi, yağni 18 mıñ 852 adam Orta-Tayau Şığıs pen Soltüstik Afrikadan jinalğan. Batıs Europa jerinen 5906 adam barıp qosılğan.

Osıdan bir jıl bwrın Süriya men Irakta jeñilis tapqan terrorlıq top müşeleriniñ elderine qayta bastağanın, olardıñ öñirler men elderde ekstremizmdi, terrorizmdi taratu qaupiniñ bar ekenin aytqan edik. Ortalıq Aziyadan jihadtıq soğıstarğa ketkenderdiñ qayta oralu körsetkişi birşama tömen. Onıñ bir sebebi, Süriya jerindegi terrorlıq toptıñ soñğı qaldıqtarı arasında orta aziyalıq sodırlardan qwralğan top äli de öz belsendiligin joğaltpağan. Bwğan qosa Orta Aziya elderinen ketken jihadşılar sanı özge öñirlerge salıstırğanda birşama az. Dey twrğanmen, aytılğan ıqtimal qauipti eskeruge tura keledi.

ICSR jasağan mälimette Batıs Europa elderinde 1765 adam qayta qaytqan. Olardıñ basım köbi Britaniyağa barğan. Europa elderi bolsa bwl adamdardıñ üstinen qılmıstıq is qozğap, jauapqa tartpaq. Tipti olardıñ radikaldı oyrın özgertu maqsatında arnayı bağdarlama da tüzilip qoyğan. Bwl bağdarlamalardıñ qanşalıqtı nätijeli bolatını beymälim. Qalay bolmasın qoğamnan auaşalau, azamattığın küşinen qaldıru sekildi şaralar jasaluda. Al, EO elderiniñ basa köñil bölip otırğanı 2012 jıldan keyingi aralıqta Süriya men Irak jerinde tuılğan balalardıñ tağdırı bolıp otır.

Bwl turasında Orta Aziya elderinde qanday bağdarlamalar tüzgeni turalı qoğam anıq bile bermeydi. Qaytıp kelgen azamattardı ne kütip twrğanı da jalpı jwrtşılıqqa anıq bolğanı orındı. Orta Aziya elderi men Resey jäne tayau aumaqtağı eldermen informaciya almasu, ortaq bağdarlamalar tüzu qolğa alınğanı tipten mañızdı. Sebebi, tildik, territoriyalıq, mädeniet jağındağı ortaqtıq pen jaqındıq jihadşılardıñ meken auıstırıp ketuine mümkindik beredi. Qajet bolğan jağdayda europalıq täjiribelerge de jol beruge de tura keledi. Qalay bolğan künde de, öñirdiñ qauipsizdi men twraqtılığı üşin radikalizmniñ taraluınıñ aldın alu asa mañızdı.

 “The Qazaq Times”