Franciya Tınıq mwhitında yadrolıq sınaq ötkizgeni üşin halıqaralıq sotqa tartıldı.

Tınıq mwhitında ornalasqan Franciya Polineziyası resmi Parijdi 1960-1996 jıldar aralığında Tınıq mwitı aumağında 190-nan astam yadrolıq sınaq ötkizgeni üşin Gaaga halıqaralıq sotına berdi. Franciya Polineziyasınıñ eks-prezidenti Oskar Temarudıñ sözinşe, Franciyanıñ ötken ğasırda Tınıq mwhitı aumağında jasağan yadrolıq sınaqtarı adamzat balasına jasağan qastandıq jäne otarlaudıñ bastı qozğauşı küşi.

1960-1996 jıldarı aralığında Franciya sol kezdegi otarı Aljir aumağında 210, Franciya Polineziyasınıñ Mururoa jäne Fanagataufa araldarı aumağında 193 yadrolıq sınaq ötkizdi. Osıdan keyin jergilikti azamattar onkologiyalıq aurularğa şaldığıp, halıqaralıq wyımdarğa şağımdandı. 2001 jılı yadrolıq sınaqtan zardap şekkenderden qwralğan täuelsiz wyım yadrolıq sınaqtı ötkizgen äskerilerdi ayıptadı. 2010 jıldıñ mausım ayında Franciya ükimeti zardap şekkenderge ötemaqı töleu jöninde qaulı şığardı.

Qazaqstan aumağında da Keñester odağınıñ yadrolıq sınaqtarınan qalğan jazılmas jara bar. Semey yadrolıq sınaq alañında 1949-1989 jıldarı aralığında 468-den astam sınaq jürgizildi. Saldarınan jüzdegen adamnıñ ömiri qiılıp, mıñdağan adamnıñ tağdırı tas-talqan boldı. Biraq osı uaqıtqa deyin Keñester odağınıñ tikeley mwrageri Resey qazaq halqınan, ükimetinen bir de bir ret resmi türde keşirim swrağan joq.

"The Qazaq Times"